آتل یا گچ: آتل‌بندی و گچ گرفتن
وقتی عکس‌برداری رادیولوژی و سایر آزمایش‌های تشخیصی برای درمان یا معالجهٔ مشکلات اسکلتی عضلانی انجام می‌شود، پزشک ممکن است ارتزهایی مانند آتل، گچ یا بریس‌ها را توصیه کند. در این مطلب با آتل و گچ گرفتن به شکل کامل آشنا شوید.
گچ و آتل
هنگام شکسته شدن استخوان و برای بهبود آن از گچ یا از آتل استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از آنها بعد از جراحی ارتوپدی استفاده کرد. گاهی اوقات از آتل‌بندی بلافاصله به دنبال صدمهٔ ناشی از تورم ناحیهٔ آسیب‌دیده استفاده می‌شود. پس از کاهش تورم، ممکن است یک گچ‌گیری کامل روی اندام مصدوم اعمال شود.
اگر ناحیهٔ آسیب‌دیده کمی متورم می‌شود، ممکن است نیاز باشد طی روند بهبود به جای گچ از آتل روی آن ناحیه استفاده شود و گچ در این شرایط کاربردی ندارد، چون با به کار بردن آتل ممکن است آزادی حرکتی بیشتری برای فرد صدمه‌دیده فراهم شود.
آتل و آتل‌بندی
آتل‌ها وسایل ارتوپدی هستند که برای محافظت و حمایت از استخوان‌ها و مفاصل شکسته یا آسیب‌دیده استفاده می‌شوند. آنها به بی‌حرکتی اندام مجروح کمک می‌کنند تا استخوان در جای خود قرار بگیرد تا به طور کامل بهبود یابد. آتل‌ها، همچنین به عنوان یک وسیله‌ٔ نیمه‌گچ‌گیری شناخته می‌شوند و حمایت و محافظت کمتری را نسبت به گچ‌ها ارائه می‌دهند، اما استفاده سریع‌تر و آسان‌تری دارند. همچنین اگر تورم در دست یا پا افزایش یا کاهش یابد، می‌توان آن را به راحتی سفت یا شل کرد.
آتل‌های آماده‌‌ٔ مصرف و پیش‌ساخته در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی موجود است. در بعضی موارد، باید از آتل‌های سفارشی مخصوص برای بیماری استفاده شود. نوار چسب‌های پارچه‌ای یا نایلونی دوطرفه باعث می‌شود که بیمار یا پزشک بتواند آتل را به راحتی روی ناحیهٔ مورد نظر قرار دهد یا آن را خارج کند.
گچ گرفتن
گچ گرفتن از این نظر با آتل متفاوت است که حمایت و محافظت بیشتری را برای اندام آسیب‌دیده یا شکسته فراهم می‌کند. برای گچ گرفتن از موادی مانند گچ یا فایبرگلاس استفاده می‌شود که به راحتی می‌توانند به شکل دست یا پای آسیب‌دیده قالب‌گیری شوند.
انواع آتل و گچ
در گچ‌گیری یا آتل‌بندی یا از جنس فایبرگلاس یا از گچ استفاده می‌شود که لایهٔ سختی را برای محافظت از اندام مصدوم ایجاد می‌کند و آن را بی‌تحرک نگه می‌دارند. مقایسهٔ این دو نوع به شکل زیر است:
گچ: هزینهٔ کمتری نسبت به فایبرگلاس دارد و در برخی موارد از فایبرگلاس قابل انعطاف‌پذیرتر و قالب‌پذیرتر است، یعنی به راحتی شکل می‌گیرد.
فایبرگلاس: در مقایسه با گچ چند مزیت دارد. وزن آن کمتر است، بنابراین قالب ساخته‌شده سبک‌تر خواهد شد. فایبرگلاس بادوام‌تر و متخلخل‌تر است و اجازه می‌دهد تا هوا به داخل و خارج جریان یابد. فایبرگلاس در مواردی که اندام طی روند بهبود باید عکس‌برداری انجام دهد هم گزینه‌ٔ بهتری است. همچنین این نوع در رنگ‌های متنوعی موجود است.
چگونگی گچ گرفتن و آتل‌بندی
قبل از استفاده از مواد آتل‌بندی، یک پارچه‌ٔ کشباف در اطراف منطقه قرار می‌گیرد که توسط مواد گچ یا آتل پوشانده می‌شود. پس از آن یک لایهٔ بالشتکی ساخته‌شده از پنبه یا مواد نرم دیگر به دور آن قرار می‌گیرد تا بیشتر از پوست محافظت کند. این پدگذاری همچنین فشار الاستیکی را برای کمک به روند بهبود فراهم می‌کند.
گچ به صورت نوارها یا رول‌هایی وجود دارد که مرطوب شده و روی پنبه‌هایی که دور ناحیه پیچیده شده است، چرخانده می‌شوند. مواد گچ ساخته‌شده از موسلین خشک است که با نشاسته یا دکستروز و سولفات کلسیم آغشته می‌شود. پس از اتمام فرایند گچ‌گیری، مواد در حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه خشک می‌شوند. ممکن است دمای پوست هنگام خشک شدن گچ افزایش یابد و این به دلیل واکنش شیمیایی‌ای است که رخ می‌دهد. هنگام استفاده از گچ‌گیری، یک تا دو روز طول می‌کشد تا مواد گچی کاملاً سفت شوند. در این دوره بیمار باید مراقب باشد، زیرا ممکن است هنگام سخت شدن، گچ شکسته شود یا ترک بردارد. گچ‌گیری پس از سخت شدن ظاهری صاف و سفید خواهد داشت.
مواد فایبرگلاس نیز همانند گچ رول می‌شوند. نوارها مرطوب‌شده و برای تشکیل گچ‌گیری روی ناحیه فرار داده می‌شوند و این گچ‌گیری پس از خشک شدن ظاهری زبر خواهد داشت.
باز کردن گچ و برداشتن آتل
هنگامی که استخوان به خوبی و کافی بهبود یافت، پزشک آتل شما را با یک ارهٔ مخصوص باز می‌کند. ارهٔ مخصوص گچ و آتل دارای تیغه‌ای فلزی مسطح و گرد و دارای ارتعاش است. این وسیله می‌تواند بدون آسیب رساندن به پوست زیری، برشی را در امتداد آتل ایجاد کند.
پزشک گچ را در چند قسمت و معمولاً در هر دو طرف آتل برش می‌دهد، سپس آتل را باز و با ابزار بخصوصی آن را بلند و جدا می‌کند. برای برش لایه‌های محافظ و لایه‌های نگهدارنده هم از قیچی استفاده می‌شود. یادتان هم باشد سعی نکنید گچ یا آتل را خودتان باز کنید.
نکاتی برای مراقبت از گچ و آتل
برخی نکات زیر می‌توانند به شما در نگهداری و مراقب از گچ و آتل و در نتیجه از عضو آسیب‌دیده کمک کنند:
- دست یا پای آسیب‌دیده را به مدت یک تا سه روز بعد از استفاده از گچ یا آتل بالا نگه دارید. اندام مصدوم باید در موقعیتی بالاتر از قلب شما باشد تا مایعات در آن تخلیه نشوند.
- در صورت تمایل می‌توانید از یخ روی ناحیهٔ آسیب‌دیده و البته از روی آتل یا گچ استفاده کنید. یخ باید در یک کیسهٔ پلاستیکی قرار داده شود تا از تماس مستقیم آن با گچ یا آتل جلوگیری شود.
- از وارد آمدن فشار یا انداختن وزن روی آتل خودداری کنید. اگر یک آتل یا گچ روی پایتان دارید، قبل از تلاش برای راه رفتن روی آن مطمئن شوید که گچ کاملاً سخت شده است.
- آتل و گچ را تمیز و خشک نگه دارید. در صورت مرطوب ماندن، می‌توانید از سشوار با تنظیم روی باد خنک برای خشک کردن یک گچ فایبرگلاس استفاده کنید. در صورت خشک نشدن گچ یا خیس شدن پوست زیر آن، با پزشکتان تماس بگیرید.
- قبل از دوش گرفتن یا حمام کردن، گچ یا آتل را با یک کیسهٔ پلاستیکی بپوشانید. کاورهایی برای گچ و آتل ساخته شده‌اند که از پلاستیکی با چسب‌های ولکرو یا واشرهای لاستیکی هستند و در برخی از فروشگاه‌های لوازم پزشکی یا داروخانه‌ها موجود است.
- هیچ چیزی درون گچ یا آتل قرار ندهید. از استفادهٔ لوسیون یا پودرها روی پوست زیر گچ خودداری کنید.
- سعی نکنید پوست قرار زیر آتل را با یک شیء تیز بخارانید. اگر پوست بریده یا خراشیده شود، ممکن است منجر به عفونت شود.
- در صورت مشاهدهٔ بوی عجیب یا ناخوشایند از آتل، با پزشک تماس بگیرید. عرق یا رطوبت زیر گچ می‌تواند باعث رشد کپک شود. اگر پوست برای مدت طولانی مرطوب بماند، می‌تواند باز شود و عفونت کند.
- نواحی ناهموار اطراف لبه‌ٔ گچ را بریده یا جدا نکنید. از یک سوهان فلزی می‌توان برای صاف کردن لبه‌های زیر گچ فایبرگلاس استفاده کرد.
- سعی نکنید گچ یا آتل را خودتان باز کنید.
