القای زایمان
بنا به دلایل پزشکی برای شروع پیش از موعد زایمان یا تسریع روند آن، ممکن است پزشک از القای زایمان استفاده کند. در این روش، پزشک با استفاده از دارو یا ابزارهایی باعث شروع یا تسریع انقباضات رحم میشود و به باز و نازک شدن دهانۀ رحم کمک میکند. در این مطلب با دلایل انجام القای زایمان، چگونگی انجام آن، موارد ممنوع و خطرات القای زایمان آشنا خواهید شد.
دلایل انجام القای زایمان
تشخیص پزشک برای انجام القای زایمان بر اساس وضعیت مادر خواهد بود و گاهی ممکن است به جای القای زایمان، سزارین انجام شود. در هر حال، موارد زیر ممکن است باعث شود که ادامۀ بارداری ممکن نباشد و القای زایمان انجام شود:
زایمان دیررس: هنگامی که خانم باردار تا انتهای هفتۀ ۴۱ به طور طبیعی زایمان نکند و وارد فاز زایمان نشود، زایمان دیرتر از موعد تشخیص داده میشود. در زایمان دیرتر از موعد، ممکن است جفت، کارایی خود را از دست بدهد و مواد مغذی و اکسیژن به جنین نرسد و خطراتی را به همراه داشته باشد. در این شرایط برای اینکه سلامت مادر و جنین حفظ شود، القای زایمان انجام میشود.
پاره شدن کیسۀ آب: اگر کیسۀ آب پاره شود، اما زایمان در مدت مشخصی بعد از پاره شدن کیسۀ آب آغاز نشود، پزشک برای جلوگیری از هر گونه مشکل برای جنین، زایمان را به روش القا شروع میکند.
پرهاکلامپسی: اگر مادر دچار پرهاکلامپسی شود، سلامت جنین و مادر به خطر میافتد. در این حالت، بسته به میزان پیشرفت بیماری و شرایط مادر، ممکن است القای زایمان انجام شود.
بیماریهای خطرناک مادر: در سه ماهۀ سوم بارداری، اگر مادر یک بیماری مزمن مانند فشار خون بالا، دیابت یا بیماریهای کلیوی داشته باشد، ممکن است پزشک القای زایمان را انجام دهد.
کارایی نداشتن جفت و مایع آمنیوتیک: درصورتیکه آزمایشها نشان دهد که جفت کارایی خود را از دست داده است، مایع آمنیوتیک خیلی کم شده یا رشد جنین با اخلال مواجه شده است، پزشک میتواند القای زایمان را انجام دهد تا جنین به خطر نیفتد.
سابقۀ مردهزایی: مادرانی که قبلاً سابقۀ مردهزایی داشتهاند، ممکن است با توجه به نظر پزشک نیاز باشد که زایمانشان با القا انجام شود.
طولانی شدن روند زایمان: روند زایمان از شروع دردها تا خروج نوزاد، به طور طبیعی حدود ۱۲ تا ۱۸ ساعت طول میکشد. گاهی به دلایل مختلف مانند بزرگ بودن جنین، کوچک بودن کانال زایمان یا ضعیف بودن انقباضات رحمی، پس از ۲۰ ساعت از شروع دردها، جنین خارج نمیشود و زایمان صورت نمیگیرد. با طولانی شدن روند زایمان، پزشک با القای زایمان، جنین را به دنیا میآورد.
توجه داشته باشید درصورتیکه بارداری شما هیچیک از مشکلات گفتهشده را ندارد، نیازی به القای زایمان پیش از ۳۹ هفته نیست. گاهی خانمهای باردار با اولین دردها به بیمارستان میروند و فکر میکنند که وقت زایمانشان فرا رسیده است. اگر زمان زایمان هم نرسیده باشد، به دلیل جو موجود در بیمارستان از پزشک خود درخواست القای زایمان میکنند. این در حالی است که اگر کمی صبر کنند، میتوانند زایمان را در موعد مناسب انجام دهند. بنابراین باید توجه داشته باشید که زودتر از موعد به بیمارستان مراجعه نکنید و دردهای واقعی زایمان را به درستی بشناسید. دردهای زایمان ریتم ثابتی دارد و هر دردی، درد زایمان نیست. این موضوع را میتوان به شکلی دقیقتر از مامای همراه پرسید.
چگونگی انجام القای زایمان
هنگامی که مشخص شد شما به القای زایمان احتیاج دارید، پزشک دهانۀ رحم را بررسی میکند. برای انجام زایمان، دهانۀ رحم باید باز و نازک شده باشد. اگر این اتفاق نیفتاده باشد، پزشک از راههای دیگری برای باز کردن رحم استفاده میکند. این راهها را میتوان به شکل زیر در نظر گرفت:
استفاده از پروستاگلاندینها: زمان انجام زایمان، بدن پروستاگلاندین ترشح میکند. ترشح پروستاگلاندین به طور طبیعی باعث باز شدن رحم میشود. هنگام القای زایمان، پزشک با تزریق پروستاگلاندین به پروسۀ زایمان سرعت میدهد.
استفاده از سوند فولی: استفاده از سوند، یک روش فیزیکی است. در این روش، پزشک یک بالن خالی را روی دهانۀ رحم قرار میدهد. بالن به وسیلۀ سوند پر از آب میشود. با پر شدن بالن، دهانۀ رحم تحریک میشود و در بدن پروستاگلاندین طبیعی ترشح میشود. پروستاگلاندین باعث باز و نازک شدن دهانۀ رحم میشود. هنگامی که دهانۀ رحم باز شد، پزشک بالن را خارج میکند.
پاره کردن کیسۀ آب: هنگامی که دردهای زایمان شروع شده، اما دهانۀ رحم به اندازۀ کافی باز نشده است، پزشک یا ماما با یک ابزار، کیسۀ آب را پاره میکنند تا زایمان انجام شود.
استفاده از اکسیتوسین: اکسیتوسین هورمونی است که به طور طبیعی در بدن وجود دارد. هنگام زایمان، ترشح اکسیتوسین باعث باز شدن دهانۀ رحم برای زایمان میشود. هنگامی که بدن در فاز زایمان نیست و قرار است القای زایمان صورت بگیرد، پزشک میتواند زایمان را با تزریق اکسیتوسین انجام دهد.
موارد ممنوع القای زایمان
القای زایمان برای تمام افراد بیخطر نیست. بهطورکلی تمام کسانی که زایمان طبیعی برای آنها خطرناک است، القای زایمان نیز برایشان مناسب نیست. در صورت وجود هر یک از موارد زیر، القای زایمان برای مادر و جنین مضر است:
- درصورتیکه آزمایشها نشان دهد که جنین باید بلافاصله به دنیا بیاید.
- اگر تشخیص داده شود شما توانایی تحمل انقباضات رحمی را ندارید.
- در مواقعی که جنین در وضعیت عادی قرار نگرفته است، مثلاً در وضعیت بریچ یا عرضی باشد.
- اگر مادر باردار سابقۀ جراحی رحم یا سزارین داشته باشد.
- در بارداری دوقلویی و درصورتیکه اولین جنین در وضعیت بریچ باشد.
- درصورتیکه بارداری سه قلویی یا بیشتر داشته باشید.
- اگر به تبخال تناسلی فعال مبتلا هستید.
خطرهای القای زایمان
القای زایمان، روش بیخطرتری نسبت به سزارین است، اما کاملاً بیخطر نیست. تأثیرات القای زایمان در مادر باردار، از طرفی به شرایط فردی مادر و از طرفی به دقت کادر پزشکی مرتبط است. القای زایمان معمولاً به راحتی و بدون مشکل پیش میرود، اما در موارد معدودی ممکن است مشکلاتی را برای مادر به دنبال داشته باشد که البته این مشکلات با مراقبت پزشکی قابل کنترل است. برخی از مشکلات شامل موارد زیر هستند:
زجر جنین: به طور طبیعی بین انقباضات و دردهای رحم، یک استراحت کوتاه وجود دارد و سپس دوباره انقباضات شروع میشود. هنگام استراحت، جنین فرصت دارد تا اکسیژن دریافت کند. گاهی با تزریق پروستاگلاندین یا اکسیتوسین، این انقباضات شدید میشود و دیگر بین آنها استراحتی وجود ندارد، در این زمان اکسیژنرسانی به جنین سخت میشود. به این حالت زجر جنین میگویند.
خطر پارگی رحم: برای خانمهایی که سابقۀ سزارین یا برداشتن فیبروم داشتهاند، القای زایمان ممنوع است، زیرا در این حالت احتمال پارگی رحم افزایش مییابد.
تحمل مشکلات روانی: القای زایمان میتواند روندی طولانی داشته باشد. در زنانی که زایمان دیررس دارند، این زمان بسیار سختتر طی میشود، زیرا فکر میکنند برای زایمان، انتظار بیپایانی میکشند.
عوارض سزارین پس از القا: اگر القا ناموفق باشد، پزشک دستور انجام سزارین میدهد. عوارض سزاین پس از القا، از عوارض یک سزارین برنامهریزیشده بیشتر است. خونریزی شدید یکی از عوارض سزارین پس از القاست.