آزمایش خون در دوران بارداری
آزمایش خون یک آزمایش معمول و روتین است که توسط پزشک شما به عنوان بخشی از مراقبتهای دوران بارداری درخواست داده میشود. آزمایشهای خون در دوران بارداری برای انجام غربالگری نیز درخواست خواهد شد. در این مطلب میتوانید با دلایل و چگونگی انجام آزمایش خون در دوران بارداری آشنا شوید.
فرایند آزمایش خون
پزشک معمولاً در اولین جلسه معاینات دوران بارداری برای شما یک آزمایش خون کامل درخواست خواهد داد. برای انجام این آزمایش خون، آزمایشگاه معمولاً نمونۀ کوچکی از خون شما را از سیاهرگ ساعد میگیرد و سپس نمونه خون برای تجزیه و تحلیل ارسال خواهد شد. از آنجا که پزشک آزمایش قند خون ناشتا را برای شما تجویز کرده است، باید ناشتا برای انجام آزمایش خون مراجعه کنید، اگرچه بهتر است برای اطمینان از پزشک خود سؤال کنید.
درصورتیکه باید به صورت ناشتا برای آزمایش خون مراجعه کنید، لازم است حداقل هشت ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورده باشید. در برخی از آزمایشهای خون که جهت اندازهگیری قند خون انجام میشود، ممکن است نیاز باشد که شما محلولی حاوی میزان مشخصی گلوکز را بنوشید و مجدداً طی چند ساعت آتی از شما نمونه خون گرفته خواهد شد. در این شرایط زمان بیشتری را باید در آزمایشگاه باقی بمانید و تعداد دفعات بیشتری از شما خون گرفته خواهد شد. اگرچه ممکن است دادن نمونه خون کمی ناخوشایند باشد، اما این آزمایش هیچ خطری برای مادر و جنین در حال رشد ندارد و جواب آن میتواند به پزشک برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از سایر عوارض احتمالی کمک کند.
آزمایشهای معمول بارداری
برخی از آزمایشهایی که در دوران بارداری انجام میشود به شرح زیر است:
- شمارش کامل سلولهای خونی یا CBC برای بررسی سطح هموگلوبین، کمخونی و همچنین عفونت های دوران بارداری
- گروه خونی
- عامل Rh
- قند خون
- HBsAg برای بررسی آنتیژنهای هپاتیت B
- تعیین سطح TSH برای بررسی عملکرد تیروئید
در آزمایش خون، شاید پزشک تقاضای بررسی برای میزان ایمنی شما نسبت به سرخجه در دوران بارداری و آبلهمرغان را بدهد. اگر در معرض رفتار پرخطر جنسی بودهاید، آزمایشهایی برای بررسی عفونت های آمیزشی مانند HIV نیز برای شما تجویز میشود. همچنین پزشک ممکن است تقاضای بررسی احتمال آلودگی به توکسوپلاسموز را تجویز کند. در هفتههای آخر بارداری نیز ممکن است تست چالش گلوکز برای بررسی دیابت بارداری انجام شود و در هفتههای ۱۵ تا ۲۰ بارداری ممکن است آزمایش خون نشانگرهای چهارگانه به عنوان بخشی از آزمایش های غربالگری نیز انجام شود، اگرچه معمولاً پزشک این آزمایش را تا پیش از هفتۀ ۱۷ درخواست خواهد کرد.
نتایج بررسی آزمایش خون
برخی از مواردی که پزشک در آزمایش خون شما بررسی خواهد کرد، در زیر آمده است:
گروه خون: یکی از مهمترین آزمایشهایی که روی خون مادر انجام می شود، تعیین گروه خون است. از آنجا که ممکن است در پروسۀ بارداری یا حین زایمان دچار مشکل شود و نیازمند تزریق خون باشد، تعیین گروه خون مادر در اولین ملاقات ضروری است.
عامل Rh: آزمایش خون نشان خواهد داد که شما Rh مثبت هستید یا منفی. اگر شما آنتیژن Rh را در خون خود نداشته باشید، Rh منفی هستید و اگر آن را داشته باشید، Rh مثبت هستید. دلیل اهمیت چنین آزمایشی این است که اگر در خون مادر عامل Rh وجود نداشته باشد ولی در خون جنین عامل Rh وجود داشته باشد، احتمال اختلال خونی مادر و جنین وجود خواهد داشت. پزشک با اطلاع از این موضوع میتواند برای جلوگیری از بروز این مشکل اقداماتی را انجام دهد.
سطح قند خون: آزمایش خون برای اندازهگیری توانایی بدن در سوختوساز قند و برای غربالگری دیابت بارداری مورد استفاده قرار میگیرد. اگر سطح قند خون ناشتا در سه ماهۀ اول بارداری بین ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلیگرم در دسیلیتر باشد، پزشک شما درخواست انجام تست چالش گلوکز را خواهد داد. برای افرادی که در غربالگری سه ماهۀ اول بارداری سالم تشخیص داده شده بودند، در هفتههای ۲۴ تا ۲۸ بارداری، آزمون تحمل ۷۵ گرم گلوکز یک مرحلهای درخواست میشود که تفسیر آن به عهدۀ پزشک است.
سطح هموگلوبین: آزمایش خون، سطح هموگلوبین که انتقالدهندۀ اکسیژن در گلبولهای قرمز است را اندازه میگیرد. میزان طبیعی هموگلوبین بین ۱۲ تا ۱۴ گرم است. اگر سطح هموگلوبین شما به کمتر از ۱۱ گرم کاهش یابد، پزشک برای درمان کمخونی اقدام خواهد کرد.
سطح آهن: در صورت نیاز، ممکن است پزشک آزمایشهای تکمیلی مانند تعیین سطح سرمی آهن خون یا فریتین را برای تشخیص فقر آهن شما تجویز کند. حتی اگر سطح آهن خون شما پایین باشد، به این معنا نیست که شما دچار کمخونی هستید، بلکه به این معناست که شما بیشتر در معرض ابتلا به کمخونی هستید. اگر سطح آهن خون شما پایین باشد، ممکن است پزشک برای شما قرص آهن یا آمپول آن را تجویز کند.
بیماریهای آمیزشی: آزمایش خون، یک تست تشخیصی برای شناسایی بیماریهای آمیزشی نظیر سیفلیس، هپاتیت B یا HIV است. این آزمایشها معمول و روتین است و برای همۀ زنان باردار درخواست میشود.
ایمنی در برابر سرخجه: تعیین آنتی بادی سرخجه به معنی این است که مادر در گذشته به سرخجه مبتلا شده است و در نتیجه امکان ابتلای او در بارداری وجود ندارد. اگر خانم بارداری قبلاً به سرخجه مبتلا نشده باشد و در سه ماه اول دوران بارداری مبتلا شود، ویروس سرخجه روی جنین او اثر میگذارد و باعث ابتلای نوزاد به سرخجۀ مادرزادی و عوارض آن خواهد شد.
ایمنی در برابر آبلهمرغان: اگر در دوران کودکی خود آبلهمرغان گرفتهاید یا واکسن آن را نیز تزریق کردهاید، مطمئن باشید که جنین شما از این ویروس در امان است. این آزمایش تعیین میکند که آیا شما قبلاً آبلهمرغان گرفتهاید یا واکسن آن را زدهاید یا در برابر آن مصون نیستید. ابتلای مادر به بیماری آبلهمرغان در دوران بارداری سلامت نوزاد را به شدت به مخاطره میاندازد.
توکسوپلاسموز: توکسوپلاسموز برای شما خطری نخواهد داشت، اما ممکن است از جفت عبور کند و باعث آسیب دیدن جنین شود. به همین دلیل، برای پیشگیری از عوارض آن در بارداری، تشخیص دقیق آن در زنان مبتلا به عفونت توکسوپلاسموز اهمیت بسیاری دارد و نتایج آزمایش خون ابتلا به این عارضه را تعیین میکند.
آزمایشهای تیروئید: انجام تستهای تیروئید در زمان بارداری ضروری است، زیرا بارداری منجر به تغییرات فیزیولوژیک و هورمونی میشود که بر عملکرد تیروئید تأثیر میگذارد. به همین دلیل، تفسیر نتایج آزمایش تیروئید یک خانم باردار باید با دقت انجام شود.
