کودک من نمیتواند یک جا بنشیند. آیا باید نگران باشم؟
آسوده باشید، تعداد کمی از کودکان خردسال زیر پنج سال یا حتی پیشدبستانی میتوانند مدت اندکی یک جا بنشینند. آنها فقط به حرکت نیاز دارند. بنابراین غیرمنطقی است که انتظار داشته باشید کودک شما در تمام طول یک فیلم بلند، یک وعدهٔ غذایی مفصل یا یک سخنرانی کامل یک جا بنشیند.
در این سنها میتوانید روی تقریباً چهار دقیقه توجه پایدار و باکیفیت حساب کنید. مثلاً حین بازی با یک اسباببازی به تنهایی یا، مثلاً قبل از اینکه بخواهد کمی استراحت کند یا کار دیگری انجام دهد، خودش کتابی را برای چند دقیقه نگاه کند. بر اساس معیارهای بزرگسالان، انرژی بیپایان کودکان خردسال میتواند بیشفعالی به نظر برسد، اما به احتمال زیاد او فقط یک کودک دو یا چهار سالهٔ معمولی است.
بنابراین راههای ایمن و متناسب با سنی برای فعال بودن او پیدا کنید. او را بیرون ببرید تا بتواند بدود، بپرد، بالا برود و سوار شود. اگر به هر دلیلی در خانه گیر افتادهاید، رقصیدن، ورز دادن خمیر بازی، اسباببازیهای کوبیدنی یا حرکت پروانه را امتحان کنید. اگر او چنان عصبی و پرتنش است که آنچه واقعاً نیاز دارد یک فعالیت آرامبخش است، کتاب خواندن و آب بازی را امتحان کنید. این انرژی اضافی معمولاً تا پنج سالگی کودک کم و بیش فروکش میکند.
اگر نگران هستید که انرژی کودک شما به رفتار تکانشی ناامنی منجر میشود، به او کمک کنید تا کمی خودکنترلی پیدا کند. تعیین محدودیتهای منطقی احتمالاً بهترین گزینهٔ شماست و تکنیکهای تربیتی را به شکل مثبت و نه منفی ارائه دهید. مثلاً بگویید: «تو میتونی تو پارک بدویی، اما نمیتونی تو خیابون بدویی».
اگر کودک شما بدون توقف از این فعالیت به فعالیت بعدی میرود، فضای خلوتی را در خانه پیدا و او را ترغیب کنید تا با یک اسباببازی محبوبش بازی کند. یک کودک دو یا چهار سالهٔ حرکتمحور حاضر نمیشود برای موضوعی که به نظرش خستهکننده است، یک جا بنشیند. پس او را تشویق کنید برای مدت زمان فزایندهای برای بازی با خمیر، نقاشی کشیدن یا انجام هر کاری که علاقهاش را جلب میکند، یک جا بنشیند و تماشای تلویزیون را به حداقل برسانید، چون این فعالیت اگرچه گاهی آرامشدهنده است، اما «توجه فعالانه» را تشویق نمیکند.
درصد کمی از کودکانی که واقعاً بیشفعال هستند ممکن است علائم اولیهٔ اختلال بیشفعالی-کمتوجهی را نشان دهند. اختلال بیشفعالی-کمتوجهی در پسرها شایعتر از دخترهاست و تقریباً نیمی از بچههای مبتلا به این اختلال مشکلات رفتاری مربوط به فعالیت افراطی، تکانشگری یا سرپیچی دارند. کودک دارای اختلال بیشفعالی-کمتوجهی، سطحی از بیتوجهی، تکانشگری و فعالیت را که نامتناسب با سنش است، در چند محیط و نه فقط در خانه یا در پیشدبستانی نشان میدهد. بنابراین، شما باید با معلم پیشدبستانی او مشورت کنید تا ببینید آیا معلم همان مشاهدههای شما را دربارهٔ رفتار فرزندتان دارد یا خیر.
با این حال، به یاد داشته باشید که یک کودک زیر پنج سال به طور متوسط حواسپرت و مشغول است و خودلگامی محدودی دارد. اگرچه برخی از این کودکان ممکن است عجول و بیملاحظه باشند، اما بچههای دارای به اختلال بیشفعالی-کمتوجهی به درجهٔ شدیدی تکانشی هستند، اغلب بدون تحریک به کودک دیگری حمله میکنند، بعد از چند بار هشدار نسبت به خطر اجاق گاز داغ، به آن دست میزنند یا به میان خیابان میپرند. دلایل دقیق بروز اختلال بیشفعالی-کمتوجهی ناشناخته است، اما فرزندپروری بد یکی از آنها نیست. اگر پس از استفاده از راهکارهای موجود در این مطلب هنوز در مورد سطح فعالیت فرزند خود نگرانی دارید یا اگر در زمینهٔ مهار انرژی بچهها مشکل دارید، خیلی بهتر است اگر با پزشک متخصص اطفال آگاه صحبت کنید.
