تورم مچ پا و پاها
در دوران بارداری به دلیل تجمع مایعات در بافتها، معمولاً دستها و پاها کمی متورم میشود. این تورمها عادی است اما در صورت شدید شدن آن ممکن است نشانۀ مشکلی جدی باشد که باید توسط پزشک بررسی شود. پزشک معمولاً در تمام معاینات بارداری، دستها و پاهای شما را برای وجود تورم بررسی میکند و اگر مشکلی وجود داشته باشد برای درمان آن اقدام خواهد کرد. در این مطلب با دلایل تورم، تورمهای مشکلساز و برخی راهکارهای بهبود آن آشنا شوید.
دلایل تورم مچ و پاها
کمی تورم به خاطر تجمع مایعات بیشتر بدن در دوران بارداری طبیعی است. تغییر ترکیب شیمیایی خون نیز باعث ورود مقداری مایع به بافتهای بدن میشود و بزرگ شدن رحم همزمان با رشد جنین باعث فشار آوردن به سیاهرگهای ناحیۀ لگن و بزرگ سیاهرگ زیرین میشود که در سمت راست بدن واقع شده است و خون را از اندامهای تحتانی به قلب بازمیگرداند.
این فشار، بازگشت خون از پاها را کند میکند و باعث تجمع آن در پاها میشود که موجب ورود مایع از وریدها به درون بافت پا و مچ پا میشود. به همین علت، احتمال بروز تورم در سه ماهۀ آخر بارداری بیشتر است. همچنین مشکل تورم پا ممکن است در زنانی که حجم مایع آمنیوتیک بالایی دارند یا چندقلو باردار هستند شدیدتر باشد. تورم در اواخر روز و در تابستان نیز شدیدتر است. پس از زایمان، به دلیل تخلیۀ مایعات اضافه از بدن، تورم نسبتاً سریع از بین میرود. چند روز پس از زایمان ممکن است تکرر ادرار و تعریق شدید را تجربه کنید که ناشی از خروج آب از بافتهاست.
تورمهای مشکلساز
تورم خفیف مچ پاها و پاها در دوران بارداری طبیعی است و حتی ممکن است دستهای شما نیز کمی متورم شود. اگر صورت شما متورم شده است یا اطراف چشمانتان پف دارد، تورم دستها از حد خفیف بیشتر است یا به طور ناگهانی متورم شدهاند، با پزشک خود تماس بگیرید. زیرا ممکن است این نشانهها مربوط به مسمومیت حاملگی یا پرهاکلامپسی باشد که عارضهای خطرناک است. همچنین اگر تورم یکی از پاها به طور مشخص از دیگری بیشتر است، به ویژه اگر در ناحیۀ پشت ساق پا یا ران احساس درد یا حساسیت به لمس دارید، با پزشک خود تماس بگیرید، زیرا ممکن است لختۀ خونی در پای شما تشکیل شده باشد که این عارضه نیز خطرناک است.
راهکارهایی برای کاهش تورم
با دراز کشیدن روی پهلو میتوانید فشار وارد بر وریدها را کاهش دهید. با توجه به این موضوع که بزرگ سیاهرگ زیرین در سمت راست بدن قرار دارد، خوابیدن به پهلوی چپ بهتر است اما تفاوتی ندارد که به کدام پهلو دراز بکشید. بهتر است چند نکتۀ زیر را رعایت کنید:
- هنگام نشستن پاهایتان را روی یکدیگر نیندازید.
- هر وقت میتوانید پاهای خود را بالا قرار دهید. در محل کار میتوانید در پشت میز خود، پاهایتان را روی یک چهارپایه یا چند کتاب بگذارید.
- هنگام نشستن، هر چند وقت یک بار پاهای خود را بکشید. اول پاشنه و سپس پنجه را به آرامی طوری بکشید که ماهیچههای پشت ساق پا کشیده شوند. مچ پاهای خود را بچرخانید و انگشتهای پای خود را تکان دهید.
- پس از مدتی نشستن، بهتر است بایستید یا بعد از مدتی ایستادن بهتر است بنشینید. هر چند وقت یک بار کمی قدم بزنید تا خون در اندامهای تحتانی بدن تجمع نکند.
- کفشهای راحت بپوشید تا پاهای شما هنگام تورم کمی آزاد و راحتتر باشند.
- جورابهایی را نپوشید که کش آنها در اطراف مچ یا ساق محکم است.
- ساپورت بارداری بپوشید. صبح، پیش از خارج شدن از رختخواب، ساپورت را بپوشید تا خون به اطراف مچ پا هجوم نبرد.
- به مقدار کافی آب بنوشید. شاید تعجب کنید، اما این کار مانع از تجمع آب در بدن میشود.
- به طور منظم ورزش کنید؛ به ویژه پیادهروی و شنا. کلاسهای ایروبیک آبی را امتحان کنید. غوطهور شدن در آب به طور موقتی تورم را کاهش میدهد، به ویژه اگر آب تا نزدیکی شانههای شما برسد؛ توجه کنید به هیچ عنوان از جکوزی در دوران بارداری استفاده نکنید.
- غذاهای سالم بخورید و از غذاهای ناسالم پرهیز کنید.
- اجازه ندهید تورم، روحیۀ شما را پایین بیاورد. دیدن مچهای متورم پا شاید تصویر بدی از خودتان به شما بدهد، اما تورم عارضهای موقتی است که پس از زایمان از بین میرود.
