جدول زمانی رشد شنوایی جنین: جنین از چه زمانی و چطور میشنود؟
وقتی به سه ماههٔ سوم بارداری میرسید، کوچولویتان در حال شنود کردن گفتوگوهای شما، شنیدن صدای ضربان قلبتان و حتی گوش کردن به موسیقیای است که شما میشنوید. اما مدتی طول کشید تا این اتفاق بیفتد و مراحل زیادی در طول راه وجود داشت. دلیلش این است که گوش، اندامی فوقالعاده پیچیده و دارای سه بخش جداگانه، یعنی گوش داخلی، گوش میانی و گوش خارجی است و هر یک از این ساختارها طبق جدول زمانی خاص خود شکل میگیرند. در این مطلب با رشد شنوایی جنین آشنا شوید.
رشد اولیهٔ گوش جنین
در هفتهٔ پنج بارداری، دو لکهٔ کوچک در دو طرف سر جنین ظاهر میشود که در نهایت به گوش داخلی تبدیل میشوند. آنها به زودی شروع به تا خوردن به داخل و تشکیل کیسههایی دقیقاً در زیر سطح پوست کودکتان میکنند. این کیسهها سپس دراز میشوند، به صورت لولهایشکل در میآیند و اندام اصلی شنوایی، یعنی حلزون گوش در انتهای این لولهها شکل میگیرد.
در حدود هشت هفتگی، استخوانچههای گوش، یعنی ساختارهای ریزی که به ارتعاش درمیآیند و به پردازش صدا کمک میکنند، به شکل تودههای کوچکی از شروع به شکلگیری میکنند و در هفتههای آینده به تدریج سفت میشوند. حفرهٔ لولهمانندی که به گوش میانی تبدیل میشود، شروع به شکلگیری در اطراف این ساختارها میکند.
مراحل رشد شنوایی جنین
حدود هفتهٔ ۱۲ بارداری، انتقالدهندههای صوتی تخصصی که سلولهای مویی نامیده میشوند در داخل حلزون جوانه میزنند و در نهایت به عصبی متصل میشوند که تکانههای صوتی را به مغز میفرستد.
وقتی این ارتباط در حدود ۲۲ هفتگی برقرار شود، ممکن است کودک شما قادر باشد صداهای داخل بدنتان مانند تنفس، ضربان قلب و گوارش شما را به شکل خفیفی بشنود. با بهبود شنوایی کودک، این صداها بلندتر میشوند.
در هفتهٔ ۲۳، کودک میتواند صداهایی را از دنیای خارج بشنود. در ابتدا گوشهای او فقط صداهای بم و کمشدت را میشنود، که به این معناست که صدای اصطلاحاً مردانه را واضحتر از صدای زنانه میشنود. اما با بالغ شدن گوش و مغز کودک، او به تدریج طیف وسیعتری از صداها را درک میکند، از جمله صداهایی با دامنهٔ بالاتر و زیرتر مانند صدای خود شما.
به خاطر داشته باشید که صداهای بیرون باید از چند مانع از جمله پوست و دیوارهٔ رحم و همچنین مایع آمنیوتیک عبور کنند و به خاطر عبور از این لایهها، همهٔ صداها برای کودکتان خفه میشود.
همچنین صداهای بیرون باید از پس صداهای پسزمینهای که بدن شما ایجاد میکند شنیده شوند. کارشناسان فکر میکنند صداهای بدن شما هم اکنون به اندازهٔ صدای ماشین لباسشویی برای فرزندتان بلند است.
در حدود ۲۶ هفتگی، کودک ممکن است با تغییر در ضربان قلب، تنفس و حرکت به صداهایی که میشنود، واکنش نشان دهد. اگر سروصدا خیلی بلند باشد، کودک ممکن است اصطلاحاً «یکه» بخورد، که شاید این حرکت او را احساس کنید. همچنین سونوگرافیهای دوران بارداری تغییراتی در حالت چهرهٔ نوزادان هنگام شنیدن موسیقی را نشان دادهاند.
در هفتههای ۳۲ تا ۳۵ بارداری، حفرهٔ گوش میانی، کانال گوش خارجی و بخش بیرونی گوش کاملاً تشکیل شدهاند. مجرای گوش میانی و خارجی کودک را قادر میسازد که وقتی از محیط مرطوب رحم خارج میشود صداهایی را که از طریق هوا به گوش میرسد، بشنود. در این مرحله از بارداری، کودک شما آمادهٔ شنیدن و پاسخ دادن به صداهایی است که به محض تولد خواهد شنید.
جالب اینجاست که محققان نشان دادهاند نوزاد تازه متولدشده میتواند برخی از صداهایی را که در داخل رحم شنیده است به خاطر بسپارد. برای مثال، او ترجیح آشکاری نسبت به صدای مادرش در مقایسه با دیگران نشان خواهد داد. حتی برخی شواهد نشان میدهد که نوزادان تازه متولدشده موسیقیای را که در داخل رحم زیاد شنیدهاند تشخیص میدهند. بنابراین اگر آهنگ لالایی محبوب خود را در طول سه ماههٔ سوم بارداری زیاد پخش کنید، ممکن است وقتی فرزندتان در آغوش شما قرار میگیرد، برایش آشنا باشد.
در دوران بارداری چه کاری میتوانید برای سلامت شنوایی کودک انجام دهید؟
برای محافظت از شنوایی کودک میتوانید کارهایی در دوران بارداری انجام دهید:
در مورد داروها مراقب باشید: تحققیات مصرف برخی از داروها در دوران بارداری، از جمله برخی آنتیبیوتیکها را با کاهش شنوایی در نوزادان ارتباط داده است. به تمام پزشکان، ماما و مراقبان سلامتتان، حتی دندانپزشک خود بگویید که باردارید و در مورد هر دارویی که مصرف میکنید با ماما یا پزشک خود صحبت کنید.
با محافظت از شنوایی خود از شنوایی فرزندتان محافظت کنید: شواهدی وجود دارد که نشان میدهد قرار گرفتن طولانیمدت، مثلاَ ۸ ساعت در روز به شکل مداوم در معرض سروصدای زیاد، میتواند به شنوایی جنین در شکم آسیب برساند. اما گذراندن یکی دو ساعت در یک کنسرت پرسروصدا نباید مشکلی ایجاد کند.
ماهیهای کمجیوه بخورید: ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ است که به رشد و تکامل مغز کودک شما کمک میکند، اما برخی انواع آن حاوی مقادیر زیادی جیوه نیز هستند که با برخی از نقصهای مادرزادی، از جمله کاهش شنوایی ارتباط داده شدهاند. برای ایجاد تعادل بین ریسکها و مزایا، سازمان غذا و دارو به زنان باردار توصیه میکند هفتهای حدوداً بین ۲۲۰ تا ۳۴۰ گرم از انواع ماهیهای کمجیوه مصرف کنند. بهتر است انواع مختلفی از جمله ماهی سالمون، ماهی روغن، میگو و ماهی تیلاپیا را انتخاب کنید و از چهار نوع ماهی که بیشترین مقدار فلز جیوه را دارند مثل شمشیرماهی، کاشیماهی و کوسه پرهیز کنید. در مورد خوردن ماهی در بارداری کامل بدانید.
الکل مصرف نکنید: نوشیدن الکل در دوران بارداری میتواند گروهی از نقصهای مادرزادی را ایجاد کند که به عنوان ناهنجاریهای جنینی ناشی از الکل (FASD) شناخته میشوند. کودکان مبتلا به این ناهنجاریها میتوانند افت شنوایی و مشکل گفتاری داشته باشند. هیچکس نمیداند که چه مقدار الکل برای ایجاد این بیماری کافی است، بنابراین بهتر است جانب احتیاط را بگیرید و بهطورکلی و جداً از مصرف الکل خودداری کنید.
نقاط عطف کلیدی در رشد شنوایی جنین طی هفتههای بارداری
اتفاقات کلیدی رشد شنوایی جنین شما طی هفتههای بارداری به شکل زیر است:
هفتهٔ پنج: گوش داخلی شروع به شکلگیری میکند.
هفتهٔ ۱۲: حلزون گوش و گوش میانی در حال شکلگیری است و سلولهای مویی شروع به جوانه زدن میکنند.
هفتهٔ ۲۲: کودک میتواند صداهای داخل بدن شما، مانند صدای ضربان قلبتان را بشنود.
هفتهٔ ۲۳: کودک میتواند صداهایی مانند پارس سگ را از دنیای خارج بشنود.
هفتهٔ ۲۶: کودک میتواند طیف وسیعتری از صداها را بشنود و میتواند با تغییر در ضربان قلب، تنفس و حرکت کردن به آنها پاسخ دهد.
هفتهٔ ۳۲ تا ۳۵: تمام بخشهای گوش کاملاً تشکیل شدهاند و شنوایی کودک شما همچنان بهتر میشود.
