آیا کودک خجالتی من در پیشدبستانی راحت است؟
اگر فرزند شما از همسالان خود تودارتر و درونگراتر است، اشکالی ندارد. با کمک شما و کمی وقت، به احتمال زیاد کودکتان میتواند پیشدبستانی را راحتتر شروع کند. کودکانی که دیر گرم میگیرند فقط به زمان بیشتری نیاز دارند تا خود را با شرایط جدید مانند پیشدبستانی وفق دهند. نفرستادن کودک به مهد یا پیشدبستانی احتمالاً راه حل مسئله نیست، چون او قرار است سالهای بعد وارد اجتماع بزرگتری به نام دبستان شود. اما باید تا زمانی که در یک محیط ناآشنا احساس راحتی کند، آمادهٔ حمایت از او باشید و کمکش کنید به تدریج با چالش تعامل با گروهی از کودکان روبهرو شود.
بیشتر کودکان خیلی خردسال، مثلاً دو سالهها زیاد معاشرت نمیکنند و در عوض بیشتر وقت خود را صرف بازی موازی میکنند، یعنی نزدیک به یکدیگر بازی میکنند اما عمدتاً در اسباببازیها و بازیهای خود غرق میشوند. اما کودکان بزرگتر خجالتی ابتدا خودش را کنار میکشند و نمیجوشند، ولی احتمالاً این تجربه را به آرامی پذیرا خواهند شد. اما تا رسیدن به این زمان چه کار باید کرد؟
در ابتدا، عادت دادن او به یک گروه بازی کوچک و ایمن میتواند انتقال به مهدکودک یا پیشدبستانی را هموارتر کند. او در حالی که میداند شما هنوز آنجا هستید، میتواند با بچههای دیگر قاتی شود. بنابراین اگر قبلاً این کار را نکردهاید، در محلهٔ خود یا بین همسایهها یک گروه بازی با چند کودک همسن فرزندتان پیدا کنید. اگر او در ابتدا خودش را کنار میکشد، نگران نباشید، احتمالاً این تجربه را به آرامی میپذیرد. مادامی که بازی میکند خوب است. هر چند وقت یک بار میتوانید او را با ملایمت ترغیب کنید که با کودکان دیگر ارتباط برقرار کند، اما بگذارید خودش سرعت این کار را تعیین کند.
همچنین به خاطر داشته باشید که در روزهای اول یک برنامه یا محیط جدید، کودک خجالتی شما قطعاً به پشتیبانی بیشتری نسبت به یک کودک معاشرتی نیاز دارد. سعی کنید قبل از اولین روز، هر چند بار که میتوانید همراه فرزندتان به پیشدبستانی بروید تا بتواند در محیط جدید احساس آرامش کند. از معلمان بپرسید که کدام همکلاسیهای او در نزدیکی شما زندگی میکنند و قبل از شروع مهدکودک یا پیشدبستانی چند قرار بازی ترتیب دهید. به این ترتیب، فرزند شما در روز اول خود چند بچه را در میان دریای غریبهها میشناسد.
یادتان باشد حتی اگر کودک شما قبلاً به مهدکودک رفته باشد، قطعاً در چند روز اول پیشدبستان به حمایت بیشتری نسبت به یک کودک پنج سالهٔ اجتماعی نیاز دارد و این واکنش برای کودکی با خلقوخوی او کاملاً طبیعی است. البته، اگر فرزند شما به مهدکودک یا سایر محیطهایی که همسالانش در آن هستند نرفته است، باید زمینه را برای تسهیل انتقال او از خانه به مدرسه فراهم کنید. قبل از اولین روز پیشدبستان هر چند بار که میتوانید با هم از مدرسه دیدن کنید تا او با محیط جدیدش احساس راحتی بیشتری پیدا کند. طی یکی از این بازدیدها، میتوانید از معلمش برای آسانتر کردن این انتقال فرزندتان کمک بگیرید. او ممکن است پیشنهادهایی در مورد راههای آماده کردن فرزندتان برای مدرسه داشته باشد.
همچنین، برنامهریزی کنید که در روز اول مدتی پیش او بمانید. از قبل برسی کنید که این کار مشکلی نداشته باشد. برخی از معلمان ماندن والدین را منع میکنند. همراه کودک به معلمش سلام کنید و به فرزندتان کمک کنید تا صندلی خود را پیدا کند و وسایلش را جایی بگذارد. همچنین شاید بخواهید او را با چند بچهٔ دیگر آشنا کنید. اگر به نظر میرسد علاقهای به بازی با آنها ندارد، کمکش کنید تا یک پروژه یا فعالیت را شروع کند. وقتی زمان رفتن شما فرا رسید، یادتان باشد خداحافظی کنید. ترک کردن آنجا وقتی فکر میکنید حواسش نیست میتواند نتیجهٔ معکوس بدهد، یعنی ممکن است ناراحت شود که قبل از رفتن نتوانسته شما را بغل کند یا ببوسد و در نهایت با این کار میتوانید اعتماد او به خودتان را تضعیف کنید.
این را هم بدانید که به فرزندتان بگویید چه زمانی منتظر باشد دنبالش بروید یا چه کسی دنبالش میرود. به عنوان مثال، بعد از تمام شدن بازی در حیاط یا بعد از تمام شدن کلاس نقاشی و وقتی میگویید دارید میروید، آنجا را ترک کنید؛ کش دادن آن برای شما و فرزندتان خیلی دشوارتر خواهد بود. اگر او خیلی ناراحت شد، از معلمش کمک بگیرید، که میتواند حواسش را با یک فعالیت پرت کند.
با ادامهٔ سال تحصیلی، ارتباط خود را با معلم فرزندتان حفظ کنید. او چشم و گوش شما در کلاس درس است و کمک میکند بدانید چه کارهایی برای کمک به فرزندتان در غلبه بر کمرویی کارساز است و چه کارهایی مؤثر نیست. معلم همچنین میتواند به شما بگوید که فرزندتان دوست دارد با چه کسی بازی کند. به این ترتیب، میتوانید دوستی آنها در خارج از مدرسه را تشویق کنید. اگر شما و معلم به عنوان یک تیم با هم همکاری کنید و اطلاعات مفید را به یکدیگر منتقل کنید، شانس خوبی دارید که به فرزندتان کمک کنید سریعتر با محیط جدیدش احساس راحتی پیدا کند.
ممکن است نصیحتهای زیادی در مورد فشار نیاوردن به یک کودک خجالتی در این سن بشنوید، اما اگر کمی او را ترغیب نکنید، آنقدری که باید در معرض افراد یا فعالیتهای دیگر قرار نمیگیرد. این میتواند در درازمدت به او آسیب برساند، زیرا پیشدبستانیها از یکدیگر چیزهای زیادی در مورد زندگی و دنیا میآموزند. با این حال، هرگز نباید یک کودک خجالتی را با تعهدات اجتماعی بیش از حد تحت فشار قرار دهید. به سرنخهای رفتاری او دقت کنید و گوش دهید. مثلاً اگر ناراحت یا بدخلق است، سخت نگیرید و فضایی را که میخواهد به او بدهید. بچههای خجالتی هر روز بعد از آمدن از پیشدبستانی به زمان استراحت بیشتری نیاز دارند تا بتوانند با چیزها و افراد آشنا وقت بگذرانند و برخی فعالیتهای ساده و مستقل از دیگران را انجام دهند. اگر فکر میکنید یک روز کامل در کودکستان یا پیشدبستانی ممکن است برای کودک خجالتی شما زیاد از حد باشد، در صورتی که حق انتخاب دارید، کودکستان نیمهوقت را انتخاب کنید.
ممکن است برای کودکتان مدتی طول بکشد تا خود را با پیشدبستانی وفق دهد، اما به زودی با این روتین کنار میآید و با معلم و دوستان جدیدش پیوند محکمی برقرار میکند. این بسیار عالی است، زیرا موفقیت در این زمینه برای او مهم است. وقتی بزرگتر میشود، خجالتی بودن ممکن است او را در وضعیت نامساعدی در مقایسه با همسالانش قرار دهد یا ندهد. به عنوان مثال، ممکن است به دلیل شخصیت کمرویش نادیده گرفته شود و چنین رفتاری میتواند او را در تمام سالهای تحصیلش دنبال کند. بنابراین، کمک به او در توسعهٔ مهارتهای تعامل اجتماعی در حال حاضر میتواند برای او در زندگی بسیار مفید باشد. البته کودکتان ممکن است هرگز یک دختر یا پسر خیلی شلوغ و معاشرتی نشود یا به عبارت دیگر، فرزندتان ممکن است هرگز به شمع مجالس تبدیل نشود و این اصلاً ایرادی ندارد! شما، همسالان او و معلمانش میتوانید برخورد آرام و فکورانهٔ این کودک نسبت به زندگی را ارج بنهید، که به او کمک خواهد کرد بفهمد ایرادی ندارد اگر خودش باشد.