در چه سنی میتوان گرفتن امتیاز از کودک را به عنوان یک تکنیک تربیتی به کار برد؟
بیشتر بچهها مفهوم امتیازات ازدسترفته را در حدود سه یا چهار سالگی درک میکنند، هرچند اگر کودک مهارت کلامی زیادی داشته باشد، این درک ممکن است از دو سالگی به دست بیاید. بچهها از دست دادن را خیلی زودتر میفهمند. مثلاً وقتی یک اسباببازی از آنها گرفته میشود، اما چند سال طول میکشد تا بتوانند ارتباط مشخصی بین رفتار خود و از دست دادن اسباببازی برقرار کنند.
برای بچههای کمتر از شش یا هفت سال، محرومیت از امتیازات زمانی بهتر نتیجه میدهد که فوراً انجام شود و ارتباط مستقیمی با رفتار نامطلوب داشته باشد. به عنوان مثال، ممکن است به فرزند خود بگویید که او دیگر نمیتواند تلویزیون تماشا کند، زیرا قبل از اینکه برادر کوچکش تماشای برنامهٔ خود را تمام کند، کانال را عوض کرد. اگر امتیاز سلبشده از رفتار نامطلوب منفصل باشد، بچههای کوچکتر ارتباطی بین این دو اتفاق برقرار نمیکنند.
بعضی از والدین این نوع تقویت منفی را برای خاتمه بخشیدن به برخی رفتارها انتخاب میکنند. اما بنا به نظر بیشتر کارشناسان اطفال، پاداش دادن به رفتار خوب مؤثرتر و مهمتر از تنبیه رفتار بد است. آنها میگویند: «ما میدانیم که بچهها به تقویت مثبت واکنش بهتری نشان میدهند، بنابراین همیشه توصیه میکنیم که والدین روش جایگزینی برای تأدیب و تربیت پیدا کنند».
همچنین مهم است که به کودک خود کمک کنید برای سرخوردگیها و کلافگیهایی که باعث بدرفتاری او میشود، کلماتی پیدا کند. به عنوان مثال، اگر فرزندتان برای جلب توجهتان شما را میزند، به جای اینکه او را با گرفتن یک امتیاز مجازات کنید، بگویید: «دست از زدن من بردار. میبینم که عصبانی هستی، اما زدن هیچوقت درست نیست. به من بگو چرا عصبانی هستی».
ممکن است کودک شما هنوز واژههای مورد نیاز یا خودآگاهی لازم را نداشته باشد که بتواند توضیح دهد عصبانی است، چون میخواهد به جای نوزاد جدید به او توجه کنید. اما صحبت با او و کمک به او در یادگیری نحوهٔ توضیح احساساتش کمک زیادی به خلاص شدن از رفتارهایی خواهد کرد که شما غیرقابل قبول میدانید.