پرخاشگری، صدمه زدن و گاز گرفتن در بین کودکان ۱۲ تا ۳۶ ماهه
پرخاشگری، کتک زدن دیگر کودکان و گاز گرفتن بین کودکان در سنین ۱۲ تا ۳۶ ماهگی یکی از مواردی است که گاهی والدین را میترساند. در این مطلب میتوانید با این رفتارها، دلیل و راهکار مواجهه با آنها در کودک نوپای خود آشنا شوید.
دلیل رفتار تهاجمی و پرخاشگری کودک نوپا
رفتار تهاجمی و پرخاشگری کودکان نوپا ممکن است برای شما و هر کسی که برای اولین بار است رفتار یک کودک نوپا را میبیند شوکبرانگیز باشد، اما رفتار تهاجمی و پرخاشگرانه بخشی طبیعی از رشد کودکان نوپاست. مهارتهای زبانی در حال رشد کودک، تمایل شدید به مستقل شدن و تکانههای خودکنترلی رشدنیافته، باعث میشود بچهها در این سن آمادهترین داوطلب برای خشونت فیزیکی باشند.
برخی کارشناسان هم معتقدند که تا حدی از برخورد فیزیکی و گاز گرفتن برای یک کودک نوپا کاملاً طبیعی است اما این بدان معنا نیست که شما باید آن را نادیده بگیرید.
راهکارهایی برای مواجهه با پرخاشگری کودک نوپا
اولین قدم برای پرداختن و رفع چنین مشکلی این است که مطمئن شوید کودک نوپای شما میداند رفتار تهاجمی و پرخاشگرانه غیرقابل قبول است و راههای دیگری برای ابراز احساسات خود به او نشان بدهید. برخی از راهکارهای مهم دیگر برای رویارویی با پرخاشگری کودک نوپا شامل موارد زیر است:
آرامش خود را حفظ کنید: فریاد زدن بر سر کودک، کتک زدن او یا گفتن اینکه بچهٔ بدی است، او را به ایجاد تغییر مثبت در رفتارش وادار نمیکند. با این روش شما فقط بیشتر تحریکش میکنید و به او نمونههایی از کارهای جدید نادرست برای امتحان کردن میدهید. اما اینکه به کودک نشان دهید که شما میتوانید خشمتان را کنترل کنید به او نیز کمک میکند تا خشم خود را کنترل کند.
محدودیتهای مشخص و روشن ایجاد کنید: هر بار که کودک نوپایتان تهاجمی رفتار میکند بلافاصله واکنش نشان دهید. او را از موقعیتی که در آن است برای مدت کوتاهی جدا کنید؛ فقط یک یا دو دقیقه کافی است. این کار به او فرصتی برای آرام شدن میدهد و بعد از مدتی رفتار خود را با این نتیجه ارتباط میدهد و متوجه میشود که اگر کسی را بزند یا گاز بگیرد، از آن موقعیت خارج خواهد شد.
رفتار خوب را تقویت کنید: به جای اینکه تنها زمانی به کودک خود توجه کنید که رفتار بدی داشته، سعی کنید رفتار خوبش را هم مورد متوجه قرار دهید. برای مثال، وقتی به جای هل دادن یک کودک دیگر از شما میخواهد که او هم یک دور تاب بخورد، از او برای بیان خواستهاش تعریف کند. با پیشنهاد اینکه تابش را هل دهید یا با او بازی کنید، رفتار خوبش را تشویق کنید. به مرور زمان کودک متوجه خواهد شد که کلماتش چه قدرتی دارند.
عواقب منطقی ایجاد کنید: اگر فرزندتان در شهربازی وارد استخر توپ میشود و شروع به پرتاب توپ به سمت بچههای دیگر میکند، بلافاصله او را بیرون بیاورید. او را کنار خود بنشانید و بچههای دیگر را تماشا کنید و در همان حال توضیح دهید که وقتی آماده بود که به بازی بپیوندند بدون اینکه به بچههای دیگر آسیب برساند، میتواند به استخر توپ برگردد.
از سخنرانی و دلیل آوردن برای کودک خود خودداری کنید: چون به احتمال زیاد او هنوز قادر نیست خودش را جای کودک دیگری بگذارد یا بر اساس استدلال کلامی رفتار خود را تغییر دهد. اما توانایی درک عواقب را دارد.
در تأدیب و تربیت کودک ثبات داشته باشید: تا حد ممکن، به هر رفتار پرخاشگرانهٔ او هر بار به شیوهٔ یکسانی پاسخ دهید. پاسخ قابل پیشبینی شما الگویی ایجاد میکند که کودکتان بالاخره تشخیص میدهد و انتظارش را خواهد داشت. در نهایت، ملکهٔ ذهنش خواهد شد که اگر بدرفتاری کند، عواقبی وجود خواهد داشت.
رفتارهای جایگزین را به او یاد بدهید: برای آموزش رفتارهای جایگزین تا وقتی کودک آرام شده است صبر کنید، سپس آنچه را اتفاق افتاده است با ملایمت بازبینی کنید. از او بپرسید آیا میتواند توضیح دهد که چه چیزی موجب طغیان خشمش شده است. به طور خلاصه تأکید کنید؛ این طبیعی است که احساس خشم داشته باشد اما درست نیست که این احساسات را با کتک زدن، لگد زدن یا گاز گرفتن کودکان دیگر نشان دهد. او را تشویق کنید که روش مؤثرتری برای پاسخ دادن پیدا کند. روشهایی مانند استفاده از کلمات برای بیان خواستهٔ خود یا درخواست کمک از یک بزرگسال.
او را تشویق به معذرتخواهی بجا کنید: پس از حلمهٔ فیزیکی یا کلامی به کسی، بهتر است از او عذرخواهی کند. عذرخواهی او ممکن است در ابتدا صادقانه نباشد، اما این درس در نهایت در ذهنش ماندگار خواهد شد.
مراقب زمان تماشای تلویزیون و استفاده از نمایشگرها باشید: کارتونها، بازیهای دیجیتال و دیگر رسانههای طراحیشده برای بچههای کوچک میتواند با داد و فریاد، تهدید و حتی هل دادن و زدن همراه باشد. پژوهشهای متعدد نشان میدهد گذراندن زمان طولانی در پای این نمایشگرها میتواند به بروز مشکلات رفتاری در کودکان کمک کند. برخی از کارشناسان نگران هستند که استفاده از رسانههای شامل نمایشگر در رشد اجتماعی و احساسی کودکان نیز تداخل ایجاد میکند. یک آکادمی طب اطفال معتبر در دنیا، مخالف تماشای تلویزیون و استفاده از دیگر نمایشگرها از جمله تلفنها، رایانهها و تبلتها تا حداقل ۱۸ ماهگی کودک، به غیر از یک تماس ویدیویی کوتاه با بزرگسالان است.
اگر فرزند شما حداقل ۱۸ ماهه است، زمان کار او با نمایشگرها را تا حداکثر یک ساعت در روز محدود کنید و رسانههای با کیفیت بالا و مناسب سنش را انتخاب کنید، به ویژه اگر احساس میکنید او مستعد رفتار تهاجمی است. فیلمها و ویدیوهای مناسب را با او تماشا کنید و هنگامی که مشغول یک بازی ویدیویی است، یا بر رفتار و واکنشهایش نظارت کنید یا خودتان با او بازی کنید. بعد در مورد اینکه شخصیتهای فیلمها چه واکنشی به تعارضات و درگیریها نشان میدهند با او بحث کنید و برای یافتن راههای بهتری برای حل آنها همفکری کنید. هنگام صحبت هم تلویزیون را در پسزمینه روشن نگه ندارید و مطکئن شوید که میداند به او توجه میکنید نه اینکه یک چشمتان به تلویزیون باشد.
کودک نوپای خود را فعال نگه دارید: ممکن است متوجه شوید وقتی کودک نوپایتان فرصتی برای تخلیهٔ انرژی فراوانش پیدا نمیکند، شرور میشود. اگر فرزندتان پرشور و حرارت است، زمان آزاد زیادی و ترجیحاً در خارج از خانه برای تخلیه کردن انرژیاش به او بدهید.
اگر نیاز دارید کمک بگیرید: گاهی اوقات پرخاشگری کودک بیش از حدی است که یک والد بتواند آن را مدیریت کند. در صورت تمایل و مشاهدهٔ موارد زیر بهتر است با پزشک کودک خود صحبت کنید:
- کودکتان برای مدت بیش از چند هفته به طور غیرمنتظرهای تهاجمی رفتار میکند.
- به نظر میرسد بچههای دیگر را میترساند یا ناراحت میکند.
- به بزرگسالان حمله میکند.
- تلاشهای شما برای مهار رفتارش اثر کمی دارد.
با کمک پزشک میتوانید منبع مشکلات رفتاری کودک را تعیین کنید و به فرزندتان برای غلبه بر آن کمک کنید. پزشک همچنین میتواند در صورت لزوم مراجعه به یک مشاور یا روانشناس کودک را توصیه کند.