بچۀ تیزهوش کیست و آیا کودک شما تیزهوش است؟
بچۀ تیزهوش بودن به چه معناست و برچسب «تیزهوش» چه مزایا و معایبی دارد؟ اگر فهمیدید کودکتان تیزهوش است باید چه کار کنید؟ در این مطلب کمی با این موضوعات آشنا شوید.
آیا فرزند شما تیزهوش است؟
یک بچۀ تیزهوش پتانسیل دستاوردهای فوقالعاده در سرفصلهای درسی، رهبری یا زمینههای خلاقانه و هنری را دارد. به منظور توسعۀ کامل تواناییهای این بچهها، آنها ممکن است به خدماتی فراتر از آنچه در برنامۀ درسی استاندارد مدرسهها وجود دارد، نیاز داشته باشند.
اگرچه برخی از بچهها قبل از کودکستان نشانههایی از استعداد خود را از قبیل استعداد در زبان، خواندن زودهنگام یا توانایی غیرمعمول در مورد اعداد نشان میدهند، اما بسیاری از آنها تا زمانی که وارد دبستان نشوند نشانههای تیزهوشی را بروز نمیدهند.
اگر شما یا معلم فکر میکنید که فرزندتان تیزهوش است، میتوانید او را برای ارزیابی پیش یک روانشناس کودک یا متخصص بهداشت روانی که در انجام تستها و اندازهگیری عملکرد تخصص دارد ببرید. در گذشته، کودکی که در آزمون بهرۀ هوشی نمرۀ ۱۳۰ یا بالاتر را کسب میکرد، تیزهوش محسوب میشد. امروزه تیزهوشی با یک آزمون مشخص نمیشود. بچهها تحت آزمایشات متعددی قرار میگیرند که در کنار مشاهدات کتبی والدین و معلمان از کودک تفسیر میشود.
اما برچسب خوردن به عنوان استعداد درخشان، بلیط سریعالسیری برای موفقیت تحصیلی نیست و ما نباید فقط به عنوان یک روش شناسایی، به عنوان روشی برای اعلام اینکه این بچه به چیزی متفاوت نیاز دارد، برچسب تیزهوش را به او بزنیم.
بچههای دارای استعداد تحصیلی با اشتیاق شدید به دانش، اطلاعات را مثل اسفنج جذب میکنند و والدینشان را با مهارتهای فکری خود خیره و خوشحال میکنند. به آسانی میتوان تصور کرد که سالهای پیش رو مملو از دستاورد و موفقیت تحصیلی خواهد بود.
مزیتهای تیزهوشی ممکن است عالی باشد، اما بچههای تیزهوش و خانوادههای آنها میتوانند با چالشهای زیادی نیز روبهرو باشند. اگرچه این بچهها در مدرسه خوب عمل میکنند، اما برخی از آنها در کلاس درس و زمین بازی با مشکل روبهرو هستند.
به عنوان والدین یک بچۀ بااستعداد، میتوانید به سازگاری فرزندتان با مدرسه و زندگی آینده کمک کنید. به یاد داشته باشید که شما قویترین و دلسوزترین مدافع فرزند خود هستید. با مطلع ماندن از وضعیت فرزندتان در مدرسه و آماده بودن برای مداخله در مواقع ضروری، میتوانید اطمینان حاصل کنید که دوران مدرسۀ او شاد و پربار خواهد بود.
مدارس برای بچههای تیزهوش چه کار میکنند؟
تلاشها برای حمایت از آموزشهای تیزهوشان پراکنده و متفاوت است و همه چیز بیشتر به تشخیص مدارس و مربیان ارتباط دارد. غالباً مدارس برنامههای تیزهوشان را تنها زمانی شروع میکنند که والدین از آنها مطالبه کنند.
مردم اغلب تصور میکنند که بچههای تیزهوش در مدرسه شکوفا خواهند شد. واقعیت این است که بسیاری از چنین بچههایی حوصلهشان از مدرسه سر میرود و اگر برنامۀ درسی خیلی آسان باشد، گاهی اوقات بیتوجه میشوند و کمتر از حد انتظار موفق میشوند یا حتی ممکن است افسرده شوند.
برخی از بچهها حتی به اشتباه به عنوان بیشفعال تشخیص داده میشوند، زیرا بیقراری آنها منجر به مشکلات رفتاری میشود. آنها همچنین ممکن است با مشکلات اجتماعی روبهرو شوند. از آنجا که آنها علائق متفاوتی با همسالان خود دارند، اغلب با همکلاسیهای خود احساس بیگانگی میکنند و میتوانند هدف اذیت و آزار قرار بگیرند.
بسیاری از مدارس در مورد این بچهها کوتاهی میکنند و گاهی هم برخلاف تصور عموم، مدارس خصوصی معمولاً در آموزش بچههای تیزهوش بهتر از مدارس دولتی عمل نمیکنند.
چگونه میتوانید به فرزند تیزهوش خود کمک کنید؟
اگر فهمیدید که فرزند شما تیزهوش است، قرار بگذارید تا با معلم فرزندتان، مشاور مدرسه و مدیر صحبت کنید. اما قبل از ملاقات، هر قدر میتوانید دربارۀ تواناییهای فرزندتان، از جمله تستهایی که داده است و عملکرد او در آنها، اطلاعات کسب کنید. به این ترتیب میتوانید نقاط قوت و ضعف نسبی او را به تفصیل مورد بحث قرار دهید.
شما همچنین باید از برنامههای موجود برای او در مدرسه و خارج از مدرسه مطلع شوید.