کابوس‌های کودکان: چه عللی دارند و در مورد آنها چه باید کرد؟
چرا کودکان نوپا کابوس می‌بینند و برای رفع آن چه کاری باید انجام داد؟ اگر خود کودکتان آن‌قدر بزرگ نشده باشد که بتواند با کلمات به شما بگوید که خواب بد دیده است، دانستن این‌که چه چیزی باعث پریشانی شبانه‌ٔ او شده، می‌تواند دشوار باشد. در این مطلب با علل ایجاد کابوس‌ها، راهکارهایی برای کمک به کودک پس از کابوس دیدن و پیشگیری از کابوس دیدن کودکان نوپای زیر دو سال آشنا شوید.
چگونه بفهمید کودکتان کابوس دیده است؟
دلایل بسیار زیادی وجود دارد که به خاطر آنها یک کودک نوپا ممکن است شب از خواب بیدار شود. مثلاً برخی از کودکان ممکن است نیاز به تسکین والدین داشته باشند، چون هنوز یاد نگرفته‌اند که خودشان را تسکین دهند تا دوباره به خواب بروند و برخی دیگر بیدار می‌شوند، چون بیمار یا به شکلی ناراحت هستند.
اما اگر کودکی که معمولاً خوشخواب است ناگهان از خواب بیدار شود و گریه کند، ترسیده به نظر برسد، به شما بچسبد و برای خوابیدن مجدد مشکل داشته باشد، ممکن است کابوس دیده باشد. کابوس دیدن معمولاً در نیمه‌ٔ دوم یا انتهای شب اتفاق می‌افتد، یعنی هنگامی که احتمال رویا دیدن بیشتر است.
فرق کابوس با هراس شبانه چیست؟
کابوس‌ها را نباید با هراس شبانه اشتباه گرفت. هراس شبانه یک اختلال خواب کمتر شایع است که معمولاً در بخش آغازین شب رخ می‌دهد و اغلب در کودکان نوپا و خردسال دیده می‌شود. کودکانی که دچار هراس شبانه می‌شوند، در خواب و در حالت عمیق و بدون رویایی باقی می‌مانند، با این حال بسیار سراسیمه می‌شوند و آرام کردنشان دشوار است. پس از آن هم به حالت خواب عمیق برمی‌گردند و صبح روز بعد هم آن حادثه را به یاد نمی‌آورند.
کابوس دیدن کودکان چه علتی دارد؟
کابوس‌های کودک نوپای شما به احتمال زیاد با چیزی که درست قبل از خواب اتفاق افتاده است، مثل گوش دادن به داستانی که او را ترسانده یا تماشای یک برنامه‌ٔ تلویزیونی ناراحت‌کننده، مرتبط هستند.
استرس نیز می‌تواند به کابوس دیدن منجر شود. به عنوان مثال، خوابیدن به خودی خود می‌تواند دلیلی برای استرس باشد، به ویژه برای کودک نوپایی که اضطراب جدایی دارد. مریض بودن یا دور ماندن از والدین هم می‌تواند برای کودکان نوپا استرس‌زا باشد.
اما سعی کنید خود را نگران یا سرزنش نکنید. مشکلات عاطفی با کابوس دیدن ارتباطی ندارند و در دوران نوپایی گهگاهی خواب بد دیدن کاملاً طبیعی است. پس این کابوس‌ها احتمالاً ارتباطی با آنچه شما گفته‌اید یا انجام داده‌اید ندارند.
علل کابوس دیدن کودکان دو تا هشت ساله را نیز بدانید.
چگونه کودک را پس از کابوس دیدن آرام کنید؟
وقتی کودک نوپای شما از خواب می‌پرد و گریه می‌کند، به سراغش بروید. تسکین و نوازش فیزیکی بسیار مهم است، بنابراین او را بغل کنید یا پشتش را مالش دهید تا آرام شود. همچنین می‌توانید عروسک یا اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش را در تختش و کنار او بگذارید.
دوباره بررسی کنید که چراغ خواب روشن باشد و در اتاق خواب کودک را باز نگه دارید تا بداند که شما در همان نزدیکی هستید. اگر کودک را برای آرام شدنش به تخت خودتان آورده‌اید، باید بدانید که می‌توانید عادتی در او ایجاد کنید که ترک کردن آن دشوار است.
اگر کودکتان به اندازهٔ کافی بزرگ شده است که بفهمد چه می‌گویید، با او در مورد کابوسش صحبت کنید. اما به خاطر داشته باشید که گفتن این‌که: «فقط یه خواب دیدی!» تسلی‌دهنده نخواهد بود، زیرا در این سن او تفاوت بین واقعیت و رویا را درک نمی‌کند.
چطور از کابوس دیدن کودکان پیشگیری کنید؟
این پیشنهاد مطمئناً روشی قطعی و ۱۰۰ درصد موفق نیست، اما داشتن مراسم روتین آرام قبل از خواب شب، مثل شستن دست و پاها یا حمام آب گرم، خواندن کتاب داستانی خوشایند و پخش آهنگی ملایم می‌تواند به دور کردن کابوس‌ها کمک کند. سعی کنید کتاب‌هایی را قبل از خواب بخوانید که خواب را با موقعیت‌های شاد و خوشایند مرتبط می‌کنند.
برای کمک به استراحت شبانه‌ٔ کودک، اتاق او را در دمای معتدل و راحت، یعنی نه خیلی گرم و نه خیلی سرد نگه دارید. بهترین دما برای خواب آرام و عمیق دمای کمی خنک‌تر از نرمال، یعنی حدود ۱۹ درجه سانتی‌گراد است. نور بیش از حد نیز خواب را مختل می‌کند. اگر فرزندتان از تاریکی می‌ترسد، چراغ خوابی پیدا کنید که فقط به اندازهٔ خیلی کمی فضا را روشن کند.
اگر کابوس‌ها ادامه دارد و کودکتان از رفتن به رختخواب خیلی می‌ترسد، موضوع را با پزشک او در میان بگذارید، چون ادامهٔ رویاهای بد ممکن است نشانه‌ٔ وجود چیزی در زندگی بیداری او باشد که باید به آن توجه بیشتری شود. غیر از این، شما می‌توانید هر زمان هم که احساس نگرانی کردید، حتماً با یک پزشک صحبت کنید.
