آپنهٔ خواب در کودکان: آپنه چیست؟
آپنهٔ خواب و آپنهٔ انسدادی چیست، چه عواملی باعث ایجاد آپنهٔ انسدادی می‌شوند و چطور درمان می‌شود؟ در این مطلب با آپنهٔ خواب در کودکان، عوامل ایجاد آپنه، تشخیص آپنه در کودک و درمان آپنه آشنا شوید.
آپنهٔ خواب چیست؟
آپنهٔ خواب یا وقفهٔ تنفسی در خواب یک اختلال بالقوه جدی است که در آن تنفس کودک در طول خواب به طور مکرر قطع می‌شود. سه نوع آپنهٔ خواب وجود دارد؛ آپنهٔ انسدادی که در اثر انسداد ایجاد می‌شود، آپنهٔ مرکزی که در آن هیچ انسدادی وجود ندارد اما مغز قادر به سیگنال دادن به عضلات برای شروع تنفس نیست و آپنهٔ ترکیبی که ترکیبی از این دوست. آپنهٔ انسدادی متداول‌ترین نوع آپنه است.
چه عواملی باعث ایجاد آپنهٔ انسدادی می‌شوند؟
آپنهٔ انسدادی می‌تواند ناشی از هر چیزی باشد که راه هوایی را به شکل فیزیکی مسدود می‌کند و وارد کردن هوای کافی به ریه‌ها را برای کودک دشوارتر می‌کند. در بچه‌ها، عامل مشکل در اغلب موارد لوزه‌ها یا آدنوئیدهای بزرگ‌شده است. آدنوئیدها، غدد قرار گرفته در بالای گلو و پشت حفره‌ٔ بینی هستند. وقتی ماهیچه‌های گلوی کودکتان در شب شل می‌شوند، این غدد بزرگ‌شده می‌توانند به طور موقت از رسیدن هوا به ریه‌های او جلوگیری کنند.
لوزه‌ها و آدنوئیدهای کودک ممکن است به طور طبیعی کمی بزرگ باشند. در حقیقت، آپنهٔ خواب در سن سه تا شش سال، یعنی زمانی که لوزه‌ها و آدنوئیدها در مقایسه با مجاری تنفسی کودک در بزرگ‌ترین اندازهٔ خود هستند، متداول‌تر از هر سنی است. لوزه‌ها و آدنوئیدها ممکن است در اثر عفونت یا آلرژی نیز بزرگ شوند.
دیگر دلایل انسداد مجاری هوایی شامل اضافه وزن و برخی خصوصیات صورت، مانند چانه‌ٔ عقب‌رفته و شکاف کام است. میزان وقوع آپنه در کودکان مبتلا به سندرم داون و سایر بیماری‌های مادرزادی که بر مجاری تنفسی فوقانی تأثیر می‌گذارند، بیشتر است. بیش از نیمی از کودکان مبتلا به سندرم داون دچار آپنهٔ انسدادی می‌شوند.
چطور می‌توان تشخیص داد که کودک آپنهٔ خواب دارد؟
فهرست علائم آپنهٔ انسدادی طولانی است. آشکارترین علائم، خروپف و مشکل در تنفس در حین خواب است که اغلب با مکث‌هایی در تنفس مشخص می‌شود؛ وقفه به معنای ۱۰ ثانیه یا بیشتر بدون نفس کشیدن است.
اما اگر کودک شما خروپف می‌کند، فوراً نتیجه نگیرید که دچار آپنه است، چون یک تا ۳ درصد از کودکان دچار آپنهٔ خواب هستند، درحالی‌که ۷ تا ۱۲ درصد از آنها خروپف می‌کنند. از این گذشته، آپنه می‌تواند بدون خروپف باشد.
اگر فرزندتان بیشتر اوقات، هم در طول شب و هم در طول روز از طریق دهان خود نفس می‌کشد، شب‌ها اغلب سرفه می‌کند، دچار حالت خفگی می‌شود، خواب ناآرامی دارد، مدام می‌غلتد و جابه‌جا می‌شود یا هنگام خواب تعریق فراوانی دارد، باید مشکوک باشید.
بیدار شدن‌های مکرر در شب به همراه هر یک از علائم فوق، می‌تواند نشانه‌ای از آپنه باشد. از آنجا که بچه‌های مبتلا به آپنه در تنفس مشکل دارند، ممکن است بیشتر جم می‌خورند و اغلب بیدار شوند تا هوای مورد نیاز خود را دریافت کنند.
اگر فکر می‌کنید کودک شما ممکن است دچار آپنه باشد، برای یافتن سرنخ‌های بیشتر به رفتار روزانهٔ او نگاه کنید. بچه‌های مبتلا به آپنه اغلب کمبود خواب دارند و این باعث می‌شود كه بیشتر مستعد تحریک‌پذیری، کج‌خلقی و کلافگی باشند. فرزند شما ممکن است در اوقات نامناسب به خواب برود، زیرا بسیار خسته است.
کودک مبتلا به آپنه احتمال بیشتری برای ابتلا به مشکلات مرتبط با لوزه یا آدنوئید دارد. اگر فرزند شما به اندازهٔ کافی نخوابد که از هورمون‌های رشد ترشح شده در طول شب بهره‌مند شود، ممکن است رشدی کندتر از آنچه باید داشته باشد. همچنین اگر در طول شب آن‌قدر سخت نفس بکشد که کالری‌های زیادی بسوزاند باز هم ممکن است رشد درستی نداشته باشد. این وضعیت مثل این است که هر شب در ماراتن بدود.
خطرات آپنهٔ خواب چیست؟
بیشتر کودکان مبتلا به آپنه علائم خفیفی دارند که خودبه‌خود آنها را پشت سر می‌گذارند. اما آپنه گاهی نیز می‌تواند منجر به مشکلات رشدی، یادگیری و مشکلات رفتاری شود. در موارد شدید، آپنه می‌تواند به مشکلات قلبی و ریوی و فشار خون بالا منجر شود.
اگر کودکتان دچار آپنه است چه کار کنید؟
با مشورت با پزشک کودکتان شروع کنید. پزشک از شما در مورد عادت‌های خواب فرزندتان سؤال خواهد کرد و راه هوایی فوقانی او را معاینه می‌کند. اگر معتقد باشد که وزن یا آلرژی کودک باعث ایجاد این مشکل شده، ممکن است ابتدا پیشنهاد کند با این مشکلات مقابله کنید. همچنین ممکن است شما را به یک متخصص گوش و حلق و بینی، متخصص ریه یا متخصص خواب ارجاع دهد.
آزمایشی که معمولاً برای تشخیص آپنه استفاده می‌شود، پلی‌سومنوگرام نام دارد. این آزمایش امواج مغزی، حرکات چشم، تنفس و سطح اکسیژن در خون و همچنین خروپف و نفس‌نفس زدن هنگام خواب را مانیتور می‌کند.
یک نوع از پلی‌سومنوگرافی در آزمایشگاه خواب و تحت شرایط استاندارد و با نظارت مداوم متخصصان آموزش‌دیده انجام می‌شود. نوع دیگر آزمایش، قابل حمل است که می‌تواند در خانه انجام شود، اما به طور معمول به اندازهٔ تست آزمایشگاهی دقیق نیست. هر دوی آنها آزمایشاتی بدون درد هستند.
آپنه چگونه درمان می‌شود؟
در ۹۰ درصد موارد، برداشتن لوزه‌ها یا آدنوئیدها آپنه را در بچه‌ها درمان می‌کند. برخی از بچه‌های مبتلا به آپنهٔ انسدادی خواب به استفاده از دستگاه فشار هوای مثبت مداوم یا سی‌پپ (CPAP) نیاز دارند که در حین خواب با دمیدن هوا به داخل بینی از طریق یک ماسک، راه هوایی را باز نگه می‌دارد. سی‌پپ معمولاً علائم آپنهٔ مرکزی را تخفیف نمی‌دهد.
