مراقبت از بدن نوزاد
تمام اعضای بدن نوزاد پس از تولدش نیاز به مراقبت و بهداشت مناسب دارد. این مراقبت در مورد نواحی حساس بدن کودک اهمیت بیشتری پیدا میکند که بهتر است والدین از این مراقبتهای ضروری آگاه باشند تا بتوانند با نگهداری بهتر، از شدت نگرانی خودشان نیز کمتر کنند. در این مطلب میتوانید با برخی مراقبتها از اعضای حساس بدن نوزاد آشنا شوید.
اعضای حساس بدن نوزاد
پوست سر نوزاد
نوزاد شما بعد از تولدش ممکن است یک مورد ملایم از عارضهای به نام کلاه گهواره را داشته باشد که شامل پوست خشک و پوستهپوسته است و شبیه شورهٔ سر به نظر میرسد یا ممکن است یک مورد شدید از آن را داشته باشد که شامل ضایعات زرد رنگ، ضخیم، چرب یا پوستهپوسته و کبرهمانند باشد. کلاه گهواره میتواند بین دو هفته تا سه ماه پس از تولد نوزاد ظاهر شود و معمولاً پس از چند ماه نیز خودبهخود از بین میرود.
اول از هر چیز لازم است نظر پزشک کودکتان را در این رابطه بپرسید. برای رفع این پوستهها هم میتوانید موهای نوزاد را با یک شامپوی بچه که پزشک کودکتان تجویز کرده است بشویید. به این ترتیب که ابتدا سر کودک را با انگشتان دست خود یا با یک لیف نرم خیلی خیلی آرام ماساژ دهید تا پوستهها کمی نرم شود و قبل از آبکشی کردن شامپو از سر نوزاد، موهای او را با یک برس مویی نرم شانه کنید تا پوستههای نرمشده بریزد. هرگز سعی نکنید این پوستهها را با دست بکنید یا از فشار هنگام شستن یا شانه کردن استفاده نکنید. کلاه گهواره در نهایت خودبهخود از بین میرود، اما اگر همچنان ادامه یافت، بدتر شد یا به سایر قسمتهای بدن سرایت پیدا کرد، حتماً با پزشک کودکتان مشورت کنید، زیرا او ممکن است یک شامپوی درمانی یا کرم دیگر را تجویز کند.
ناخن نوزاد
ناخنهای نوزاد ممکن است نرمتر و انعطافپذیرتر از ناخن شما باشد، اما تیز است و نوزاد که کنترل کمی بر دستهای خود دارد، در حین تلاش برای کشف و شناخت جهان اطراف، به راحتی ممکن است صورت خود یا شما را خراش دهد. ناخنهای نوزاد آنقدر سریع رشد میکند که ممکن است مجبور باشید آنها را چند بار در هفته کوتاه کنید. ناخنهای پا نیاز کمتری به کوتاه کردن دارند.
برخی از والدین ناخن نوزاد خود را با دندان کوتاه میکنند، اما متخصصان اطفال هشدار میدهند که این کار میتواند منجر به عفونت شود. بهترین کاری که میتوانید انجام دهید خریدن یک ناخنگیر یا قیچی ناخن نوزاد و کمک گرفتن از یک شخص دیگر است. هنگامی که یکی از شما نوزاد را نگه میدارد و مانع از تکان خوردن بیش از حد او میشود، دیگری میتواند کار کوتاه کردن ناخنها را انجام دهد. میتوانید مرتب کردن ناخنها را وقتی نوزاد در حال شیر خوردن یا در خواب است انجام دهید که او آرامتر باشد.
ناخنگیر را طوری نگه دارید که پوست را پاره نکند و در حین کوتاه کردن ناخنها، دست نوزاد را کمی محکمتر نگه دارید. اگر نگران هستد که ممکن است تصادفاً انگشت کودک خود را ببرید، میتوانید به جای ناخنگیر از یک سوهان ناخن نرم استفاده کنید.
ریشهٔ بند ناف نوزاد
پس از تولد نوزاد، بند ناف او در یک روش بدون درد بریده میشود و تنها ریشهٔ آن باقی میماند. ریشهٔ بند ناف را تا زمانی که خشک میشود و میافتد، تمیز و خشک نگه دارید. افتادن این ریشه معمولاً بین ۱۰ تا ۲۱ روز طول میکشد. پس از آن یک ناف کمی قرمز و دردناک به جا میماند که ممکن است چند روز طول بکشد تا به طور کامل بهبود یابد. هنگامی که ریشهٔ بند ناف میافتد، ممکن است پوشک نوزاد کمی خونی شود که طبیعی است. پوشک نوزاد را پایینتر از ریشۀ بند ناف ببندید تا در معرض هوا باشد و با ادرار تماس پیدا نکند. تا زمان افتادن ریشۀ بند ناف، از غوطهور کردن نوزاد در وان کودک خودداری کنید.
در هوای گرم نیز بهتر است به نوزاد فقط یک پوشک و یک تیشرت گشاد بپوشانید تا گردش هوا در زیر لباس امکانپذیر باشد و به روند خشک شدن ریشۀ بند ناف کمک کند. تا زمان افتادن ریشه، بد نیست اگر از پوشاندن لباسهایی که به آن گیر کند بپرهیزید. همچنین در مورد سنت قدیمی پاک کردن ریشۀ ناف با الکل، باید بدانید که این کار هرگز توصیه نمیشود، زیرا پژوهشها نشان میدهد که بدون این کار، ریشۀ بند ناف سریعتر بهبود مییابد. برای تمیز نگه داشتن پوست کودک، فعلاً کافی است نوزاد را فقط با یک اسفنج نرم مخصوص نوزادان شستوشو دهید.
ناحیهٔ واژن و اندام تناسلی نوزاد دختر
تنها کاری که باید برای مراقبت از ناحیۀ واژن انجام داد، تمیز کردن آن با یک دستمال تمیز و مرطوب در طول تعویض پوشک و زمان حمام کردن است. مراقب باشید که دستمال را از جلو به عقب بکشید تا از انتقال باکتریهای مقعد به واژن جلوگیری شود و دقت کنید که قسمتهای چینخوردهٔ پوست او را با ملایمت تمیز کنید. نوزادان دختر ممکن است ترشحات بیرنگ، سفید یا کمی خونآلود داشته باشند. تمام این علائم در چند هفتهٔ اول طبیعی است و ناشی از قرار گرفتن در معرض هورمونهای مادر در دوران بارداری است. اگر این علائم بعد از شش هفتگی نوزاد از بین نرفت، با پزشک کودک مشورت کنید.
آلت تناسلی نوزاد پسر
برای مراقبت از اندام تناسلی نوزادان پسر لازم است مواردی را در صورت ختنه نشدن و بعد از ختنه بدانید که برخی از آنها شامل موارد زیر است:
آلت تناسلی ختنهنشده: هنگام تمیز کردن یا حمام دادن نوزاد ختنهنشده، سعی نکنید پوست ختنهگاه را بکشید تا زیر آن را تمیز کنید. قسمت بیرونی آلت تناسلی را همان گونه شستوشو دهید که هر بخش دیگری از بدن را تمیز میکنید. زمان بهبود کامل برای نوزادان متفاوت است، شاید هفتهها، ماهها یا سالها طول بکشد که پوست ختنهگاه از آلت تناسلی جدا شود، بنابراین هرگز سعی نکنید آن را به زور جدا کنید.
آلت تناسلی ختنهشده: تنها کاری که باید برای مراقبت از یک آلت تناسلی که به تازگی ختنهشده است انجام دهید، این است که هنگام حمام دادن عادی نوزاد، پوست آن ناحیه را با آب و صابون تمیز نگه دارید. هم برای نوزادان ختنهشده و هم نوزادان ختنهنشده بهتر است از به کار بردن پودرهای کفساز که میتواند به خشک شدن و تحریک بافت آلت تناسلی منجر شود، خودداری کنید.
در چند روز اول پس از ختنه، ممکن است آلت تناسلی کمی ملتهب به نظر برسد و ترشح زرد رنگی داشته باشد. این در واقع علامت خوبی است و نشان میدهد این ناحیه به طور طبیعی در حال بهبود است. محل ختنه به ندرت عفونی میشود. علائم عفونت شامل قرمزی پایدار، ورم سر آلت تناسلی و زخمهای زرد حاوی مایع در انتهای آلت تناسلی است. در صورت مشاهدۀ هر یک از این علائم، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.