وضعیتهای قرارگیری جفت در رحم
جفت در محل اتصال تخمک بارور به رحم شکل میگیرد. محل اتصال جفت به دیوارۀ رحم میتواند هر جایی باشد. در این مطلب میتوانید با انواع محل قرارگیری جفت در رحم و مشکلاتی ناشی از جفت قدامی آشنا شوید.
انواع قرارگیری جفت
در سونوگرافی آنومالی که معمولاً پیش از هفتۀ ۲۰ انجام میشود، موقعیت قرارگیری جفت بررسی خواهد شد. جفت ممکن است در هر یک از موقعیتهای زیر قرار گرفته باشد:
- جفت قدامی؛ بر روی دیوارۀ مقابل رحم
- جفت خلفی؛ بر روی دیوارۀ پشت رحم
- جفت فوندال یا بالایی؛ بر روی دیوارۀ بالای رحم
- جفت جانبی؛ در سمت راست یا چپ رحم
همۀ این موقعیتها برای قرارگیری و رشد جفت کاملاً طبیعی است، اما در همراه شدن جفت قدامی با سایر وضعیتها ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در زایمان شود.
مشکلات جفت قدامی
داشتن جفت قدامی، یعنی جفتی که به دیوارۀ جلوی رحم متصل شده است، به تنهایی برای مادر یا کودک هیچگونه مشکلی ایجاد نمیکند. تنها مشکل جفت قدامی مربوط به زمانی است که جفت پایین قرار گرفته باشد. در این حالت و در صورت نیاز به عمل سزارین، ممکن است مشکلاتی را برای مادر ایجاد کند. در این شرایط به دو دلیل خطر خونریزی بیشتر خواهد بود:
- جفت ممکن است در محلی باشد که پزشک برای عمل سزارین نیاز به برش همان محل برای خارج کردن کودک داشته باشد. به همین خاطر پزشک مجبور است برای کاهش خطر خونریزی برش را بالاتر از حد معمول انجام دهد. در این حالت پزشک برای تعیین محل مناسب برش سزارین، نیاز به انجام سونوگرافی خواهد داشت.
- اگر سابقۀ سزارین داشته باشید، ممکن است جفت در محل زخم قبلی رشد کند. این مسئله در برخی موارد میتواند منجر به پیشرفت جفت در داخل زخم شود که به آن چسبندگی جفت (placenta accrete) میگویند. این بیماری بسیار نادر است ولی سابقۀ سزارین، احتمال بروز آن را افزایش میدهد. سونوگرافی و mri میتواند به تشخیص به موقع این عارضه و کاهش خطر عمل سزارین کمک کند.
در سونوگرافی آنومالی اگر مشخص شود که جفت پایین قرار گرفته است، بدون توجه به قدامی یا خلفی بودن جفت، پزشک در هفتههای ۳۲ تا ۳۶ بارداری برای بررسی وضعیت جفت مجدداً سونوگرافی انجام میدهد. همزمان با رشد جنین و رحم، معمولاً جفت به سمت بالا حرکت میکند. پایین قرار گرفتن جفت در هفتههای آخر بارداری را جفت سرراهی میگویند. جفت قدامی به دلیل آن که روی سطح رحم قرار گرفته است مانند یک ضربهگیر از شدت حرکات جنین میکاهد و در نتیجه به راحتی متوجۀ حرکات جنین نخواهید شد. به همین دلیل، احتمال دارد به علت داشتن جفت قدامی، در سه ماهۀ دوم حرکات جنین را کمتر احساس کنید.