اپیزیوتومی یا برش در ناحیۀ واژن
برش جراحی در منطقۀ عضلانی بین واژن و مقعد یا پرینه را اپیزیوتومی می‌نامند. این برش ممکن است در شروع زایمان و قبل از تولد نوزاد برای بیشتر باز کردن دهانۀ واژن انجام شود. در این مطلب با برش جراحی اپیزیوتومی آشنا خواهید شد.
دلایل انجام اپیزیوتومی
پزشک ممکن است برای سرعت بخشیدن به خروج نوزاد و جلوگیری از پارگی واژن، تصمیم به انجام اپیزیوتومی بگیرد. برخی از پزشکان معتقد هستند که برش اپیزیوتومی، سریع‌تر از پارگی احتمالی ناشی از زایمان درمان می‌شود. اپیزیوتومی در برخی از مراکز به صورت یک روتین در زایمان طبیعی استفاده می‌شود ولی بر اساس تحقیقات علمی در سال‌های اخیر، اپیزیوتومی تأثیری در محافظت از واژن و جلوگیری از مشکلات احتمالی بعدی مانند بی‌اختیاری مدفوع ندارد. به همین دلیل استفاده از برش اپیزیوتومی به عنوان یک روتین توصیه نمی‌شود و پزشک باید در صورت تشخیص و نیاز هنگام فرایند زایمان اقدام به ایجاد برش کند.
در برخی موارد و با تشخیص پزشک، استفاده از اپیزیوتومی ممکن است مفید باشد. اگر کودک شما بزرگ‌تر از حد معمول است و پزشک نیاز به فضای بیشتری برای جابه‌جایی کودک هنگام زایمان یا استفاده از فورسپس دارد، می‌توان از اپیزیوتومی استفاده کرد. همچنین در مواردی که زایمان کودک شما باید به سرعت انجام شود، برای مثال به این دلیل که ضربان قلب کودک غیرعادی است و کودک در شرایط مناسبی نیست که بتواند لحظه‌های آخر زایمان را تحمل کند، پزشک ممکن است تصمیم به انجام اپیزیوتومی برای تسریع زایمان بگیرد. در این حالت، انجام اپیزیوتومی برای اطمینان از زایمان ایمن و سالم کودک ضروری است. قبل از زایمان با پزشک خود در مورد اپیزیوتومی صحبت کنید و ببینید که بیشتر در چه شرایطی از این روش استفاده می‌کند و دغدغه‌های خود را در مورد این برش با او در میان بگذارید.
معایب برش اپیزیوتومی
تحقیقات نشان داده است در زنانی که پارگی واژن در آنها به صورت طبیعی رخ می‌دهد، زمان بهبود به اندازه یا حتی کمتر از برش اپیزیوتومی است و اغلب این کار، عوارض کمتری به همراه دارد. زنانی که تحت برش اپیزیوتومی قرار می‌گیرند معمولاً خون بیشتری در زمان زایمان از دست می‌دهند، درد بیشتری در زمان بهبود دارند و باید زمان بیشتری را برای برقراری مجدد رابطۀ جنسی بدون درد در نظر بگیرند. اپیزیوتومی همچنین خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد. نتایج برخی تحقیقات نشان می‌دهد که انجام اپیزیوتومی در اولین زایمان طبیعی، خطر پارگی واژن در زایمان بعدی را افزایش می‌دهد.
افزون بر این، در زنانی که تحت اپیزیوتومی قرار می‌گیرند، احتمال پارگی ماهیچه‌های اسفنکتر مقعد و حتی پارگی بیشتر تا بخشی از راست روده، بیشتر از زنانی است که زایمان خود را بدون برش جراحی اپیزیوتومی انجام می‌دهند که این پارگی شدید می‌تواند باعث افزایش احتمال بروز درد پرینه پس از زایمان شود، نیاز به دورۀ درمان بیشتری را ایجاب کند و قدرت ماهیچه‌های ناحیۀ پرینه را تحت تأثیر قرار دهد. پارگی‌ای که باعث اختلال در اسفنکتر مقعد می‌شود، احتمال بروز بی‌اختیاری مقعدی یا ناتوانی در کنترل حرکات روده یا گاز معده در مادر را افزایش می‌دهد.
چگونگی انجام برش جراحی اپیزیوتومی
اگر پزشک شما تصمیم به انجام اپیزیوتومی بگیرد، پس از بی‌حسی موضعی و کمی قبل از تولد کودک، از یک تیغ جراحی برای ایجاد برش کوچکی در ناحیۀ پرینه استفاده می‌کند. اگر گاهی ناحیۀ پرینه به دلیل فشار سر کودک بی‌حس و نازک شده باشد یا اگر از قبل بی‌حسی اپیدورال (epidural) را انجام داده باشید، پزشک می‌تواند اپیزیوتومی را بدون تزریق داروی بی‌حسی انجام دهد. معمولاً بعد از زایمان، تزریق بی‌حسی موضعی دیگری برای اطمینان از نداشتن درد در زمان بخیه زدن برش به شما تزریق می‌شود.
فرایند بهبود پس از اپیزیوتومی
در صورت انجام جراحی اپیزیوتومی یا پارگی طبیعی چند بخیه زده می‌شود و بهبود آن در طول زمان صورت می‌گیرد. نیازی به بیرون کشیدن بخیه‌ها نیست. این بخیه‌ها خودبه‌خود چند هفته پس از زایمان جذب می‌شود. برخی از زنان پس از هفتۀ اول زایمان، درد کمی را احساس می‌کنند، درحالی‌که در برخی دیگر این ناراحتی به مدت یک ماه یا حتی بیشتر ادامه پیدا می‌کند، به خصوص اگر آنها دچار پارگی راست روده یا رکتوم شده باشند که به آن پارگی درجۀ سوم یا چهارم هم می‌گویند. برای کاهش درد، بلافاصله از کیسه‌های یخ در ناحیۀ پرینه استفاده کنید و این کار را به طور متناوب در ۱۲ ساعت آینده برای بی‌حس کردن آن ناحیه و کاهش تورم انجام دهید.
زمان برقراری رابطۀ جنسی پس از بهبود
به طور معمول، چهار تا شش هفته پس از زایمان، ناحیۀ پرینه به طور کامل بهبود پیدا می‌کند، بنابراین در صورت تأیید پزشک و علاقۀ شخصی می‌توانید پس از آن رابطۀ جنسی داشته باشید. اگر دچار پارگی روده شده باشید، باید رابطۀ جنسی خود را به پس از معاینه موکول کنید. ممکن است ابتدا کمی احساس کشیدگی پوست و تنگی در ناحیۀ واژن خود داشته باشید. سعی کنید دوش آب گرم بگیرید و زمان زیادی را به رابطۀ احساسی قبل از آمیزش جنسی با همسرتان اختصاص دهید. ممکن است دوست داشته باشید در زمان رابطه، روی بدن همسر خود قرار بگیرید تا کنترل بیشتری بر کیفیت رابطه داشته باشید یا شاید خوابیدن به پهلو برای شما راحت‌تر باشد. تا حد امکان به خود استراحت بدهید و هنگام برقراری رابطۀ جنسی خود از ژل‌های روان‌کنندۀ حاوی آب استفاده کنید.
این کار به خصوص در زمان تغذیه با شیر مادر بسیار مفید است، زیرا شیر دادن به نوزاد باعث کاهش سطوح استروژن می‌شود و این امر میزان تولید ترشح واژن را کاهش می‌دهد. بسیاری از زنان همچنان از ژل روان‌کننده هنگام رابطۀ جنسی تا پایان دوران شیردهی استفاده می‌کنند. اگر تمام این موارد را امتحان کرده‌اید ولی هنوز رابطۀ جنسی شما ناراحت‌کننده یا دردناک است، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. شاید پزشک شما را به یک متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی ارجاع بدهد. این نوع درمان می‌تواند به کاهش بسیاری از مشکلات پس از زایمان مثل درد هنگام رابطۀ جنسی کمک کند.
