کووید-۱۹ و بارداری: سؤالات متداول در رابطه با کروناویروس جدید در بارداری، زایمان و شیردهی
آیا زنان باردار در مقایسه با دیگر افراد، بیشتر مستعد ابتلا به کروناویروس کووید-۱۹ هستند؟ آیا زنان باردار ریسک بالاتری برای شدید بودن بیماری، یا مرگ‌ومیر به علت ابتلا به کووید-۱۹ دارند؟ در این مطلب می‌توانید با پاسخ‌هایی از اطلاعات به‌روز منابع علمی دنیا، به این سؤالات و دیگر سؤالات مشابه مادران باردار در دوران بارداری، هنگام زایمان و در دوران شیردهی آشنا شوید.
کرونا و بارداری
آیا زنان باردار در مقایسه با دیگران بیشتر مستعد ابتلا به کووید-۱۹ هستند؟
در حال حاضر، پژوهش‌های علمی منتشرشده‌ای درباره‌ٔ مستعد بودن زنان باردار نسبت به کروناویروس جدید یا کووید-۱۹ وجود ندارد. اما زنان باردار تغییراتی در سیستم ایمنی و فیزیولوژیکی بدن خود دارند که ممکن است آنها را بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌های تنفسی ویروسی، از جمله کووید-۱۹ کند.
از طرفی، با توجه به این موضوع که کووید-۱۹ اکنون در تمام دنیا وجود دارد، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) اعلام کرده است که تا اینجا هیچ مدرکی مبنی بر اینکه زنان باردار در مقایسه با جمعیت کلی، ریسک بالاتری برای ابتلا به ویروس داشته باشند، وجود ندارد. اما طبق نظر آکادمی متخصصان زنان و زایمان امریکا، زنان باردار باید یک گروه در معرض خطر تلقی شوند.
اگر‌چه خطر کلی ابتلا به کووید-۱۹در زنان باردار کم است، اما آنچه‌که از نتایج پژوهش‌ها بر‌می‌آید این است که، زنان باردار یا زنانی که به تازگی باردار شده‌اند، در مقایسه با زنان غیر‌باردار با گروه سنی مشابه، در معرض بیشتر خطر ابتلا به نوع شدید بیماری هستند. بیماری شدید به این معنی است که فرد نیاز به حمایت تنفسی به وسیلهٔ دستگاه‌های تنفس مصنوعی و بستری در بخش مراقبت‌های ویژه دارد. این خصوصاً در مورد زنانی صدق می‌کند که در سه ماههٔ سوم بارداری، یعنی از هفتهٔ ۲۸ بارداری به بعد هستند، ۳۵ سال یا بیشتر سن دارند، اضافه وزن دارند یا مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای قبلی مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری قلبی یا آسم هستند که در صورت آلوده شدن با ویروس، در معرض خطر عوارض جدی‌تر کووید-۱۹ قرار دارند.
بنا بر آنچه گفته شد، زنان باردار همانند سایر افراد جامعه باید با رعایت تمامی موارد احتیاطی و پیشگیرانه از جمله واکسیناسیون، رعایت فاصلهٔ اجتماعی، اجتناب از اجتماعات، استفاده از ماسک، شست‌وشو و ضدعفونی کردن دست‌ها و رعایت بهداشت، تا حد ممکن از خود در برابر ابتلا به کرونا محافظت کنند و در صورت مشاهدهٔ هر گونه علائم ناخوشی از جمله تب، سرفه یا مشکل در تنفس، به پزشک خود اطلاع دهند.
این موضوع همین‌طور در موارد گزارش‌شده از دیگر عفونت‌های مرتبط به کروناویروس، از جمله کروناویروس سندرم تنفسی حاد یا همان سارس (SARS-CoV) و کروناویروس سندرم تنفسی خاورمیانه یا همان مرس (MERS-CoV) و سایر عفونت‌های تنفسی ویروسی، مانند آنفلوانزا در طول بارداری نیز مشاهده شده است.
زنان باردار، به ویژه زنان باردار شاغل، برای پیشگیری از ابتلا به عفونت باید اقدامات پیشگیرانه مانند شستن دست‌ها و پرهیز کامل از تماس با افراد بیمار را بیشتر از دیگران دنبال و رعایت کنند. مطلب مادرشو در رابطه با سر کار رفتن در زمان شیوع کرونا را ببینید.
آیا زنان باردار مبتلا به کووید-۱۹ ریسک بالاتری برای عوارض دیگر بارداری دارند؟
علم پزشکی هنوز در مورد پیامدهای نامطلوب بارداری در زنان باردار مبتلا به کووید-۱۹ اطلاعات چندانی ندارد. با این حال، طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) و سازمان جهانی بهداشت (WHO)، زنان باردار مبتلا به کووید-۱۹ در معرض خطر پیامدهای نامطلوبی هستند که می‌تواند روی ادامهٔ بارداری و رشد و تکامل جنین اثر بگذارد. خطر زایمان زودرس، یعنی زودتر از ۳۷ هفته، وزن کم هنگام تولد یا زایمان جنین مرده از جمله این عوارض هستند.
همچنین تب بالا در سه ماههٔ اول بارداری می‌تواند ریسک بروز برخی نقص‌های مادرزادی هنگام تولد را افزایش دهد.
اگر باردار هستید، برای آرام ماندن و دور بودن از استرس، حتماً مطلب فاصله‌گذاری اجتماعی در طول بارداری را بخوانید.
آیا پرسنل باردار مراکز درمانی در صورت مراقبت از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در معرض خطر قرار دارند؟
افراد باردار شاغل در مراقبت‌های بهداشتی درمانی باید دستورالعمل‌های ارزیابی ریسک و کنترل عفونت مخصوص پرسنل بهداشتی درمانی دارای تماس با بیماران مشکوک یا تأییدشده‌ٔ کووید-۱۹ را دنبال کنند. رعایت راهکارهای توصیه‌شده برای پیشگیری و کنترل عفونت، بخش مهمی از محافظت تمام کارکنان در محیط‌های درمانی است.
اطلاعات در مورد کووید-۱۹ در طول بارداری بسیار محدود است؛ شاید بهتر باشد مراکز درمانی در صورت امکان و در دسترس بودن پرسنل، قرار گرفتن پرسنل باردار در معرض بیماران تأییدشده یا مشکوک کووید-۱۹ را محدود یا قطع کنند.
آیا زنان باردار مبتلا به کووید-۱۹ می‌توانند ویروس را به جنین یا نوزاد خود منتقل کنند؟
تصور می‌شود ویروسی که کووید-۱۹ را ایجاد می‌کند، عمدتاً از طریق تماس نزدیک با شخص آلوده و به وسلیه‌ٔ ذرات تنفسی یا توسط سطوح آلوده به ویروس انتقال می‌یابد. این موضوع که آیا یک زن باردار مبتلا به کووید-۱۹ می‌تواند ویروسی را که باعث کووید-۱۹ می‌شود به وسیلهٔ سایر مسیرهای انتقال عمودی؛ انتقال از مادر به جنین یا نوزاد در قبل، حین یا بعد از زایمان از طریق خون جفت، کانال زایمان و شیر مادر، به جنین یا نوزاد خود منتقل کند یا نه، هنوز به شکل قطعی مشخص نیست، چون به شکلی کامل بررسی نشده است اما، طبق گزارشات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) و سازمان جهانی بهداشت (WHO)، انتقال ویروس در زمانی که جنین هنوز در رحم مادر است یا آلوده شدن نوزاد حین تولدش ممکن، اما بسیار نادر است.
با این‌حال، گزارشی از تعدادی نوزاد متولدشده از مادران مبتلا به کووید-۱۹ وجود دارد که در آن گفته شده است تست کرونای این نوزادان مثبت شده اما مشخص نیست که این نوزادان قبل، حین یا بعد از تولد به ویروس مبتلا شده‌اند یا خیر. ولی خوشبختانه اکثر نوزادان مبتلا علائم خفیفی داشتند یا بدون علائم بوده اند و به سرعت بهبود یافته‌اند.
اگر به کووید-۱۹ مبتلا شدید، رعایت تمامی اقدامات احتیاطی برای کاهش خطر انتقال ویروس به نوزاد برای شما و سایر مراقبان از نوزاد بسیار مهم است.
آیا نوزادان متولدشده از مادران مبتلا به کووید-۱۹ در طول بارداری، ریسک بالاتری برای داشتن پیامدهای نامطلوب دارند؟
بر اساس گزارش موارد محدود، پیامدهای نامطلوب برای نوزادان، مثل مثل خطر تولد نوزاد زودرس یا مرده، در بین نوزادان متولدشده از مادران مبتلا به کووید-۱۹ در طول بارداری مشاهده شده است.
با این حال، هنوز مشخص نیست که این پیامدها قطعاً مربوط به آلودگی مادر به این ویروس بوده است و در حال حاضر خطر پیامدهای نامطلوب برای نوزادان به شکل کامل مشخص نیست.
آیا ابتلا به کووید-۱۹ در یک زن باردار یا نوزاد می‌تواند اثر درازمدتی روی سلامت و رشد کودک داشته باشد؟
برخی مادران بارداری نگرانند که ابتلا به کووید-۱۹ در یک زن باردار یا نوزاد بتواند اثرات درازمدتی روی سلامت و رشد نوزادانشان داشته باشد، به شکلی که باعث شود آنها احتمالاً بعد از دوران نوزادی هم نیازمند حمایت بالینی باشند. باید گفت که در حال حاضر، در مورد اثرات درازمدت روی سلامت نوزادان مبتلا به کووید-۱۹ یا نوزادانی که در دوران جنینی در معرض ویروس ایجادکننده‌ٔ کووید-۱۹ بوده‌اند، اطلاعات دقیقی وجود ندارد. اما به‌طورکلی، زودرس بودن و داشتن وزن کم هنگام تولد می‌تواند با اثرهای نامطلوب درازمدتی روی سلامت همراه باشد.
در صورت مشکوک شدن به ابتلا به کرونا در دوران بارداری، چه باید کرد؟
اگر در شرایطی قرار گرفته‌اید که احتمال ابتلا به کووید-۱۹ بالاست، باید پیش‌از هر اقدامی آزمایش دهید و طی مشاورهٔ تلفنی با پزشکتان راهنمایی‌های لازم را کسب کنید. توصیهٔ مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها برای تمامی افراد و از جمله زنان باردار مبتلا به کووید-۱۹ شامل در خانه ماندن، استفاده از ماسک، قرنطینهٔ خانگی و جدا شدن از سایر افراد خانواده، استفاده نکردن از وسایل حمل‌ونقل عمومی، بهره‌مندی از خدمات آنلاین پزشکی، کسب راهنمایی‌های لازم به شیوهٔ آنلاین و برقراری تماس تلفنی با متخصصان بهداشت است. همچنین توجه داشته باشید که در صورت داشتن علائم هشداردهندهٔ اضطراری زیر هر‌چه سریع‌تر با اورژانس تماس بگیرید یا به بیمارستان بروید:
- مشکل در تنفس یا تنگی نفس، با شدتی بیش از آنچه به طور معمول در دوران بارداری تجربه کرده‌اید، طوری که قادر به گفتن جملات کوتاه در حالت استراحت هم نباشید.
- احساس فشار یا درد مداوم در قفسهٔ سینه
- احساس گیجی یا خواب‌آلودگی
- ناتوانی در پاسخ دادن به دیگران
- ظاهر شدن رنگ آبی روی لب یا صورت
- بالا آوردن خون در حین سرفه کردن
- عرق سرد، یعنی احساس سرما در حین تعریق
کرونا و زایمان
آیا زنان باردار مشکوک به کرونا یا مبتلایان باید به روش سزارین زایمان کنند؟
هیچ مدرکی در این مورد که زنان باردار مبتلا به ویروس کرونا باید حتماً زایمان سزارین داشته باشند تا نوزاد متولدشده در معرض خطرات کمتری قرار بگیرد در دست نیست. حتی توصیهٔ سازمان بهداشت جهانی بر این است که، زایمان به روش سزارین تنها در شرایط و ملاحظات خاص و به توصیهٔ پزشک انجام شود و نباید صرفاً به دلیل ابتلای مادر به کووید-۱۹ یا جلوگیری از انتقال ویروس به نوزاد انجام شود.
نتایج برخی مطالعات هم نشان داده‌اند زنان باردار مبتلا به کووید-۱۹ که به روش سزارین زایمان کرده‌اند، در معرض خطر بیشتر عوارض ناشی از زایمان سزارین در خود یا کودکشان بودند، به طوری که نزدیک به ۳۰ درصد از نوزادان متولدشده به روش زایمان سزارین نیاز به مراقبت‌های ویژه داشتند و این در نوزادان متولدشده به روش زایمان طبیعی کمتر از ۲۰ درصد بوده است.
در مورد انتخاب نوع زایمان با پزشک متخصص زنان خود صحبت کنید. در بیشتر موارد، نیاز به هیچ گونه تغییری در زمان و روش زایمان، یعنی زایمان طبیعی واژینال یا سزارین نیست و ابتلا به کووید-۱۹ به خودی خود، دلیلی برای انجام زایمان سزارین نخواهد بود.
در صورت ابتلا به کووید-۱۹ می‌توان کودک را لمس کرد یا در آغوش گرفت؟
تماس نزدیک بدنی نوزاد با مادر بلافاصله پس از تولد و شیردهی زودهنگام، تولید شیر و شیردهی در روزهای بعدی را آسان‌تر می‌کند و به رشد کودک و مصونیت او از بیماری‌ها کمک زیادی خواهد کرد.
شواهد موجود از مطالعات نیز نشان می‌دهند، مادامی‌‌که والدین و مراقبان نوزاد احتیاط‌های لازم برای جلوگیری از انتشار ویروس را مانند پوشیدن ماسک و شستن مرتب دست‌ها قبل از تماس با نوزاد رعایت می‌کنند، احتمال ابتلای نوزاد به کووید-۱۹ پایین است. اما توجه داشته باشید که از قرار دادن ماسک یا هر گونه پوششی روی صورت کودک به منظور محافظت کردن از نوزاد خودداری کنید.
در مورد تماس پوست با پوست با نوزاد و مادر مبتلا به کرونا بدانید.
واکسن کرونا در دوران بارداری و شیردهی
آیا تزریق واکسن کرونا در دوران بارداری و شیردهی امکان‌پذیر است؟
یکی از نگرانی‌های عمده و علت خودداری زنان باردار از تزریق واکسن، پیش‌بینی عوارض احتمالی واکسن‌ها بر جنین یا خطر سقط است. از طرفی، همان‌طور که پیش از این نیز گفته شد، خطر ابتلا به نوع شدیدتر بیماری در زنان باردار بیشتر است. اما آیا واقعاً تزریق واکسن‌های کرونا تهدیدی برای زندگی مادر و جنین به حساب می‌آیند و منعی برای انجام واکسیناسیون در زنان باردار وجود دارد؟
شواهد همچنان بر این باور استوارند که انجام واکسیناسیون در زنان پیش از باردار شدن و در طول بارداری، نه تنها بی‌خطر، بلکه مؤثر و مفید هم واقع شده است و از زنان در برابر ابتلا به نوع شدید بیماری، احتمال بستری شدن و مرگ ناشی از بیماری محافظت می‌کند. هیچ‌یک از واکسن‌های کووید-۱۹ حاوی ویروس زنده نیستند، بنابراین، قادر نیستند که زنان باردار و جنین را به کووید-۱۹ مبتلا کنند.
مطالعات نیز نشان داده‌اند که انجام واکسیناسیون ضمن تأمین ایمنی برای مادر و جنین، می‌تواند از عفونت، شدت گرفتن بیماری و مرگ ناشی از کووید-۱۹ و سویه‌های جدید آن جلوگیری کند. همچنین، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد واکسیناسیون کووید-۱۹ خطر سقط جنین، زایمان زودرس یا سایر عوارض در بارداری را افزایش می‌دهد. به طوری که، در مقایسه‌ای که بین زنان بارداری که واکسن کووید-۱۹دریافت کرده و زنانی که واکسن دریافت نکرده بودند انجام شد، نتایج بارداری در هر دو گروه مشابه بود و این گویای این است که هیچ گونه نگرانی از نظر ایمنی مادر و کودک به دنبال تزریق واکسن وجود ندارد. پس برای محافظت از خود و کودکتان در برابر کووید-۱۹ اکیداً توصیه می شود که واکسینه شوید. آنتی‌بادی‌هایی که بدن در پاسخ به واکسن تولید می‌کند، می‌تواند از جنین در برابر کووید-۱۹ محافظت کند. همچنین، واکسینه شدن در برابر کووید-۱۹ خطر زایمان جنین مرده را کاهش می‌دهد.
انجام واکسیناسیون در دوران شیردهی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. طبق نتایج پژوهش‌ها، آنتی‌بادی‌هایی که به دنبال تزریق واکسن در بدن ساخته می‌شوند، ممکن است از شیر مادر عبور کنند که این خود به محافظت از کودک در برابر ویروس کمک می‌کند. توجه داشته باشید برای انجام واکسیناسیون نیازی به قطع شیردهی نیست و پس از تزریق هم شیر دادن به نوزاد بی‌خطر است.
تجربه علائمی مشابه با آنفلوانزا مانند ناخوشی و بی‌حالی، تب و بدن درد به دنبال تزریق واکسن، طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد. عوارض جانبی در انواع مختلف واکسن‌ها و از فردی به فرد دیگر نیز متفاوت است. در صورت ادامه‌دار شدن این علائم بیشتر از چند روز، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
بنا بر آنچه گفته شد، چنانچه قصد بارداری دارید یا در دوران بارداری یا شیردهی به سر می‌برید، برای حفاظت از خود و فرزندتان هر‌چه سریع‌تر برای انجام واکسیناسیون اقدام کنید.
آیا تزریق دز تقویتی یا بوستر در دوران‌های بارداری و شیردهی الزامی است؟
با توجه به اینکه اثر حافظتی واکسن‌ها ممکن است با گذشت زمان کاهش یابد، دز تقویت‌کننده یا اصطلاحاً بوستر همان‌طور که از نامش پیداست، توانایی بدن را برای محافظت در برابر بیماری بهبود می‌بخشد. تمامی افراد در صورت واجد شرایط بودن و با در نظر گرفتن سن و زمان آخرین تزریق باید برای تزریق دز تقویتی اقدام کنند و این شامل زنان باردار و شیرده هم می‌شود.
حتی اگر قبل از بارداری واکسینه شده‌اید و اکنون دوران بارداری را سپری می‌کنید همچنان نیاز به دریافت دز تقویتی خواهید داشت. برای اطلاع یافتن از واجد شرایط بودن برای تزریق دز بوستر یا زمان تزریق، با پزشک یا مراقبان سلامت در مراکز واکسیناسیون مشورت کنید.
کرونا و شیردهی
ابتلای مادر به کووید-۱۹ در دوران شیردهی برای کودک شیرخوار چه خطری دارد؟
هیچ شواهدی از وجود این ویروس در شیر مادران مبتلا به کووید-۱۹ یافت نشده است و هیچ اطلاعاتی در مورد انتقال ویروس ایجادکننده‌ٔ کووید-۱۹ از طریق شیر مادر وجود ندارد.
در سری موارد محدودی که تا به امروز گزارش شده است، هیچ شواهدی از وجود ویروس در شیر مادران مبتلا به کووید-۱۹ یافت نشده است و هیچ اطلاعاتی در مورد انتقال ویروس ایجادکننده‌ٔ کووید-۱۹ از طریق شیر مادر وجود ندارد، یعنی، اینکه آیا این ویروس در شیر یک زن مبتلا به آن وجود دارد یا نه، هنوز مشخص نیست.
در صورت ابتلا به کووید-۱۹ می‌توان به نوزاد شیر داد؟
کارشناسان هنوز به طور قطع نمی‌دانند که آیا کووید-۱۹ می‌تواند از طریق شیر مادر منتقل شود یا نه، اما در مطالعات محدود روی زنان مبتلا به کووید-۱۹و همچنین سارس-کوو (SARS-CoV) این ویروس‌ها در شیر مادر پیدا نشده است و نتایج بیشتر مطالعات صورت‌گرفته نشان می‌دهد که تغذیهٔ کودک با شیر مادر در صورت مبتلا شدن مادر به کووید-۱۹ بی‌خطر است.
از طرفی، شیر مادر می‌تواند کودک را از بسیاری بیماری‌ها محافظت کند و بهترین منبع تغذیه برای بیشتر کودکان است. اما اگر تست کووید-۱۹ شما مثبت شده است یا علائمی از این بیماری دارید، بهتر است برای اطمینان خاطر در مورد شروع یا ادامهٔ شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
در هر صورت، شما باید تمام موارد احتیاطی را رعایت کنید تا از انتقال ویروس به کودک خود جلوگیری کنید، از جمله شستن دست‌ها قبل از تماس با کودک و پوشیدن ماسک در هنگام شیردهی. همچنین اگر شیر خود را می‌دوشید، قبل از تماس با هر قسمت پمپ شیردوشی یا شیشه‌شیر، دست‌های خود را بشویید و توصیه‌های مربوط به تمیز کردن صحیح پمپ بعد از هر بار استفاده را دنبال کنید و در صورت امکان، خیلی بهتر است اگر شخص دیگری کودکتان را با شیر دوشیده‌شده تغذیه کند.
در صورتی‌که شدت علائم در مادر بالا باشد یا به منظور محافظت از کودک، اتاق مادر و کودک از هم جدا شود، توصیه می‌شود تا زمان بهبود کامل، شیر توسط پمپ شیردوش جمع‌آوری و توسط فرد سالمی به نوزاد داده شود. بدین ترتیب تولید شیر پس از شروع مجدد شیردهی میسر خواهد شد.
نوزادان چقدر ریسک ابتلا به کووید-۱۹ دارند؟
در حال حاضر، مدرکی مبنی اینکه کودکان نسبت به سایر افراد مستعدترند وجود ندارد. در حقیقت، بیشتر موارد شدید کووید-۱۹ در بزرگسالان مشاهده شده است. بر اساس اطلاعات محدودی که در مورد شیوع کروناویروس‌های قبلی مثل سارس-کوو (SARS-CoV) یا مرس-کوو (MERS-CoV) وجود دارد، عفونت جدی در کودکان نسبتاً غیرمعمول بوده است.
اطلاعات کمی در مورد علائم کودکان مبتلا به کووید-۱۹ وجود دارد و گزارش‌های محدود نیز حاکی از آن است که کودکان آلوده معمولاً علائم خفیفی شبیه سرماخوردگی، مانند تب، آبریزش بینی و سرفه دارند. در مواردی نیز عوارض شدید در کودکان مانند سندرم دیسترس تنفسی حاد یا شوک عفونی گزارش شده است، اما به نظر می‌رسد که غیرمعمول باشند، اما بچه‌هایی که عارضه‌های زمینه‌ای دارند ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند. در هر صورت، این اطلاعات موجود هم به معنای آن نیست که کودک شما می‌تواند به راحتی نوزادتان را از خانه بیرون ببرید یا اقدامات بهداشتی را در مورد او رعایت نکنید.
مطلب کرونا و کودکان را ببینید.
