بهبود پس از یک زایمان سخت و خارج از برنامه
برخی از مادران ماهها برای انجام زایمانی راحت و بدون مشکل آماده شدهاند. در کلاسهای آمادگی برای زایمان شرکت کردهاند، کتاب خواندهاند، در تمام قرار ملاقاتهای دوران بارداری با پزشکشان حضور داشتهاند، تمرینات تنفسی و ورزشی مناسب را انجام دادهاند و حتی ممکن است یک مامای همراه برای کمک در دوران بارداری استخدام کرده باشند، اما ناگهان با اتفاقی خارج از برنامه و انتظارشان مواجه میشوند که ممکن است مشکلاتی برای آنها به دنبال داشته باشد. در این مطلب میتوانید با راهکارهایی برای بهبود پس از یک زایمان خارج از برنامهریزیتان و برخی مواردی که ممکن است نیاز به مراجعه به یک پزشک داشته باشد، آشنا شوید.
راهکارهایی برای بهبود
روز زایمان ممکن است کمی با تصور شما فرق داشته باشد، مثلاً شاید با این که شما قصد زایمان طبیعی دارید، نیاز به انجام سزارین به وجود بیاید و باعث شود به جای داشتن تجربهای که تصورش را دارید، احساس ترس، ناتوانی، دستپاچگی، ناراحتی و در مواقعی حتی گناه کنید. باید بدانید که قطعاً شما در سپری کردن عواقب تجربۀ یک زایمان ناامیدکننده و سخت تنها نیستید و همسرتان، دوستان و عزیزانتان در کنار شما هستند تا چنین تجربهای به مرور کمرنگ شود و اثر ناخوشایند احتمالی خود را کاملاً از دست بدهد. در اینجا به برخی راهکارها برای گذر از مراحل بازیابی و رسیدن به بهبود شما اشاره شده است:
به التیام بدن خود کمک کنید: یک زایمان سخت ممکن است منجر به دشواری در بهبود فیزیکی شود. ممکن است دچار پارگی شدید یا برش جراحی دردناک شوید که شما را دچار شوک و خستگی نیز خواهد کرد. بدن شما نیاز به بازیابی نیروی خود دارد و بهترین راه برای انجام این کار استراحت است. روی خود و کودکتان تمرکز کنید و اجازه دهید بقیۀ کارها به آرامی پیش برود، به این معنی که اگر کسی برای کمک نیست، بگذارید ظرفها در ظرفشویی جمع شود، جواب دادن به پیامها و تماسهای تلفنی را به تعویق بیندازید و جارو کردن خانه را فراموش کنید. به خاطر داشته باشید اگر به حمام نروید یا اگر اوضاع خانه و آشپزخانهتان افتضاح باشد برای کودک شما اهمیتی ندارد. یاد بگیرید کمتر نگران باشید و روی چیزی تمرکز کنید که بیشترین اهمیت را دارد تا فرزندان سالم و شادتری تربیت کنید. از هر کس که پیشنهاد داد نیز کمک بگیرید. اگر کسی میخواهد برایتان غذا بیاورد، آن را رد نکنید. حتی میتوانید از دوستان یا نزدیکانتان غذاهای تقویتی درخواست کنید. برای کمک در مراقبت از کودکان بزرگتر، از یک دوست یا یکی از اعضای خانواده کمک بخواهید.
زایمان رویایی خود را فراموش کنید: این موضوع که زایمان شما چیزی نبود که دلخواه شما باشد، میتواند از نظر احساسی برای برخی مادران غمانگیز باشد. احساس نکنید تجربهای خیلی مهم را از دست دادهاید، هرچند این بدین معنا نیست که شما اجازه ندارید ناراحت باشید یا باید احساسات خود را نادیده بگیرید. برای رهایی از غم و اندوه، قبل از هر چیز باید با آن مواجه شوید. بنابراین سعی کنید هر فکری را مبنی بر این که نباید احساس ناراحتی داشته باشید، رها کنید. احساسات شما واقعی و منطقی است، پس آنها را نادیده نگیرید. همچنین ممکن است دیگران ناخواسته و با گفتن هر جملۀ نامناسبی که با احساس شما مغایرت دارد آزارتان بدهند، یادتان باشد مجبور نیستید تمام اظهار نظرهای دیگران را بشنوید.
در مورد اتفاق پیشآمده صحبت کنید: صحبت کردن در مورد آنچه روی داده است به بسیاری از افراد کمک میکند تا از میزان ناامیدی خود کم کنند. این جمله را فقط نخوانید، بلکه سعی کنید آن را امتحان کنید. یک جمع دوستانه میتواند به شکل حیرتآوری به شما حس حمایت بدهد. همچنین ممکن است بخواهید یک گروه حمایتکننده را امتحان کنید یا به یک گروه آنلاین از خانمهایی بپیوندید که مثل شما زایمانهای سختی داشتهاند. این کار میتواند تجربۀ شما را در معرض مقایسۀ مثبت با سایر مادرها قرار دهد و به سوالاتی که دارید، پاسخ دهد.
خاطراتتان را بنویسید: اگر به نوشتن علاقه دارید، تجربیات خود را یادداشت کنید. برای خود یک دفترچۀ یادداشت تهیه کنید یا یک اپلیکیشن برای نوشتن یادداشتهای روزانه پیدا کنید یا آنها را به صورت یک متن ساده در موبایل خود نگه دارید. در ماهها و سالهای بعدی زندگیتان میتوانید با خواندن آنها یا شریک کردن کودکتان در شنیدن آنها، احساسات گذشتۀ خود را مرور کنید. این کار همچنین به شما لذت دلچسبی خواهد داد.
خودتان را سرزنش نکنید: عمل سزارین خارج از برنامه یا زایمان بد و مشکل میتواند بر احساس شما تأثیر بگذارد. زایمان برای افراد مختلف متفاوت است و برای برخی قدری سختتر از دیگران خواهد بود. سعی کنید احساسات خود را بازیابی کنید، به این فکر کنید که شاید میتوانست اتفاق بدتری بیفتد، شما و کودکتان از یک حادثه دور شدهاید. مطمئن باشید اتفاقی که پشت سر گذاشتهاید، حالا به شما آمادگی بیشتری برای مادر شدن و اتفاقات غیرمنتظرۀ مادر بودن را میدهد.
خودتان را قضاوت نکنید: ممکن است در اثر احساس سرخوردگی از تجربۀ زایمانتان، در اطمینان به تواناییهای خود ناامید شده باشید. سعی کنید خودتان را قضاوت نکنید و به احساسهایی شبیه حس گناهکار بودن اهمیت ندهید، زیرا زایمان هر طور که انجام شود، از لحاظ عاطفی تجربۀ بزرگی خواهد بود و طبیعی است که چنین احساساتی را داشته باشید. روی این واقعیت تمرکز کنید که حالا شما و نوزادتان هم به اندازۀ دیگر مادران و نوزادان فوقالعاده هستید.
به چیزهایی که خوب پیش میرود فکر کنید: با این که زایمانی که امیدوار به انجامش بودید اتفاق نیفتاد، سعی کنید به طور آگاهانه چیزهایی را به خودتان یادآوری کنید که حالا دیگر آرام و خوب پیش میرود. مهم سالم بودن نوزاد است و شکل زایمان بخش کوچکی از ماجراست. در یک زایمان دشوار که منجر به آسیب میشود، ممکن است دیدن موارد خوب کمی سخت باشد، اما دیگر به گذشته نگاه نکنید و به عنوان مادر یک موجود کوچک و دوستداشتنی، از او و خودتان برای داشتن راحتی و آرامش محافظت کنید.
موارد و زمان مراجعه به پزشک
صحبت کردن با پزشکتان میتواند کمک کند تا از مواردی آگاه شوید که در مورد آنها نمیدانید. حتی بد نیست اگر از پزشکتان بخواهید شما را به یک مشاور برای حل مشکلتان ارجاع بدهد. رفتن پیش یک مشاور میتواند به شما کمک کند تا احساسات خود را منظم و شروع به پذیرفتن تجربۀ سخت زایمانتان کنید. همچنین برخی از تجربههای تولد میتواند عواقب طولانیمدت عاطفی و جسمی به همراه داشته باشد. به عنوان مثال در برخی موارد ممکن است پس از یک زایمان دشوار دچار اضطراب و مشکلات خواب باشید. همچنین ممکن است در شیر دادن به نوزاد، ارتباط برقرار کردن با او یا داشتن رابطۀ جنسی پس از زایمان با مشکل مواجه شوید. در این صورت نیز لازم است با یک مشاور صحبت کنید.
گاهی نیز شرایط جسمی یا عاطفی ممکن است بازیابی پس از تجربۀ یک زایمان بد را سختتر کند. ادامه پیدا کردن حالت ناراحتی به مدت بیش از دو هفته میتواند نشانهای از افسردگی پس از زایمان باشد. خستگی طولانی، مشکلات خواب و کمبود انرژی میتواند نشانهای از مشکلات تیروئید باشد که برخی از خانمها تا یک سال پس از زایمان تجربه میکنند. اگر غیر از نشانههای مربوط به مشکلات شایع دوران بهبود بعد از زایمان، هر یک از این نشانههای مشکلات جدیتر پس از زایمان را داشتید، حتماً پزشک خود را مطلع کنید.
همچنین اولین مراقبت پزشکی پس از زایمان در روز اول تا سوم پس از زایمان انجام میشود. بنابراین پس از ترخیص از بیمارستان، لازم است که در روز سوم، دوباره به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید. مراقبت دوم پس از زایمان نیز بین روزهای ۱۰ تا ۱۵ بعد از زایمان و مراقبت سوم در روزهای ۳۰ تا ۴۲ بعد از زایمان انجام میشود.