تشویق کودکان به کتاب خواندن: چقدر به کودکتان یاد میدهید عاشق مطالعه باشد؟
بچههایی که از کتاب خواندن لذت میبرند، غیر از آن که در خواندن مهارت بیشتری دارند، بهطورکلی نیز دانشآموزان بهتری خواهند بود. در امتحان ما شرکت کنید و بفهمید آیا تمام تلاش خود را برای تربیت یک کودک عاشق کتاب انجام میدهید یا نه. یادمان باشد تا بچههای دانای امروز را پرورش ندهیم، دنیایی سالم در فردایی که انتظارش را برای آنها داریم، ساخته نخواهد شد. در این مطلب با این آزمون کوتاه آشنا شوید.
کودک عاشق کتاب
چند کتاب در اتاق کودکتان وجود دارد؟
- الف. بین سه یا پنج عدد.
- ب. هیچی. کتابها در کتابخانهٔ توی هال چیده شدهاند.
- ج. تقریباً اندازهٔ تعداد کتابهای بخش کودکان یک کتابخانهٔ عمومی.
بهترین جواب گزینهٔ «ج» است. کودک خود را غرق کتاب کنید و برای هر زمان که حس و حال خواندن دارد، انواع مختلفی از کتابها دم دست داشته باشید. نگه داشتن کتاب در اتاق کودک، همراه اسباببازی و بازیهای فکری، خواندن را به عنوان یک فعالیت سرگرمکننده به او معرفی میکند. اگر نمیخواهید برای خرید کتابهای جدید هزینه کنید، از فروشگاههای کتابهای دست دوم خرید کنید یا آنها را از کتابخانهها امانت بگیرید.
چطور به خواندن کتاب تشویقش میکنید؟
- الف. مدتی با هم کتاب میخوانیم، سپس به او میگویم خودش کتابها را بخواند یا ورق بزند.
- ب. تشویقش میکنم کتاب صوتی گوش بدهد.
- ج. پیشنهاد میکنم برنامههای تلویزیون در مورد کتاب خواندن را تماشا کند.
بهترین جواب گزینهٔ «الف» است. کودک خود را تشویق کنید هر زمان که وقت آزاد داشت یا حوصلهاش سر رفته بود، کتاب بخواند. ممکن است رقابت سختی از طرف تلویزیون داشته باشید، اما حداقل سعی کنید هر شب مدتی را به کتاب اختصاص دهید. کتاب خواندن با فرزندتان راه خوبی برای شریک شدن در یک تجربهٔ سرگرمکننده و آشنا کردن او با مطالب چالشبرانگیزتر از محتویات تلویزیون است. سعی کنید بخشی از وقت خود را به کتاب خواندن برای فرزندتان اختصاص دهید و اگر تواناییاش را دارد، او را نیز تشویق کنید که به تنهایی کتاب یا هر چیزی را برای شما بخواند.
خودتان چه زمانی و کجا کتاب میخوانید؟
- الف. بعد از اینکه فرزندم خوابید، چون این تنها زمان ساکتی است که در تمام روز دارم.
- ب. وقت کتاب خواندن ندارم.
- ج. در مقابل فرزندم، هر زمان که بتوانم.
مسلماً بهترین جواب گزینهٔ «ج» است. فرزند شما میخواهد دقیقاً مثل شما باشد. اگر جلوی او مطالعه کنید و رمانها و کتابها را در گوشه و کنار خانه نگه دارید، فرزندتان نیز به سمت کتاب خواندن کشیده خواهد شد.
آخرین باری که کودکتان را به کتابخانه بردید چه زمانی بود؟
- الف. یک ماه پیش
- ب. هفتهٔ گذشته
- ج. حدود سه ماه پیش
بهترین پاسخ گزینهٔ «ب» است. هر زمان که کودکتان دوست دارد به کتابخانه بروید. این روش خوبی برای امتحان کردن کتابها و نویسندگان جدید است و هزینهای هم ندارد. کاری کنید فرزندتان احساس کند عضو دائمی آنجاست و برای او کارت عضویتی به نام خودش بگیرید.
اگر کودکتان فقط بخواهد کتابهای کمیک یا مصور را بخواند یا نگاه کند، چه کار میکنید؟
- الف. میگویم نه و به جای آن یک کتاب با کلمات بیشتر و با محتوای بهتر برایش میخرم.
- ب. تشویقش میکنم و فقط برایش کتابهای کمیک مورد علاقهاش را میخرم.
- ج. او را به ادامهٔ خواندن تشویق میکنم و چند رمان تصویری یا کتابهای مختلف با موضوعات دیگر را هم به او معرفی میکنم و در اختیارش میگذارم.
بهترین جواب گزینهٔ «ج» است. وظیفهٔ شما این است که خواندن را مفرح کنید و به کودک خود یاد دهید دوستدار کتاب باشد. اگر کتابهای کمیک این کار را میکنند، حتماً آنها را تشویق کنید، اما همچنان به ارائهٔ انواع مطالب خواندنی دیگر به شکل درست و مناسب ادامه دهید. از سرفی هم، این روزها کتابهای کمیک شامل کلمات بیشتری هستند.
وقتی کودکتان کتابهایی بیش از حد دشوار را انتخاب میکند، چه میکنید؟
- الف. توضیح میدهم که کتاب خیلی برای سن او زود است و آن را در قفسه بگذارد.
- ب. کتاب را برایش میخوانم، کلمات سخت و مفاهیم دشوار را جا میاندازم و بعد به سراغ کتاب راحتتری میرویم.
- ج. کتاب را همراه خودش میخوانم، کلمات سخت را توضیح میدهم و در حین خواندن در مورد داستان بحث و گفتوگو میکنیم.
بهترین جواب گزینهٔ «ج» است. کودک خود را تشویق کنید هر کتاب جالبی را امتحان کند، حتی اگر خیلی دشوار به نظر برسد. میتوانید این کتابهای دشوارتر را خودتان برایش بخوانید. از فرصت استفاده کرده و کلمات جدیدی را معرفی کنید و در حین خواندن در مورد داستان بحث کنید تا مطمئن شوید فرزندتان آن را درک میکند. اگر درک کتاب برایش خیلی دشوار است، آن را کنار بگذارید و چند ماه بعد دوباره امتحان کنید.
اگر کودک شما میخواهد یک داستان تکراری را بارها و بارها بشنود، چه کاری انجام میدهید؟
- الف. وانمود میکنم کتاب گم شده است.
- ب. آن را هرچند بار که فرزندم بخواهد میخوانم اما کتابهای دیگری را نیز به او پیشنهاد میکنم.
- ج. میگویم که من آن کتاب را فقط هفتهای یک بار میخوانم.
بهترین پاسخ گزینهٔ «ب» است. کودکانی که در حال یادگیری خواندن هستند تکرار، شعرهای قافیهدار و کلمات الگودار را دوست دارند و عاشق شنیدن چندبارهٔ کتابها هستند. در این مورد هر قدر میخواهند به میلشان رفتار کنید. این تکرار به کودک شما کمک میکند داستان را به خاطر بسپارد، که بخش مهمی از یادگیری خواندن است. کودک را تشویق کنید بعضی از جملات کتاب را به جای شما تمام کند یا کل یک پاراگراف را از حفظ بگوید.
اگر کودک شما میلی به خواندن ندارد، چه کار میکنید؟
- الف. هر شب و تحت هر شرایطی حداقل ۳۰ دقیقه مطالعه را الزامی میکنم.
- ب. فرزندم را به کتابخانه و کتابفروشی میبرم تا کتابهایی را که برایش جذاب باشد پیدا کند.
- ج. موضوع را رها میکنم و میگذارم هر وقت به مدرسه رفت، کتابهای درسیاش را بخواند.
بهترین پاسخ گزینهٔ «ب» است. شاید فرزند شما از کتاب دوری میکند، چون کتابی پیدا نکرده است که ذهنش را درگیر کند. به او نشان دهید که خواندن میتواند اطلاعاتی دربارهٔ هر آنچه دوست دارد مثل دایناسورها، اتومبیلها، ستارههای فیلمها، ستارهها و سیارهها، ترفندهای شعبدهبازی، حیوانات و گیاهان را به او نشان دهد.
یا سعی کنید فرزندتان را درگیر فعالیتهایی کنید که خواندن را ترغیب میکند، مثلاً خواندن یک دستور پخت غذا و پختن آن با هم، خواندن دستورالعمل سر هم کردن یک اسباببازی یا چیزی از این قبیل، یا استفاده از یک کتاب مرجع برای تحقیق در مورد یک حیوان مورد علاقه یا کسب اطلاعات بیشتر در مورد صدفی که در ساحل پیدا کرده است.
بچهای که عاشق کتاب و کتابخوانی نیست ممکن است سرانجام در مدرسه دچار مشکل شود، بنابراین بیعلاقگی او را نادیده نگیرید. همچنین شاید بهتر باشد بینایی کودک را از طریق معاینات چشم کودک ارزیابی کنید. مشکلات بینایی بیش از آنچه فکر کنید میتواند ایجاد سرخوردگی و کلافگی کند.
کدام یک از گزینههای زیر بهترین توصیف را از کتاب محبوب فرزندتان میدهد؟
- الف. در حال متلاشی شدن است، چون هر شب آن را میخوانیم.
- ب. نمیدانم. بچهٔ من بیشترین مطالعهاش را در مدرسه انجام میدهد.
- ج. تمیز و مرتب مثل روز اولش در کتابخانه است.
بهترین جواب گزینهٔ «الف» است. اگر از دوران شیرخوارگی برای کودکتان کتاب میخوانید، حتماً چند تا کتاب داشته باشید که حالا دیگر پارهپوره هستند. از آنجا که حفظ کردن بخش مهمی از یادگیری خواندن است، تا وقتی فرزندتان خودش بگوید کافی است، خواندن کتابهای محبوب قدیمیاش را ادامه دهید.
چند وقت یک بار با کودکتان کتاب میخوانید؟
- الف. هفتهای یک بار یا کمتر.
- ب. هر کجا و هر زمان که او بخواهد.
- ج. هر شب یک ساعت، چه بخواهد و چه نخواهد.
بهترین جواب گزینهٔ «ب» است. خواندن باید بخشی از زندگی روزمرهٔ کودکان باشد، بنابراین سعی کنید با خواندن یک یا دو کتاب در ساعت قبل از خواب یا درست بعد از شام، آن را به بخشی از برنامهٔ روزمرهٔ فرزندتان تبدیل کنید. اما اگر حس و حال خواندن ندارد او را مجبور نکنید، چون خواندن باید کاری مفرح باشد، نه چیزی ناخوشایند یا وظیفهمانند.
با یک جمعبندی دقیق میتوانید متوجه شوید که چه کارهایی را درست انجام میدادید و چطور میتوانید انتخابهای بهتری داشته باشید تا کودکتان بیشتر مطالعه کند و کتابها را بیشتر دوست داشته باشد.
