رشد احساسی اجتماعی کودک در ۱۵ ماهگی
جدا از رشد فیزیکی یا جسمی یک کودک در ماه ۱۵ زندگیاش، رشد اجتماعی و عاطفی یک کودک در ۱۵ ماهگی نیز اهمیت دارد. در این مطلب میتوانید با رشد احساسی یک کودک ۱۵ ماهه آشنا شوید.
آموختن و تقلید رفتار
زندگی با یک کودک نوپای ۱۵ ماهه اصلاً کسلکننده نیست. توجه او به نسبت مساوی بین اسباببازیهایش و شما تقسیم شده است. به پشتوانهٔ توجه والدین است که کودکان میبالند و شکوفا میشوند. اگر پیش بیاید که شما جایی را که کودک در آن بازی میکند ترک کنید، او در عرض چند دقیقه به دنبالتان خواهد آمد، زیرا میخواهد بداند و مطمئن شود که شما هنوز به او توجه میکنید. «ببین مامان» و «بابا ببین» احتمالاً بیشترین عبارتی است که در خانه از کودکتان میشنوید، شماست زیرا فرزندتان سعی میکند بین نیاز خود به مستقلتر بودن و دانستن اینکه میتواند به شما تکیه کند، تعادل برقرار کند.
تا به حال، ذهن کودک نوپایتان کاملاً معطوف و مشغول به بررسی محیط اطراف و اشیای موجود در آن بوده است ولی کمکم او به همان اندازه در مورد تأثیرات رفتارش بر سایر افراد کنجکاو خواهد شد و ارتباطش با شما برای اعتماد به نفس او نقشی حیاتی دارد. در این دورهٔ کنکاشهای اجتماعی، شاید ببینید که او تلاش میکند به هر طریق ممکن توجه شما را جلب کند. فریاد میزند، از حرکاتی که میبیند شما و بزرگسالان دیگر استفاده میکنید تقلید میکند، نیشگون میگیرد، سیخونک میزند، هل میدهد، مینالد و گریه میکند و تمام اینها در تلاش برای اینکه ببیند شما چگونه واکنش نشان میدهید و برای اینکه بفهمد برای به دست آوردن چیزی که میخواهد چه کاری لازم است و چه کاری باید انجام دهد.
او به سرعت متوجه خواهد شد که رفتارهای مختلف، نتایج متفاوتی از بزرگسالانی که او را احاطه کردهاند، به دست میآورد. او ممکن است یاد بگیرد که اگر به جای ناله کردن بخندد، آنچه را که میخواهد سریعتر به دست میآورد یا ناله کردن باعث میشود چیزی را که میخواهد از بابابزرگ به دست بیاورد، اما نه از مادر یا پدرش. این آزمایشات همه بخشی از فرایند اجتماعی شدن است و اگر شما در اعمال محدودیت ثبات رویه داشته باشید، فرزندتان به زودی میآموزد که کدام رفتارها قابل قبول است و کدامها نیست.
اما کارهایی که شما میتوانید انجام دهید چیست؟ کارهای طغیانگرانهتری که فرزندتان برای حفظ ارتباطش با شما و جلب توجهتان انجام میدهد ممکن است برای شما آزاردهندهتر و کلافهکنندهتر از خود کودک باشد. گوش کردن با تمرکز وقتی کودک نوپایتان سعی میکند چیزی به شما بگوید و توجه کردن به او تا جایی که میتوانید، از مقدار زیادی جیغ و ناله پیشگیری میکند اما وقتی کاسهٔ صبرتان داشت لبریز میشد شاید لازم باشد که از اتاق بیرون بروید. کودک نوپای خود را در گهواره یا مینیپارکش بگذارید و چند دقیقه از اتاق خارج شوید، چند نفس عمیق بکشید و به خودتان یادآوری کنید که او در حال عبور از یک مرحلهٔ گذراست.
بهتر است سعی کنید در یک گروه بازی کودکان عضو شوید که شامل چند کودک کمی بزرگتر از کودک شماست. کودکان در سنین پیشدبستانی قادر به درگیر کردن دوستان کوچکتر خود در بازیهای وانمودی هستند و ممکن است فرزند شما از بودن با بچههایی که مایل به ایفای نقش «رهبری» در بازی هستند لذت ببرد. بودن در گروههای بازی مختلط از لحاظ سنی نیز میتواند راهی عالی برای یادگیری بچههای کوچکتر در مورد همکاری کردن باشد.
اگر فرزندتان تمایلی ندارد که بگذارد شما از جلوی چشمش دور شوید، احتمالاً گروه کوچکی از کودکان، یعنی دو یا سه نفر که هم سن فرزندتان هستند، برای او مناسبتر از هر چیزی خواهد بود و وقتی عادت کرد که با یکی یا دو کودک همسن و سالش بازی کند، دوری از شما هم برایش راحتتر خواهد بود.
رشد حس شوخطبعی
بیشتر ما آدمها، عاشق افراد شوخطبع هستیم و کودک ۱۵ ماههٔ شما هم دیگر این موضوع را فهمیده است. وقتی او تشخیص داد که یک رفتار خاص، مثل رقصیدن، سینهخیز رفتن مثل کودک شیرخوار یا هر رفتار مشخصی، پاسخ مثبتی از شما دریافت میکند، این کار را بارها و بارها انجام میدهد و البته نه فقط به این دلیل که میتواند، بلکه به دلیل اینکه دوست دارد مرکز توجهات باشد.
به عنوان مثال، بعد از اجرای یک رقص همراه با مسخرهبازی، او فوراً به همهٔ اتاق نگاه میکند تا ببیند که حرکاتش چه تأثیری روی مخاطبهایش گذاشته است و اگر توجه همه به او باشد، برنامهاش را یک یا چند دور دیگر هم اجرا میکند!
کابوس دیدن بچهها
وقتی کودکان نوپا شروع به امتحان کردن بازیهای تخیلی یا اصطلاحاً وانمودی (Imaginative play) میکنند، گاهی اوقات شروع به کابوس دیدن هم خواهند کرد. به عنوان مثال، یک کودک ۱۵ ماهه به سنی رسیده است که میتواند در سطحی نمادین فکر کند، یعنی با استفاده از نشانههایی مشخص در طول روز شروع به فکر کردن کند و همچنین قادر است واقعیت را به خیال تبدیل کند و البته که نمیتواند این موارد را برای شما توضیح دهد و از آنجا که چندین سال طول میکشد تا کودک بتواند خواب و واقعیت را از هم تشخیص دهد. بنابراین، از آنجا که کودکتان احتمالاً نمیتواند خوابهای خود را با استفاده از کلمات به شما بگوید، شما باید برای فهمیدن موضوع به رفتارهای غیرمعمولش توجه کنید.
کودکانی که دچار استرس هستند یا مضطربند، معمولاً به علت تنشهایی در خانواده یا مشکلات مربوط به مهدکودک یا پیشدبستانی، مستعد کابوس دیدن هستند. اگر کودک معمولاً خوشخواب شما، شب با گریه از خواب بیدار میشود و نمیتواند به شما بگوید که چرا ناراحت است، سعی کنید تا وقتی آرام میشود با صدای آرامشبخشی با او صحبت کنید و پشتش را نوازش کنید.
در این سن، تنها کاری که میتوانید انجام دهید این است که فرزندتان را تسلی بدهید و شاید نوعی برنامهٔ روتین و همیشگی را برای بیرون کردن «هیولا» از اتاق خوابش یا هر چیز یا «اسم و عبارتی» در نظر بگیرید که حدس میزنید یا خودش گفته است از آن میترسد.
یک آکادمی برتر طب اطفال در دنیا پیشنهاد میکند که برای کودک نوپای خود داستانهایی برای محدودهٔ سنی کودک نوپا در مورد خوابها و خوابیدن بخوانید تا به او کمک کنید بفهمد هیچ لزومی ندارد که از خوابهایش بترسد.
ترجیح و انتخاب مامان یا بابا
از اینکه کودک نوپایتان از همین حالا به شکل متفاوتی با شما و همسرتان رفتار میکند، تعجب نکنید. هر کدام از والدین که بیشترین وقت را با کودک بگذراند، همان کسی خواهد بود که کودکتان او را بیشتر میخواهد و همان کسی است که زحمت بیشتری خواهد شد. اگرچه این ممکن است یکی از شما دو نفر را دچار حسادت کند، اما باید بدانید که این اتفاقی طبیعی است و با این روش خواهد بود که فرزندتان رابطهاش با هر کدام از شما را آزمایش میکند و میفهمد. پویایی خانواده و وفاداری ناپایدار و متغیر فرزندتان طی چند ماه آینده و وقتی او به شکلی بیشتر مستقل شود، بیشتر و بیشتر آشکار میشود.