برنامهٔ روزانه برای کودکان شیرخوار به روش والدمحور
در هفته‌های اول زندگی و تولد کودک، ایجاد یک برنامهٔ شیردهی منظم به این دلیل که به وزن‌گیری خوب نوزاد کمک می‌کند اهمیت دارد، اما یک برنامهٔ سختگیرانه و انعطاف‌ناپذیر نیز ممکن است نوزاد را در معرض ابتلا به کمبود وزن و کاهش آب بدن قرار دهد. پس هنگامی که به نظر می‌رسد نوزادتان به شیر یا خواب نیاز دارد، تنها به این دلیل که طبق برنامهٔ والدمحور شما هنوز زمان مناسب آن نیست، هرگز نباید شیر خوردن و تغذیه را از او دریغ کنید. در نهایت، برنامه‌های والدمحور برخلاف نامش معمولاً از نظر بیشتر والدین قابل قبول و دوست‌داشتنی نیست. در این مطلب می‌توانید با برنامهٔ راهنمای کودک به روش والدمحور، همچنین مزایا و معایب آن آشنا شوید.
مفهوم برنامه‌های والدمحور
برنامهٔ راهنمای والدین به این معنی است که والدین برای انجام کارها و نیازهای روزانهٔ کودک شیرخوارشان مانند شیر خوردن، بازی کردن و خوابیدنش یک جدول زمانی خاص هماهنگ با زمان‌بندی زندگی خودشان تنظیم می‌کنند. والدینی که از این نوع برنامه‌ها تبعیت می‌کنند، لازم است به آن پایبند بمانند و برخلاف آن عمل نکنند تا کم‌کم این اتفاق تبدیل به برنامه‌ای ثابت شود.
بسیاری از والدین معتقدند ایجاد برنامهٔ زمان‌بندی منظم برای کارهای کودک و عمل کردن طبق آن به کودک کمک می‌کند تا منظم، دقیق و ساختاریافته پرورش یابد. محققان نیز در این روش به والدین توصیه می‌کنند که احساس گرسنگی و تمام احساسات مشترک خود را به عنوان آنچه که کودکشان برای رشد نیاز دارد درک و به آن اطمینان کنند.
داشتن یک برنامهٔ روزانه به روش والدمحور برای والدینی که در کل روز با نظم و سازماندهی دقیق، برنامه را به بهترین شکل اجرا می‌کنند و آنهایی که حتی اگر مجبور شوند فعالیت‌های بیرون خود را محدودتر کنند اما باز هم از انجام دستورالعمل‌های برنامه غافل نمی‌شوند مفیدتر است. همچنین کودکانی بیشترین سازگاری را با این برنامه‌ها دارند که حتی اگر همه چیز در نظم یا زمان خاصی انجام نشود، باز هم به خوبی رشد می‌کنند و مشکلی برایشان به وجود نمی‌آید.
اما شاید کار بهتر این باشد که شما هم بین برنامه‌های شیردهی و تغذیه‌ای کودک که شامل تغذیهٔ هر چهار ساعت یک بار در برنامه‌های والدمحور است با تغذیه بر اساس تقاضای کودک در برنامهٔ راهنمای کودک‌محور، یک برنامهٔ ترکیبی را انتخاب کنید.
زیربنای تفکر برنامه‌های والدمحور
کارشناسانی که برنامه‌های مخصوص راهنمای کودک به روش والدمحور را توصیه می‌کنند معتقدند که این برنامه‌ها بر اساس اصول طبیعی مراقبت از کودکان در طول سال‌های گذشته به دست آمده و برای رشد آنها در سنین مختلف بسیار مناسب است. طرفداران این برنامه می‌گویند وقتی کارهای روزانهٔ شیرخواران ساختاریافته و قابل پیش‌بینی باشد، آنها به راحتی در الگوهای منظم قرار می‌گیرند و شب‌ها خیلی زود به خواب می‌روند.
برخی از طرفداران این روش مخالف شیر دادن به شیرخوار بر اساس نیاز او هستند که معتقد است والدین باید صرفاً بر اساس نشانه‌های نوزاد در مورد زمان شیر دادن به او تصمیم بگیرند. آنها در عوض والدین را تشویق می‌کنند تا با توجه به دستورالعمل‌های خاص خود مثل واکنش‌های گرسنگی نوزاد همراه با حس مشترک خودشان در مورد تشخیص زمان گرسنگی برای تعیین زمان شیردهی به نوزاد تکیه کنند، زیرا معتقدند که تغذیه بر اساس تقاضای نوزاد سخت و مشکل است، چون برخی از تازه‌والدین کم‌تجربه ممکن است هر گریهٔ نوزاد را به عنوان نیاز به شیر برداشت کنند و به دنبال علل دیگر گریه در او نباشند. بدین ترتیب نوزاد و والدین در یک برنامهٔ خسته‌کننده قرار می‌گیرند و در نتیجه تغذیهٔ مکرر نوزاد که بسیار بیشتر از نیاز یک نوزاد تازه متولدشده است می‌تواند برای او مضر باشد.
آنها همچنین معتقدند نوزاد به جای شیر مادر از شیر خشک که حاوی مواد غنی و کاملی است تغذیه کند اما این موارد طبعاً از نظر کارشناسان و پزشکان اصلاً قابل قبول نیست و یکی از انجمن‌های متخصصان اطفال معتبر در دنیا به انواع روش‌های تغذیه‌ای برنامهٔ راهنمای والدین هشدار جدی می‌دهد و معتقد است که بهترین برنامه‌های شیردهی آنهایی است که خود نوزاد شما طراحی می‌کند. این انجمن توصیه می‌کند که بر اساس تقاضای نوزادان به آنها شیر بدهید و همان‌طور که می‌دانید کودکان تقاضای شیر را با نشانه‌هایی مانند گذاشتن و بردن هر چیزی در دهان، مکیدن انگشت، مالیدن سر به زمین، بی‌قراری و در آخرین مرحله با گریه کردن نشان می‌دهند. همچنین طبق نظر آنها در یک دورهٔ ۲۴ ساعته باید حدوداً هشت تا ۱۲ بار و حداقل هر چهار ساعت یک بار به نوزادان شیر دهید، حتی اگر مجبور شوید از خواب بیدارش کنید.
در روش والدمحور برای زمان خواب کودک نیز توصیه می‌شود زمانی که وقت خواب کودک است، والدین باید بگذارند تا او خودش را آرام کند و بخوابد. آنها توصیه می‌کنند که والدین از شیر دادن یا تکان دادن نوزاد برای خوابیدن استفاده نکنند، بلکه کودکان باید یاد بگیرند بدون کمک بخوابند. همچنین توصیه می‌کنند به جای اینکه کودک را همراه خود بخوابانید، او را در اتاق خودش بخوابانید، هرچند باز هم برخی از آنها معتقدند برای اینکه شیر دادن به کودک در نیمه‌شب راحت‌تر باشد پس از ساعت ۱۰ شب می‌توانید او را به اتاق خواب خودتان بیاورید.
مزایای استفاده از برنامه‌های والدمحور
این روش نیز مثل دیگر روش‌های تربیتی کودک مزایا و معایبی دارد. به عنوان مثال برخی از مزایای آن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
آرامش والدین و کودک: یک برنامهٔ والدمحور انجام کارها بر پایهٔ حدس را حذف می‌کند. این برنامه می‌تواند دستورالعمل و نظم خاصی ایجاد کند که باعث آرامش و اطمینان خاطر کودک و حتی پدر و مادر یا دیگر مراقبان کودک شود.
نظم و انظباط کودک: کسانی که برنامه‌های راهنمای والدین را امتحان کرده‌اند و موفق شده‌اند می‌گویند کودک آنها طبق یک برنامهٔ پایدار رشد می‌کند، در سنین خیلی کم، کل طول شب را می‌خوابد و زمانی که بیدار می‌شود شاد و خوش‌اخلاق است.
خواب و خوراک کافی: برنامه‌های سختگیرانه به شما اطمینان می‌دهد که کودکتان به اندازهٔ کافی می‌خوابد، غذا می‌خورد و تحرک دارد و شما نیز می‌توانید به مقدار کافی بخوابید و به راحتی زمان‌های استراحتتان یا کارهای دیگرتان را پیش‌بینی کنید.
مشخص و واضح بودن: این برنامه‌ها، یک برنامهٔ روزانهٔ بسیار شفاف برای شما و کودکتان ایجاد می‌کند، درحالی‌که پزشک کودک شما ممکن است فقط دستورالعمل‌های کلی را به شما بدهد.
شناخت بهتر نیازهای کودک: از آنجا که برنامه‌های راهنمای والدمحور کاملاً ثابت و قابل پیش‌بینی هستند، ممکن است به والدین کمک کند که وقتی کودک گریه می‌کند به راحتی متوجه خواستهٔ او شوند. البته، برنامه‌ریزان راهنمای کودک‌محور مخالف این برنامه هستند و می‌گویند بهترین راه برای پاسخگویی به نیازهای کودک این است که روی نشانه‌های او تمرکز کنید.
معایب برنامه‌های والدمحور
در برنامه‌های والدمحور، والدین باید مدت بیشتری از وقتشان را در خانه بگذرانند تا زمان خوابیدن و بیداری کودک را تنظیم کنند. به‌طورکلی برخی از معایب این روش می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
سخت و غیرقابل انعطاف بودن: جدول زمان‌بندی بعضی از برنامه‌های راهنمای والدمحور بسیار سختگیرانه و بدون انعطاف است که برای بعضی از والدین لازم نیست. به عنوان مثال، والدین باید چندین بار در طول روز چرت زدن، کودکشان را چک کنند تا مطمن شوند او به مقدار کافی می‌خوابد.
زندانی شدن در خانه: این برنامه‌ها از مادران می‌خواهد در دو ماه اول تولد، دو یا سه بار در طول روز با استفاده از یک شیردوش، شیر سینه‌شان را بدوشند تا شیرشان زیاد شود و بتوانند دفعات شیردهی به کودک را افزایش دهند و برخی از مادران فکر می‌کنند که اگر دستورالعمل‌های این برنامه را انجام دهد، هرگز نمی‌توانند از خانه خارج شوند.
نرسیدن به دیگر کودکان: برنامه‌های سختگیرانه راهنمای والدین می‌تواند بین والدین و بچه‌های بزرگ‌ترشان مشکل ایجاد کند؛ زیرا همهٔ کارها فقط برای برنامهٔ نوزاد کوچک انجام می‌شود.
اختلال و آشفتگی در صورت تغییر: همچنین اگر شما به کودکتان آموزش دهید که هر روز در زمان و مکان خاصی کاری را انجام دهد اما اگر به هر دلیلی کاری خارج از برنامه انجام شود، می‌تواند موجب آشفتگی شود. مثلاً اگر به مسافرت بروید یا بعدها کودکانتان را به پیش‌دبستانی بفرستید.
عادت به شرایط خواب خاص: محققان در این روش توصیه می کند که محل خواب کودک را نیمه‌تاریک کنید، زیرا با وجود اینکه تاریکی کامل باعث تقویت خواب شبانه می‌شود و از بیدار شدن زودهنگام او جلوگیری می‌کند، اما اگر کودک شما همیشه در محیطی کاملاً تاریک یا روشن بخوابد، ممکن است قادر به خوابیدن بدون آن شرایط نباشد.
احتمال مغایرت با سلامت و آرامش کودک: یک مسئله جدی‌تر این است که اجرای برنامه‌های سختگیرانه می‌تواند مانع توجه به نیازهای فردی کودک شود، برای همین اجرای پیوستهٔ این برنامه‌ها هرگز نباید سلامت و آرامش کودکتان را تحت تأثیر قرار دهد و با آن مغایر باشد.
در نهایت این مطلب برای آگاهی شما والدین و به ویژه مادران از وجود چنین روش‌هایی تهیه شده است و عمل به آنها هرگز امری واجب یا درست و کامل تلقی نمی‌شود، بلکه این خود شما هستید که بر اساس شخصیت و فلسفهٔ زندگی خود و تصمیتان برای آوردن کودکی به این دنیا می‌توانید بهتر او را تربیت کنید.
