عوارض شایع شش هفتۀ اول پس از زایمان
در شش هفتۀ اول بعد از زایمان، مادران ممکن است عوارض مختلفی مثل خونریزی و دردهای مختلف داشته باشند. این شش هفتۀ اول، دوران بهبود نام دارد، یعنی زمانی که بدنتان از وظیفۀ بزرگ به وجود و بعد دنیا آوردن فرزندتان بهبود پیدا میکند. غیر از عوارض معمول و شایع، برخی از مادران ممکن است عوارض جانبی دیگری را بعد از زایمان تجربه کنند که بعضی از آنها نیاز به مراقبت بیشتری دارد. در این مطلب میتوانید با عوارض شایع پس از زایمان و روشهای مدیریت و بهبود آنها آشنا شوید.
شش هفتۀ اول بهبود
بیشتر عوارض شایع پس از زایمان موقتی است و بعد از یک هفته کاهش پیدا میکند. بعضی از آنها مانند کمردرد، درد نوک سینه و شاید درد پرینه تا چند هفته ادامه دارد و بعضی دیگر مثل خروج غیرارادی شیر ممکن است تا مدت بیشتری ادامه داشته باشد. نکتۀ مهمی که باید به یاد داشته باشید، این است که وقتی تمرکز و توجهتان را روی نگهداری از فرزندتان میگذارید، فراموش نکنید که باید مراقب سلامت خودتان نیز باشید. اگر ذهن و جسمتان سالم نباشد، مراقبت از موجود کوچکی که به این دنیا آوردهاید، بسیار سختتر میشود. عوارض بعد از زایمان با نوع زایمان شما و دیگر عوامل فردی و اینکه آیا زایمان اولتان باشد یا خیر در ارتباط است. برخی از متداولترین عوارض شایع پس از زایمان شامل موارد زیر است:
خونریزی واژن: خونریزی پس از زایمان طبیعی است و امکان دارد تا شش هفته به طور منقطع ادامه پیدا کند. بهتر است از پدهای بزرگ استفاده کنید و از مصرف تامپون خودداری شود. در صورت مشاهدۀ موارد غیرطبیعی در خونریزی مثل زیاد شدن ناگهانی خونریزی لازم است به پزشک مراجعه کنید.
درد شکم به علت انقباض رحم: کوچک شدن رحم و بازگشت آن به اندازۀ قبلی نیز ممکن است همراه با درد باشد و تا شش هفته طول بکشد. برای تسکین این درد نیز میتوانید پس از تأیید پزشکتان از استامینوفن معمولی استفاده کنید.
درد در ناحیۀ پرینه: ناحیۀ بین واژن و مقعد یا همان ناحیۀ پرینه را تمیز نگه دارید. شاید نشستن در یک لگن آب گرم بسیار تمیز برای تسکین دردتان مؤثر باشد. به پهلو بخوابید، لباس گشاد بپوشید و با اجازه از پزشکتان استامینوفن معمولی مصرف کنید. تمرینات کگل نیز به گردش خون و تسریع روند بهبود شما کمک میکند.
درد و بیحسی در اطراف زخم سزارین: اگر درد زخم سزارین تا چند هفته ادامه پیدا کرد، با اجازه و تأیید پزشکتان داروهای مسکن بدون نیاز به نسخۀ پزشک را امتحان کنید و دز مصرف را حتماً بپرسید. در چند هفتۀ اول بعد از جراحی سزارین نیز بهتر است اجسام سنگین را بلند نکنید.
مشکل دفع ادرار: شاید در چند روز اول بعد از زایمان، دفع ادرار برایتان سخت باشد. پس سعی کنید مایعات فراوان بنوشید و کمی پیادهروی کنید. روی ناحیۀ پرینه کمی آب گرم بریزید یا برای چند دقیقه در یک لگن بسیار تمیز با آب گرم بنشینید تا شاید زودتر حس نیاز به دفع ادرار پیدا کنید.
یبوست: وقتی از بیمارستان به خانه میروید، اولین دفع مدفوع بعد از زایمانتان شاید کمی کند اتفاق بیفتد، زیرا ممکن است چیزی درون رودههای شما وجود نداشته باشد، بنابراین سعی کنید به خودتان فشار نیاورید. مایعات و مواد غذایی سالم و حاوی فیبر زیاد مانند میوهجات و سبزیجات تازه و غلات کامل مصرف کنید. پیادهروی کنید، به خودتان فشار نیاورید و در صورت لزوم ملینها را طبق تجویز پزشکتان مصرف کنید.
بواسیر یا هموروئید: زور زدن زیاد موقع زایمان ممکن است باعث بروز هموروئید یا بواسیر شود. برای رفع این مشکل نیز میتوانید هنگام دستشویی رفتن، آب ولرم رو به گرم را به این ناحیه بگیرید یا در یک لگن تمیز آب گرم بنشینید. در صورت لزوم نیز بیحسی موضعی، شیافها یا کمپرس سرد و گرم را طبق دستور پزشکتان استفاده کنید.
خستگی: با کمک گرفتن از همسر، خانواده، دوستان یا حتی استخدام پرستار از فشار کارهای روزمره کم کنید. خیلی خودتان را درگیر تمیز کردن خانه یا جواب دادن به پیغامهای اطرافیان نکنید و فعلاً فقط روی مهمترین کارها تمرکز کنید. اگر خرید دارید یا خستهاید و نمیتوانید آشپزی کنید، آنچه را که نیاز دارید تلفنی سفارش بدهید. وقتی فرزندتان خواب است، شما نیز بخوابید و یادتان نرود که به طور منظم غذاهای مقوی و انرژیزا بخورید.
درد عمومی: زور زدن زیاد موقع زایمان ممکن است باعث ایجاد درد عمومی در بدنتان شود. برای کاهش درد میتوانید با اجازۀ پزشکتان از استامینوفن معمولی مصرف کنید و با آب گرم حمام کنید یا از تشکچۀ برقی استفاده کنید تا درد عضلاتتان تسکین پیدا کند. همچنین میتوانید ماساژ را امتحان کنید.
قرمزی یا پف چشمها: مشکل قرمز بودن چشمها ممکن است در اثر زور زدن مادر هنگام زایمان به وجود بیاید. برای بهبود این مشکل میتوانید چند بار در روز به مدت ۱۰ دقیقه، کمپرس سرد روی چشمهایتان بگذارید. در صورت طولانی بودن این مشکل بهتر است پزشکتان را در جریان بگذارید.
تعرق شبانه: روی بالشتان حولهای نخی با جذب بالا بگذارید و زیاد مایعات مصرف کنید تا آب بدنتان را که در اثر عرق کردن از دست میدهید جبران کنید، به خصوص اگر شیردهی میکنید.
ناراحتی در سینه: یک حولۀ نرم را با آب گرم مرطوب کنید و آن را روی هالۀ صورتی یا قهوهای رنگ دور نوک سینهها بگذارید. همینطور میتوانید از کیسۀ یخ استفاده کنید و بهتر است یک سوتین شیردهی با سایز مناسب بپوشید.
درد یا ترک نوک سینه: مطمئن شوید که هنگام شیردهی سینهها در حالت مناسبی قرار دارد و وضعیتهای مختلف شیردهی را امتحان کنید. بعد از اتمام شیردهی، کمی سینههایتان را در معرض هوا قرار دهید و از پوشیدن لباس زبر یا هر چیزی که ممکن است سینه را تحریک کند و آزار بدهد، خودداری کنید. برای بهبود نوک سینه بگذارید کمی از شیرتان خودبهخود روی آن خشک شود. کرم یا پمادها را نیز با تأیید پزشک به نوک سینه بزنید و از مصرف محصولات نامناسب یا حاوی بو و رنگ خودداری کنید.
کمردرد: سعی کنید موقع بلند کردن فرزندتان، زانوهایتان را خم کنید. موقع شیردهی و نشستن نیز پاهایتان را کمی بالاتر قرار دهید، مثلاً از یک چهارپایه استفاده کنید یا به جایی تکیه دهید.
ترشح شیر از سینه: از پد شیردهی استفاده کنید و سعی کنید لباسهای نخی تیره و طرحدار بپوشید که باعث میشود لکههای شیر کمتر دیده شود.
گرفتگی خلق و افسردگی: گرفتگی خلق بعد از زایمان اتفاقی شایع است که معمولاً دو یا سه روز بعد از زایمان شروع میشود و با گذشت دو هفته خودبهخود رفع میشود. اگر نشانهها به مدت بیش از چند هفته ادامه پیدا کرد، لازم است حتماً با پزشکتان در مورد آن صحبت کنید، زیرا در مواردی ممکن است برخی مادران افسردگی پس از زایمان را تجربه کنند.
