پلاژیوسفالی یا سندرم سر صاف چیست؟
پلاژیوسفالی یا سندرم سر صاف چیست و چه زمانی اتفاق میافتد؟ در این مطلب با نکات مهمی در رابطه با عارضهٔ پلاژیوسفالی در کودکان آشنا شوید.
عارضهٔ پلاژیوسفالی
پلاژیوسفالی (Plagiocephaly) یا سندرم سر صاف عارضهای است که باعث ایجاد یک ناحیهٔ صاف روی سر کودک یا بدشکل شدن سر میشود. شایعترین شکل آن، پلاژیوسفالی موضعی است. این عارضه زمانی اتفاق میافتد که روی سر نوزاد، به علت فشار در آن ناحیه، قسمت صافی ایجاد میشود. کودکان نسبت به این عارضه آسیبپذیر هستند، زیرا جمجمهٔ آنها وقتی متولد میشوند، نرم و قابلانعطاف است.
پلاژیوسفالی موضعی معمولاً پس از تولد و زمانی ایجاد میشود که نوزادان برای مدتی در حالتی قرار میگیرند که به یک قسمت از جمجمهشان فشار میآورد. به عنوان مثال، از آنجا که کودکان مدت زمان زیادی را به پشت میخوابند، ممکن است در جایی از سرشان که با تشک تماس دارد، یک ناحیهٔ صاف ایجاد شود.
گاهی کودکان زمانی دچار پلاژیوسفالی موضعی میشوند که حرکت در رحم به دلایلی، مثلاً به دلیل وجود بیش از یک جنین در رحم محدود بوده است. همچنین این حالت میتواند برای نوزادانی اتفاق بیفتد که در رحم در وضعیت بریچ بودهاند و زیر دندههای مادرشان تحت فشار قرار گرفتهاند.
نوع دیگری از پلاژیوسفالی، كرانيوزينوستوز است. یک نقص مادرزادی که در آن مفاصل بین استخوانهای جمجمه زود بسته میشوند. نوزادان متولدشده با كرانيوزينوستوز نياز به عمل جراحی دارند تا مغز آنها بتواند به طور مناسب رشد كند.
علائم پلاژیوسیفالی موضعی
بسیاری از نوزادانی که با زایمان طبیعی متولد میشوند سرشان شکل عجیبی پیدا میکند که ناشی از فشار عبور از مجرای زایمان است. این حالت معمولاً ظرف حدود شش هفته خودبهخود اصلاح میشود. اما اگر سر کودکتان تا شش هفتگی گرد نشده باشد یا اگر پس از شش هفتگی برای اولین بار متوجه یک ناحیهٔ صاف روی جمجمه فرزندتان شدید، احتمالاً موردی از پلاژیوسفالی موضعی است.
پلاژیوسفالی اغلب در کودکانی که خوشخواب هستند، کودکانی که سرشان به شکل غیرمعمولی بزرگ است و کودکانی که زودرس به دنیا میآیند و تونوس ماهیچهای ضعیفی دارند، ظاهر میشود.
کودکان مبتلا به انحراف یکطرفهٔ گردن مادرزادی یا تورتیکولی نیز میتوانند نقطهٔ صافی روی جمجمهٔ خود پیدا کنند، زیرا آنها اغلب هنگام خواب روی یک طرف سرشان میخوابند. تورتیکولی هنگامی رخ میدهد که یک عضلهٔ منقبضشده یا کوتاهشده در یک سوی گردن باعث کج شدن چانه به سمت دیگر میشود. نوزادان زودرس به طور ویژه مستعد تورتیکولی هستند.
تشخیص و درمان پلاژیوسیفالی
جمجمهٔ تما افراد اندکی نامتقارن است و در بسیاری از موارد، ناحیهٔ صاف روی سر کودک، در حدود شش ماهگی، یعنی زمانی که شروع به خزیدن و نشستن میکند خودبهخود گرد میشود. با این وجود، اگر متوجه صاف شدن سر کودک در هر زمانی شدید، این موضوع را با پزشک کودک خود در میان بگذارید.
با رشد کودک، از نرمی و انعطافپذیری جمجمهٔ کودک کم میشود. بنابراین اگر نیاز به اقداماتی برای اصلاح وضعیت سرش دارید، هرچه کودکتان جوانتر باشد، اصلاح آن راحتتر خواهد بود. پزشک کودکتان ممکن است شما را برای تشخیص و درمان به یک متخصص ارجاع دهد. همچنین از هر نوع درمان خودسرانه در این مورد برای کودکان خودداری کنید.