اعضای بدن و ظاهر نوزاد پس از تولد
بعد از تولد نوزاد، مدت زمانی طول میکشد تا ظاهر او بیشتر شبیه مادر و پدرش شود و این یک اتفاق طبیعی است که سر نوزادان نوکتیز و گوشهدار، پاهایشان پرانتزی یا اندام تناسلی آنها متورم باشد. در این مطلب میتوانید با اعضای بدن نوزادان و دلایل عجیب و غریب بودن ظاهر نوزادان پس از تولدشان آشنا شوید.
ظاهر نوزاد بعد از تولد چگونه است؟
سر و پوست سر
اگر زایمان شما طبیعی باشد، ممکن است از بزرگتر بودن سر نوزاد نسبت به بقیۀ بدن او تعجب کنید. سر کودک ممکن است کمی هم بدشکل یا تیز به نظر برسد. این بدشکلی و نامتقارنی مولدینگ نامیده میشود و ناشی از فشاری است که در حین عبور از مجرای زایمان به نوزاد وارد میشود. سر کودک در عرض یک یا دو هفته به شکل اولیۀ خود بازمیگردد. همچنین آن دسته از نوزادان سزارینی که از مجرای زایمان عبور نمیکنند، سرهایشان گردتر است و صورتشان نیز مانند بسیاری از نوزادان زایمان طبیعی متورم نیست.
نقاط نرم روی سر کودک شما که Fontanelle یا ملاج نامیده میشود، درزهایی لوزیشکل در جمجمه است که با یک لایۀ ضخیم از پوست پوشانده شده است. این درزها که یکی در جلوی سر و یکی در پشت واقع است، به استخوانهای جمجمۀ کودک اجازه میدهد تا در حین عبور از مجرای زایمان فشرده شود و پس از تولد نیز اجازهٔ رشد سریع مغز را خواهد داد. حدود شش ماه طول میکشد تا ملاج خلفی بسته شود. بسته شدن ملاج قدامی نیز بین ۱۲ و ۲۴ ماه طول میکشد.
نوزادان اغلب دچار قرمزی و پوستهپوسته شدن پوست سر یا به اصطلاح، عارضۀ کلاه گهوارهای میشوند. این عارضه معمولاً درعرض چند هفته یا چند ماه از بین میرود که به ندرت ناراحتکننده و همراه با ناراحتی یا خارش است. اگر متوجه این عارضه در نوازد خود شدهاید، بهتر است به یک پزشک متخصص اطفال یا پزشک خودتان اطلاع دهید. همچنین سعی کنید موهای او را با یک شامپوی ملایم کودک شستوشو دهید و سر او را با یک برس نوزاد خیلی نرم شانه کنید. همچنین بدون مشورت با پزشک کودکتان از شامپوهای درمانی استفاده نکنید، زیرا این شامپوها میتواند پوست حساس نوزاد را تحریک کند.
دست و پاها
نوزاد که زمان زیادی در فضای تنگ رحم جمع شده است، برای تطبیق با آزادی جدید خود و از هم باز شدن نیاز به زمان دارد. دستها و پاهای او در عرض یک یا دو هفته صاف خواهد شد. پس از اینکه بدن او شروع به باز شدن کند، پاهای او احتمالاً تا زمانی که شروع به راه رفتن میکند، کمی پرانتزی به نظر میرسند.
شکم
کودک شما ممکن است در هفتۀ اول زندگی کمی وزن کم کند که اغلب آن را در هفتۀ دوم دوباره به دست آورد و به افزایش وزن سریع در ماههای بعد ادامه میدهد. ریشۀ بند ناف نوزاد، ۱۰ تا ۲۱ روز پس از تولد میافتد و یک ناف کوچک دوستداشتنی بر جای میگذارد. گاهی نیز ممکن است یک نقطۀ دردناک بر جای بگذارد که کمی مایع آغشته به خون از آن تراوش کند که لازم است آن را خشک و تمیز نگه دارید. این زخم باید خودبهخود التیام یابد. اگر ریشۀ بند ناف پس از یک ماه نیفتاد، با پزشک کودکتان صحبت کنید.
اندام تناسلی و سینهها
اغلب اندام تناسلی و سینهٔ نوزادان دختر و پسر، هر دو متورم به نظر میرسد. این ورم ناشی از سطح بالاتر هورمونها کمی قبل از تولد است. حتی ممکن است کمی مادۀ شیرمانند از نوک سینههای کودکتان نشت کند. سعی نکنید آن را دستکاری کنید، زیرا این مایع بیضرر است و خودبهخود خشک خواهد شد و اقدام به دستکاری آن ممکن است بعدها عواقبی را به دنبال داشته باشد. همچنین نوزادان دختر ممکن است مقداری ترشحات واژینال سفید یا مخاط آغشته به خون نیز داشته باشند که همهٔ این علائم پس از گذشت چند هفتۀ اول از بین میرود.
پوست بدن
پوست نوزادان با توجه به اینکه چه مدت در شکم مادر بودهاند، ظاهر متفاوتی دارد. نوزادانی که زودتر از موعد و قبل از هفتۀ ۳۷ بارداری به دنیا آمدهاند، پوست نازک و تقریباً شفافی دارند که ممکن است با موی نازک و پرزمانندی که کرکهای جنینی نامیده میشود، پوشانده شده باشد. همچنین روی پوست آنها مادۀ چربی خواهید دید که ورنیکس نامیده میشود. ورنیکس مادۀ سفیدی است که از پوست ظریف نوزاد در مقابل مایع آمنیوتیک محافظت میکند. هرچه طول بارداری بیشتر باشد، کرکهای جنینی و ورنیکس کمتر خواهد بود.
نوزادان همۀ نژادها و قومیتها با پوستی به رنگ ارغوانی مایل به قرمز متولد میشوند که پس از یک روز به قرمز مایل به صورتی تغییر مییابد. رنگ صورتی ناشی از عروق قرمز خون است که از روی پوست نازک کودک قابل مشاهده است. از آنجا که گردش خون کودک هنوز در حال رشد است، دست و پای کودک ممکن است برای چند روز مایل به آبی باشد. در طول شش ماه آینده، پوست کودک، رنگ دائمی خود را پیدا میکند. اگر پوست کودک شما در چند روز اول زندگی، تهرنگ زردی پیدا کند، ممکن است مورد خفیفی از زردی یا یرقان داشته باشد. بیش از نیمی از نوزادان سالم نیز علائمی از زردی را نشان میدهند که ناشی از تجزیۀ گلبولهای قرمز اضافی است.
در نوزادانی که در هفتۀ ۳۷ به بعد به دنیا میآیند، زردی معمولاً بعد از حدود یک هفته از بین میرود، اما زردی در نوزادان زودرس، این مدت اغلب کمی طولانیتر خواهد بود که لازم است آن را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر زردی برطرف نشود، ممکن است نشانهای از یک اختلال متابولیک باشد یا سوختوساز بدن یا مشکل کبدی وجود داشته باشد. پزشک میتواند با یک آزمایش خون ساده یا از طریق معاینۀ پوست، مشخص کند که آیا کودک نیاز به درمان دارد یا خیر. ممکن است لازم باشد کودک زمانی را زیر چراغهای ویژهای برای درمان بگذراند و یادتان باشد که وجود هر گونه زردی در نوزادان نیازمند مراجعه به پزشک است.
موها
برای شگفتزده شدن از موهای نوزاد خود آماده باشید. زوجهایی با موهای مشکی، گاهی از به دنیا آمدن نوزادشان با موهای بلوند شوکه میشوند. موی نوزاد تشابه چندانی به شکل نهایی آن در آینده ندارد، حتی اگر کودک شما با یک سر پر از مو به دنیا بیاید، ممکن است شروع به از دست دادن مقداری یا همۀ آن در چند هفته یا چند ماه اول کند. نگران نباشید، زیرا موهای کودک برمیگردد، هرچند ممکن است شبیه موهای اولیه نباشد. نوزادانی که با موی سیاه متولد شدهاند، میتوانند در آینده موی روشنی داشته باشند و آنها که موی طلایی دارند، اغلب صاحب موهای قهوهای رنگ میشوند. بافت مو نیز اغلب در شش ماه اول تغییر میکند. به عنوان مثال، ممکن است دریابید به جای موهای نرم و ظریف اولیه، حلقههایی از موی کمی زبرتر روی سر کودکتان در حال رشد است.
رنگ چشم نوزاد
بیشتر نوزادان با چشمان خاکستری مایل به آبی تیره متولد میشوند و ممکن است ماهها یا سالها طول بکشد تا رنگ دائمی خود را نشان دهند. بسیاری از نوزادانی که با چشمان قهوهای تیره به دنیا میآیند، تغییر قابل توجهی در رنگ چشم خود ندارند، اما برخی ممکن است با چشمهای قهوهای روشن به دنیا بیایند و هرچه به شش ماهگی نزدیک شوند، رنگ چشم آنها تیرهتر شود. در بیشتر موارد، رنگ چشمی که بعد از یک سالگی میبینید همان رنگی است که دائمی خواهد شد ولی این تغییر تا سه سالگی همچنان ادامه دارد. گاهی نوزادان لکههای قرمزی در سفیدی چشم خود دارند، هرچند ممکن است این عارضه هشداردهنده به نظر برسد، اما در واقع یک اثر جانبی بیخطر از لحظۀ زایمان است که باید طی چند روز اول از بین برود.
گوشها و بینی
گوشهای کودک شما ممکن است نرم و شل باشد یا یکی از لبههای گوش کمی به جلو خم شده باشد. هرچه غضروف گوش کودک سفتتر میشود، شکل گوشهای او مشخصتر خواهد شد. بینی کودک شما نیز ممکن است به علت فشاری که هنگام زایمان روی آن آمده است، متورم به نظر برسد. همچنین ممکن است کمی مسطح یا حتی نامتقارن و کج باشد که بعد از چند روز بهتر خواهد شد.
بعد از گذشت چند هفته، ظاهر کودک شما طبیعیتر میشود و در طول سال اول زندگیاش باز هم تا حد زیادی تغییر خواهد کرد تا در نهایت شباهت بیشتری به والدینش پیدا کند.