اپیگلوتیت یا سوپراگلوتیت در کودکان: علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری
اپیگلوتیت (Epiglottitis) یا سوپراگلوتیت (Supraglottitis) چیست و چطور درمان میشود؟ در این مطلب با جواب این پرسشها و بسیاری اطلاعات دیگر در رابطه با اپیگلوتیت در کودکان آشنا شوید.
اپیگلوتیت
اپیگلوتیت عفونت اپیگلوت و تهدیدکنندهٔ حیات است. اپیگلوت زبانهٔ برگیشکل غضروفی است که جلوی نای را پوشانده و از ورود غذا، نوشیدنی و هر چیز دیگری که از گلو پایین میرود، در برابر مجرای تنفسی جلوگیری میکند. اپیگلوتیت وقتی بروز میکند که باکتریها اپیگلوت و دیگر بافتهای اطراف آن را عفونی کرده باشد و باعث شوند آنها به اندازهای ورم کنند که مجرای هوا را مسدود و از تنفس جلوگیری کنند.
علل و عوامل اپیگلوتیت
در گذشته، اپیگلوتیت معمولاً توسط باکتری هموفیلوس آنفولانزای نوع ب یا هیب (Hib) ایجاد میشد. اپیگلوتیت که زمانی یک بیماری شایع و خطرناک برای کودکان در سنهای دو تا شش سال بود، به دلیل معرفی واکسن هیب در سال ۱۹۸۸، اکنون نادر است. به طور معمول بیشتر کودکان در ۱۵ ماهگی در مقابل هیب واکسینه میشوند.
موارد بسیار نادر اپیگلوتیت امروزه معمولاً در بچههایی بروز میکند که واکسینه نشدهاند و در برابر هیب محافظت نشدهاند، یا در کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نسبت به دیگر باکتریهایی که میتوانند باعث اپیگلوتیت شوند مانند پنوموکوک یا استافیلوکوک آسیبپذیر هستند.
سوختگی ناشی از نوشیدنیهای داغ، بلعیدن اشیای خارجی، آسیبدیدگی اپیگلوت و عفونت ناشی از تاولهای آبلهمرغان از دیگر علل اپیگلوتیت است. اگرچه اپیگلوتیت در هر سنی ممکن است بروز کند، اما کودکانی که بیشترین ریسک آن را دارند زیر یک سال هستند.
علائم اپیگلوتیت
برخی از علائم اپیگلوتیت شامل موارد زیر است:
گلودرد: ظرف چند ساعت، گلوی کودکتان به قدری درد میگیرد که او از بلع خودداری میکند و از خوردن و نوشیدن امتناع میورزد.
تب: فرزندتان تب ۳۸/۳ درجه یا بالاتر خواهد داشت.
آبریزش دهان: حتی اگر آب دهانش در حالت عادی نمیریزد، با ابتلا به این عارضه بزاق زیادی از دهانش میریزد، زیرا بلعیدن برای او خیلی سخت است.
صدای تنفس غیرطبیعی: کودک شما با هر استنشاق هوا، صدای زیری به نام استیدور ایجاد میکند. این صدا بسیار شبیه صدای ناشی از خروسک است، اما هیچ سرفهای همراه ندارد.
دشواری در تنفس: وقتی اپیگلوت متورم میشود، کودک شما در رساندن هوا به ریههای خود دچار مشکل خواهد شد.
زمان مراجعه به پزشک برای اپیگلوتیت
اپیگلوتیت به سرعت پیشرفت میکند، بنابراین نباید صبر کنید تا کودک خوب شود، پس فوراً با پزشک فرزند خود تماس بگیرید. اگر کودک در تنفس مشکل دارد یا به نظر میرسد در عذاب است، با شماره اورژانس تماس بگیرید.
کودک خود را تا حد ممکن آرام نگه دارید. او را راست بنشانید، این باعث میشود فرو بردن هوا برایش راحتتر شود. سعی نکنید گلوی فرزندتان را معاینه کنید و او را دراز نکنید. اگر پزشک فکر کند کودک مبتلا به اپیگلوتیت است، سریعاً او را برای ارزیابی و درمان در بیمارستان بستری میکند.
تشخیص و درمان اپیگلوتیت
اگر تشخیص قطعی نباشد، پزشک ممکن است یک اسکن اشعهٔ ایکس از گردن کودکتان بگیرد تا ببیند که اپیگلوت متورم شده است یا خیر. همچنین ممکن است برای بررسی وجود باکتری هم به آزمایش خون نیاز باشد.
وقتی پزشک اطمینان یافت که کودک مبتلا به اپیگلوتیت است، فوریترین هدف باز نگه داشتن مجرای تنفسی او خواهد بود. میتوانید کودک خود را در اتاق عمل همراهی کنید و ممکن است بتوانید هنگام انجام بیهوشی عمومی، او را در آغوش خود نگه دارید. بیهوشی به پزشک اجازه میدهد تا به شکل ایمن و بی خطری او را معاینه و یک لولهٔ تنفسی را از زیر اپیگلوت متورم وارد مجرای تنفسی کودک کند.
در مرحلهٔ بعد، او را به بخش مراقبتهای ویژه منتقل میکنند و به او مایعات و آنتیبیوتیکهای داخل وریدی میدهند. به دلیل درد و ناراحتی، احتمالاً تا زمانی که بیرون آوردن لولهٔ تنفسی بیخطر باشد، کودک تحت داروهای آرامبخش نگه داشته میشود، یعنی تا زمانی که پزشک مطمئن شود عفونت تحت کنترل است و ورم به اندازهٔ کافی فروکش کرده است که کودک بتواند به راحتی نفس بکشد. این معمولاً دو یا سه روز طول میکشد.
پس از آن ممکن است کودک یک یا دو روز دیگر در بیمارستان نگه داشته شود تا مایعات داخل وریدی، آنتیبیوتیکهایی برای کشتن باکتریها و داروهای ضدالتهابی برای کاهش ورم را دریافت کند. وقتی او را به خانه میبرید، دادن آنتیبیوتیکهای خوراکی به او را ادامه میدهید تا باکتریهایی را که در بدن او باقی ماندهاند از بین ببرند.
پیشگیری از ابتلای کودک به اپیگلوتیت
اپیگلوتیت واگیردار نیست اما باکتریهای ایجادکنندهٔ آن هستند. برای محافظت از کودک خود، حتماً واکسنهای هیب، پنوموکوک و در صورت اماکن آبلهمرغان کودکان را بهموقع بزنید و حتی اگر کودکتان واکسینه شده است ولی فکر میکنید در تماس با کودک دیگری که مبتلا به این عفونت است قرار داشته، با پزشک کودک خود تماس بگیرید تا ببیند که آیا نیاز به اقدامات احتیاطی بیشتری دارید یا خیر.