عفونت انگلی توکسوپلاسموز در بارداری
عفونت انگلی توکسوپلاسموز (toxoplasmosis) عفونتی است که توسط یک انگل میکروسکوپی ایجاد میشود. اگرچه این عفونت در افرادی با سیستم ایمنی سالم باعث بروز یک بیماری خفیف و بدون علامت میشود، اما در دوران بارداری خطرناک است، زیرا این انگل ممکن است جفت و جنین را آلوده کند. با احتمال ابتلا به انگل توکسوپلاسموز و روشهای پیشگیری و درمان آن آشنا شوید.
احتمال انتقال بیماری به کودک
احتمال آلوده شدن جنین به این عفونت با پیشرفت بارداری افزایش مییابد. در صورت ابتلای مادر به این عفونت در سه ماهۀ اول بارداری، احتمال این که عفونت به جنین نیز سرایت کند حدود ۱۵ درصد خواهد بود. این احتمال در صورت ابتلای مادر در سه ماهۀ دوم به ۳۰ درصد و در سه ماهۀ سوم به ۶۰ درصد میرسد.
هرچند احتمال سرایت عفونت به جنین در ماههای آخر بارداری بیشتر است، اما سرایت عفونت به جنین در ماههای اول بارداری میتواند خطرهای بسیار زیادی داشته باشد. همچنین اگر فرد چند ماه پیش از بارداری به این عفونت دچار شود، احتمال سرایت عفونت به جنین کم است، با این حال بسیاری از متخصصان پیشنهاد میکنند که در صورت ابتلا به عفونت انگلی توکسوپلاسموز، اگر قصد بارداری دارید، حداقل شش ماه صبر کنید. پزشک با تجویز یک آزمایش خون میتواند وجود عفونت را در بدن شما تشخیص دهد. برخی از پزشکان برای اطلاع از این عفونت، آزمایش توکسوپلاسموز را به عنوان آزمایش روتین در اولین معاینههای بارداری تجویز میکنند.
خطر عفونت انگلی در اثر خوردن گوشت
انگل توکسوپلاسموز در نیمی از موارد با خوردن گوشت خام یا نیمپز منتقل میشود، اما امکان ابتلا به انگل در اثر خوردن غذای آلوده، نوشیدن آب آلوده، دست زدن به خاک بستر گربهای که از سلامت او اطلاعی ندارید یا دست زدن به گوشت خام و سپس بردن دست به دهان، بینی یا چشم نیز وجود دارد. انتقال این عفونت انگلی از مادر به فرزند هنگام بارداری، از طریق انتقال خون یا پیوند عضو آلوده به بدن شخصی دیگر است.
دامهای آلوده به این انگل برای همیشه آن را در بافت بدن خود حمل میکنند. احتمال آلوده بودن گوشت بره و گوشت شکار مانند گوشت گراز و آهو به این انگل بیشتر است، اما هر نوع گوشت دیگری نیز ممکن است آلوده به این انگل باشد، بنابراین برای پیشگیری از انتقال این انگل به بدن فرد باید تمام انواع گوشت به طور مناسب آماده و پخته شود. حرارت کافی، این انگل را از بین میبرد، اما اگر عادت به خوردن گوشت خام یا نیمهپخته دارید یا موقع آماده کردن گوشت خام، بدون دستکش با آن در تماس باشید و سپس دست خود را به بینی، چشم یا دهان زده باشید، ممکن است انگل به شما منتقل شود. برای اینکه احتمال انتقال انگل از گوشت را کاهش دهید، میتوانید پیش از مصرف گوشت، موارد زیر را رعایت کنید:
- چند روز قبل از پختوپز، گوشت را منجمد کنید؛ هرچند این کار احتمال عفونت را کاهش میدهد، اما آن را کاملاً از بین نمیبرد.
- گوشت را به خوبی بپزید. این تنها راه برای اطمینان از نابودی توکسوپلاسموز است. طبخ گوشت را باید تا زمانی ادامه دهید که دیگر وسط آن صورتی رنگ نباشد. هرگز قبل از پختن کامل گوشت، آن را نچشید.
- از گوشت نمکسود یا دودی مانند ژامبون و سالامی استفاده نکنید، مگر این که آنها را کاملاً بپزید؛ اگر این مواد در یک پیتزا پخته شده باشد، استفاده از آنها بد نیست، اما بهطورکلی بهتر است در دوران بارداری از خوردن ژامبون پرهیز کنید. خام مصرف کردن این محصولات میتواند خطرناک باشد، چون معمولاً این محصولات بدون حرارت دادن کامل یا به صورت سرد فرآوری شدهاند. همچنین از گوشت خشکشده استفاده نکنید، زیرا ممکن است در طول فرایند خشک کردن به میزان کافی گرما ندیده باشد.
روشهای پیشگیری از عفونت توکسوپلاسموز
علاوه بر نیاز به پختن کامل گوشت، رعایت برخی موارد دیگر میتواند احتمال ابتلا به عفونت تکسوپلاسموز را کاهش دهد، موارد مهم زیر را به خاطر داشته باشید:
- شیر غیرپاستوریزه یا محصولات ساختهشده از شیر غیرپاستوریزه مانند برخی از پنیرها، ماستها و کشک غیرپاستوریزه مصرف نکنید و از مصرف تخممرغ خام نیز پرهیز کنید.
- میوهها و سبزیجات را پیش از مصرف خوب و با روش صحیح و درستی بشویید یا پوست آنها را هنگام مصرف جدا کنید؛ بهتر است پوست میوه را نخورید.
- بعد از کار با مواد غذایی مثل گوشت قرمز، مرغ و غذاهای دریایی خام، حتماً پیشخوان آشپزخانه، تختۀ آشپزی، ظروف، لوازم آشپزخانه و دستهای خود را با آب گرم و صابون بشویید.
- هنگام آماده کردن غذا، دهان، بینی یا چشم خود را لمس نکنید و همیشه دستهای خود را قبل از خوردن غذا بشویید. همچنین اطمینان پیدا کنید که بریدگیها و زخمهای باز در تماس با منابع انگلزا قرار ندارد. در صورت وجود هر بریدگی در دستها از دستکش یکبارمصرف استفاده کنید.
- مگس و سوسک را از مواد غذایی دور نگه دارید.
- از آب آلوده پرهیز کنید. هنگام سفر در بارداری بهتر است از آب بستهبندیشدۀ مطمئن یا آبی استفاده کنید که خودتان آن را جوشاندهاید.
- هنگام باغبانی از دستکش استفاده کنید و قبل از شستن کامل دستها، دهان، بینی یا چشم خود را لمس نکنید.
- از تماس با خاک باغچه پرهیز کنید. خاک باغچه ممکن است حاوی مدفوع گربۀ آلوده به انگل توکسوپلاسموز باشد.
راههای درمان توکسوپلاسموز
این عفونت میتواند خفیف یا شدید باشد یا باعث تولد نوزاد مرده شود و در درازمدت باعث ایجاد آسیب ساختاری و عصبی و دیگر اثرهای مضر میشود. خبر خوب این است که کارهای زیادی وجود دارد که در همان ابتدا برای جلوگیری از ابتلا به این عفونت میتوان انجام داد. اگر نتایج آزمایش نشان دهد که شما هنگام بارداری به توکسوپلاسموز مبتلا شدهاید، ممکن است پزشک شما با استفاده از آنتیبیوتیک درمان را آغاز کند. مصرف آنتیبیوتیک میتواند احتمال انتقال انگل به کودک را کاهش دهد. همچنین ممکن است پزشک با آزمایش آمنیوسنتز تقاضای بررسی وجود عفونت توکسوپلاسموز را بدهد. در این روش آزمایشگاه وجود انگل را در نمونۀ مایع آمنیوتیک گرفتهشده از شما بررسی میکند.
