شیر خشک به عنوان مکمل غذایی در شیردهی
برخی از مادران در دوران شیردهی نیاز به استفاده از شیر خشک در کنار شیردهی پیدا می‌کنند. نباید فراموش کرد که به هر دلیل که شیر خشک را اضافه می‌کنید، در نظر داشته باشید که حتی مقدار کمی شیر مادر هم همیشه بهتر از نبودن آن است. بنابراین هر مقداری که بتوانید به کودک شیر خودتان را بدهید خوب است، حتی اگر فقط یک یا دو بار در روز باشد. در این مطلب می‌توانید با استفاده از شیر خشک در کنار شیر مادر، زمان مناسب اضافه کردن شیر خشک به تغذیۀ کودک، مخلوط کردن شیر مادر و شیر خشک در یک شیشه، تأثیر استفاده از شیر خشک در تولید شیر مادر، بهترین راه برای عادت دادن کودک به شیشه‌شیر، تأثیر افزودن شیر خشک به رژیم غذایی کودک و علائم نیازمند مشاوره با پزشک برای تشخیص نیاز کودک به شیر خشک آشنا شوید.
شیر خشک یا مکمل غذایی نوزاد
استفاده از شیر خشک در کنار شیر مادر
بدن بیشتر مادران شیر زیادی تولید می‌کند، اما بسیاری از مادران نگران هستند که مبادا شیر کافی برای کودک خود نداشته باشند و به همین دلیل تصمیم می‌گیرند به نوزادشان شیر خشک بدهند. راه‌هایی برای اطمینان از دریافت کافی شیر مادر برای نوزاد وجود دارد که بهتر است از آنها اطلاع داشته باشید تا دچار چنین تصوری نشوید و هرچند افزودن شیر خشک به رژیم غذایی کودکی که با شیر مادر تغذیه می‌شود، معمولاً خطری ندارد، اما هرگز بدون مشورت با پزشک کودکتان اقدام به این کار نکنید. همچنین برخی مادران شاغل شیرده نیز زمانی که به سر کار خود برمی‌گردند، تصمیم به افزودن شیر خشک به غذای کودک می‌گیرند. یادتان باشد هرچند ممکن است برای برنامه‌ریزی پمپ کردن یا دوشیدن شیر خود در ابتدا کمی مشکل داشته باشید، اما خیلی بهتر است که شیردهی از سینه را به طور کامل کنار نگذارید.
کم بودن شیر مادر نیز یکی از دیگر دلایلی است که باعث می‌شود آنها شیر خشک را به تغذیۀ کودک اضافه کنند، زیرا شیر کافی برای رشد مناسب کودکشان ندارند و بسیاری از مادران فقط می‌خواهند این امکان و آزادی وجود داشته باشد که گاهی یکی از اعضای خانواده کودک را با شیر خشک تغذیه کند. لازم است بدانید که گرچه شیر خشک تمام مواد مغذی مورد نیاز کودک را فراهم می‌کند، اما فاقد آنتی‌بادی‌های منحصربه‌فرد شیر مادر است که می‌تواند کودک را از برخی از بیماری‌ها محافظت کند. پس بهتر است بدون داشتن یک دلیل موجه که توسط پزشک شما یا پزشک اطفال تأیید شده است، شیر خشک را جایگزین شیردهی با شیر مادر برای تغذیۀ نوزادان، به ویژه نوزادان خیلی کم‌سن نکنید.
زمان مناسب اضافه کردن شیر خشک به رژیم غذایی کودک
اگر کودک شما تازه متولدشده و مشکل موجود برای نیاز به تغذیهٔ کودک با شیر خشک نیز توسط پزشک تأیید شده، بهتر است شیر خشک را با دستور خود پزشک به رژیم غذایی او اضافه کنید و باز هم خودتان به تنهایی برای این کار تصمیم‌گیری نکنید. پزشکان توصیه می‌کنند در صورت امکان مدت یک ماه را صبر کنید تا روال شیردهی و تولید شیر شما به خوبی تثبیت شود و با دادن یک شیشه شیر خشک در برخی روزها روال شیردهی را خیلی مختل نکنید. بعد از گذشت یک ماه، بیشتر نوزادان در برابر امتحان کردن شیشه‌شیر یا یک منبع غذایی جدید خیلی مقاومت نمی‌کنند. اگر هم کودک شما بیش از یک ماه سن دارد، باز هم بهتر است پس از تأیید پزشکتان شیر خشک را به رژیم غذایی او اضافه کنید.
مخلوط کردن شیر مادر و شیر خشک
کارشناسان می‌گویند بهتر است شیر خشک را با شیر مادر مخلوط نکنید، چون ممکن است کودک شیشه را ناتمام بگذارد که به معنی هدر رفتن شیر گرانبهای مادر است. به جای آن، کودک را ابتدا با شیر پمپ‌شدۀ مادر تغذیه کنید و بعد در صورت گرسنه به نظر رسیدن او، یک شیشۀ جدید حاوی شیر خشک به او بدهید. مخلوط کردن شیر مادر و شیر خشک در یک ظرف هیچ ایرادی ندارد، اما لزومی نیز ندارد. بنابراین بهتر است از مخلوط کردن شیر مادر با شیر خشک در مواقع غیرضروری و به صورت یک عادت خودداری کنید.
تأثیر استفاده از شیر خشک در تولید شیر مادر
تولید شیر در بدنتان با میزان شیردهی شما در ارتباط است، در نتیجه هرچه کمتر شیردهی کنید، سینههای شما شیر کمتری تولید خواهد کرد. اگر هفته‌ای یک یا دو شیشه شیر خشک به کودک بدهید، اثر آن در کاهش تولید شیر شما خیلی کم است، اما اگر به طور منظم به کودک شیر خشک بدهید، حتی فقط برای یک وعده در روز، تولید شیر شما حداقل تا زمانی که این کار را ادامه می‌دهید کاهش خواهد یافت. همچنین می‌توانید وقتی به کودک شیر خشک می‌دهید، با دوشیدن و پمپ کردن شیر، آن را برای استفاده در روزهای آینده نگهداری کنید. این کار کمک خواهد کرد که سطح تولید شیر شما بالا بماند، حتی اگر دفعات بیشتری کودک را با شیشۀ حاوی شیر خشک یا حاوی شیر مادر تغذیه کنید.
بهترین راه برای عادت دادن کودک به شیشه‌شیر
روش‌های مختلفی برای عادت دادن کودک به شیشه‌شیر حاوی شیر خشک وجود دارد، اما یک راه کاملاً مؤثر برای شروع این کار وجود ندارد و گاهی ممکن است لازم باشد بیش از چند بار تلاش کنید تا بتوانید کودک خود را به نوشیدن شیر خشک از یک شیشه‌شیر راضی کنید. برخی از کودکان زود کنار می‌آیند و دیگر کودکان ممکن است چند بار اول شیشه‌شیر را رد کنند، به ویژه اگر شما آن را به او بدهید. دلیلش این است که کودک بوی شما را می‌شناسد و احتمالاً ترجیح می‌دهد شیر شما را بخورد.
اگر کودک شما به خوردن شیر مادر از شیشه‌شیر عادت دارد، پذیرفتن شیشۀ شیر خشک ممکن است کمی ساده‌تر باشد، هرچند او ممکن است ابتدا از طعم شیر خشکی که در شیشه است خوشش نیاید. برای اینکه این انتقال راحت‌تر باشد، از همسرتان یا یک دوست بخواهید که چند بار اول، شیشه‌شیر را به کودک بدهد. همچنین بهتر است زمانی شیشۀ شیر خشک را به کودک بدهید که واقعاً گرسنه است، نه زمانی که بیشتر برای آرام شدن می‌خواهد شیر بخورد.
تأثیر افزودن شیر خشک به رژیم غذایی کودک
اگر افزودن شیر خشک را به طور منظم و قبل از یک ماهگی نوزاد شروع کرده‌اید، کودک شما ممکن است با مشکل امتناع کودک از خوردن سینه مواجه شوید. شیر از شیشه‌شیر سریع‌تر از سینۀ مادر انتقال می‌یابد، بنابراین اگر کودک شما همیشه مشتاقانه و با ولع غذا می‌خورد، ممکن است روند تحویل سریع شیشه‌شیر را ترجیح دهد. همچنین ممکن است متوجه شوید که کودک بعد از خوردن یک وعده شیر خشک دیرتر گرسنه می‌شود. دلیلش این است که کودکان شیر خشک را دیرتر از شیر مادر هضم می‌کنند، در نتیجه به احتمال زیاد مدت طولانی‌تری احساس سیری می‌کنند.
حرکات رودۀ کودک شما پس از شروع به خوردن شیر خشک به میزان قابل توجهی متفاوت خواهد بود و مدفوع او سفت‌تر از زمانی خواهد بود که تنها شیر مادر را می‌خورد. همچنین رنگ مدفوع قهوه‌ای روشن یا تیره خواهد بود و بوی تندتری هم دارد و احتمالاً دفعات آن نیز کمتر است.
اما اگر بعد از افزودن شیر خشک به رژیم غذایی کودک، در استفراغ یا مدفوع او لکه‌های خون مشاهده کردید فوراً با پزشک کودک تماس بگیرید، زیرا این نشانۀ عدم تحمل شیر است که لازم است توسط پزشک بررسی شود.
علائم نیازمند مشاوره با پزشک برای تشخیص نیاز کودک به شیر خشک
اگر هر گونه نگرانی‌ای در مورد افزایش وزن، رشد یا عادت‌های غذا خوردن کودک خود دارید بهتر است با پزشک کودک صحبت کنید. اما برخی از علائمی که ممکن است به دلیل دریافت نکردن شیر کافی مادر در نوزاد باشد که لزوم مشاوره با پزشک را ضروری می‌کند شامل موارد زیر است:
کاهش وزن غیرطبیعی: نوزادان درصدی از وزن تولد خود را در طول روزهای اول زندگی از دست می‌دهند و معمولاً بعد از روز هفتم شروع به افزایش وزن به میزان حدود ۳۰ گرم در روز می‌کنند و تا دو هفتگی به وزن هنگام تولد خود بازمی‌گردند. اگر وزن کودک شما پس از گذشت زمان مورد نظر کمتر از این مقدار باشد، لازم است برای بررسی وزن‌گیری مناسب نوزاد با پزشکش مشورت کنید.
نرم نشدن سینه‌ها: اگر سینههای شما پس از شیردهی نرم‌تر نشوند و احساس نکنید خالی شده‌اند، می‌تواند نشانۀ آن باشد که کودک شما به اندازۀ کافی شیر دریافت نمی‌کند و لازم است برای بررسی این موضوع به پزشک مراجعه کنید.
تعداد کم پوشک خیس: وقتی کودکتان پنج روزه است، بین پنج تا شش پوشک یکبارمصرف را در یک دورۀ ۲۴ ساعته با ادرار خیس می‌کند و اگر از کهنۀ بچه استفاده می‌کنید، شش تا هشت کهنه را مرطوب می‌کند؛ پوشک‌های یکبارمصرف قدرت جذب بیشتری دارد. اگر تعداد پوشک‌های خیس کودک شما کمتر از این تعداد بود، لازم است از پزشک مشاوره بگیرید.
بی‌قراری کودک: بهانه‌گیر بودن یا بی‌حالی کودک در بیشتر اوقات یکی از علائم دریافت کم شیر مادر است. برای رفع این مشکل نیز لازم است با پزشک کودک مشورت کنید.
اگر پزشک کودک، اضافه کردن شیر خشک را برای تغذیۀ کودک لازم دانست، بهتر است از میزان کافی شیر خشک مورد نیاز کودک اطلاع داشته باشید. اگر دستورالعمل‌های مناسب پزشک را دنبال کنید و به طور منظم در زمان‌های لازم به او مراجعه کنید، کودکتان به خوبی رشد می‌کند و جای هیچ‌گونه نگرانی نیست.
