راهنمای ایمن‌سازی خانه برای کودک: چطور خانه را برای کودکان ایمن کنید
سالانه میلیون‌ها کودک به طور تصادفی و به علت ایمن نبودن محیط داخل خانه مجروح و کشته می‌شوند. به همین دلیل است که ایمن‌سازی خانه به شکل دقیق بسیار مهم است. اگر اقدامات لازم برای ایمن‌سازی خانه به نظرتان خیلی زیاد و گیج‌کننده است چک‌لیست ایمن‌سازی ما می‌تواند به شما کمک کند. این چک‌لیست یا فهرست به شما امکان می‌دهد که در یک نگاه کلی بهتر ببینید که چه کارهایی باید انجام دهید. در این مطلب با چند توصیه و راهنمایی مهم در مورد کارهایی که باید برای ایمن نگه داشتن کودکتان در خانه انجام دهید، آشنا شوید.
بررسی محیط
والدین همیشه نگران چگونگی محافظت از فرزندان خود در برابر کودک‌آزاری، آدم‌ربایی و خشونت هستند، اما بسیاری از آنها یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها، یعنی محیط درون خانه را برای ایمنی و آسایش فرزندان خود نادیده می‌گیرند و از آنجا که کودکان بین یک تا چهار ساله بیشتر احتمال دارد که در اثر آتش‌سوزی، سوختگی، غرق شدن، خفگی، مسمومیت یا سقوط از بلندی کشته شوند تا در اثر خشونت یک غریبه. پس اولین کاری که باید انجام دهید، بررسی محیط خانه است.
مؤثرترین راه برای تضمین ایمنی کودکتان این است که از نقطه‌نظر و چشم‌انداز کودک به خانه نگاه کنید. روی چهار دست و پای خود قرار بگیرید و ببینید همه چیز که از آنجا اوضاع چطور به نظر می‌آید. چه چیزی در دسترس است؟ چه چیزی وسوسه‌انگیز به نظر می‌رسد؟ اگر می‌توانستید چهار دست‌وپا بروید، تاتی‌تاتی کنید یا راه بروید کجا می‌رفتید؟
اینها به شما کمک می‌کند بفهمید کودکتان ممکن است به کدام کابینت‌ها، داروها و سایر فضاها دست پیدا کند. هنگامی که او شروع به راه رفتن و بالا رفتن از مبلمان می‌کند، مجبورید دوباره این ارزیابی را انجام دهید و هر بار از ارتفاع بالاتری به محیط نگاه کنید.
هر ماده و سم بالقوه یا سایر خطرات محتمل از جمله مواد پاک‌کننده، داروها، مکمل‌ها و چاقوها را با دقت در جایی قفل‌شده نگه دارید یا کلاً آنها را بردارید. مراقب اشیای کوچکی که می‌توانند کودکتان را دچار خفگی کنند باشید. هر گونه سکه، تیله، مهره، گیره‌ٔ کاغذ و سایر اشیای کوچکی را که روی میزهای کم‌ارتفاع یا کف خانه یا در کشوها یا کابینت‌های کم‌ارتفاع می‌بینید بردارید.
محافظت از پریزها
برای محافظت از پریزهای برق روی آنها درپوش بگذارید. متأسفانه، درپوشهای شُل و قابل جابه‌جایی کوچک به راحتی می‌توانند جدا شوند و در دهان کودک شما جا بگیرند. به جایش، درپوش پریزهایی را که استفاده نمی‌کنید با درپوشهای شامل قفل ایمنی جایگزین کنید.
همچنین اگر در خانه از سیم‌های سیار یا محافظ‌های برق استفاده می‌کنید، هر گونه پریز بلااستفاده روی این وسایل را با نوار چسب برق بپوشانید.
در مورد ایمنی کودک از برق گرفتگی بیشتر بدانید.
احتیاط در مورد مبلمان و لوازم خانه
در مورد مبلمان و لوازم خانه احتیاط به خرج دهید. سالانه کودکان زیر پنج سال زیادی به دلیل مصدومیت ناشی از افتادن دستگاه تلویزیون، قفسه‌ٔ کتاب و سایر مبلمان و وسایل برقی روی آنها به اورژانس برده شده‌اند یا جان خود را از دست داده‌اند.
قفسه‌ها، کمدها و وسایل برقی بزرگ یا سنگین خطراتی واقعی هستند، پس هرچه را می‌توانید به دیوار متصل کنید. وسایلی مانند تلویزیون را از لبه‌ٔ میزی که روی آن قرار دارند به عقب هل دهید یا آنها را از دسترس دور کنید و سپس آنها را سر جایشان ثابت کنید. همیشه وسایل سنگین‌تر را در قفسه‌ها و کشوهای پایینی قرار دهید تا بالای هر کمد و بوفه‌ای کمتر سنگین باشد.
کودکان شیرخوار اندکی بعد از شروع چهار دست‌وپا رفتن، بالا کشیدن از مبلمان را شروع می‌کنند و هنگامی که یاد می‌گیرند چگونه بالا بروند، باید بیشتر مراقب باشید! برخی کودکان از پیشخان‌ها، قفسه‌های کتاب و هر چیز دیگری که بتوانند دستشان را به آن بگیرند، بالا می‌روند. چراغ‌های رومیزی و آباژورهای ایستاده را فعلاً بردارید یا آنها را پشت مبلمان دیگر قرار دهید تا پایه‌ٔ آنها از دسترس کودک خارج باشد.
کشوهای کمد را وقتی از آنها استفاده نمی‌کنید، بسته نگه دارید، چون آنها می‌توانند نردبان‌هایی عالی برای کودک باشند و مخصوصاً در مورد بستن کامل هر کدام از کشوهای دراورها خیلی مراقب باشید، زیرا بیرون کشیدن یک کشو می‌تواند باعث برگشتن کل دراور شود.
گوشه‌های مبلمان هم یکی از دیگر خطرهای رایج است، به ویژه گوشه‌های میزهای وسط خانه. تمام گوشه‌های تیز و لبه‌های سنگ یا اجاق شومینه را با پد ضربه‌گیر بپوشانید تا در صورت افتادن فرزندتان، اثر ضربه را کاهش دهد.
همچنین مبلمان را از پنجره‌ها دور نگه دارید تا از صعود کودکان و رسیدن به طاقچه‌ٔ پنجره جلوگیری شود. متأسفانه، هر ساله هزاران کودک از پنجره‌ها سقوط می‌کنند.
نصب گیت محافظ
بیشتر والدین گیت‌های محافظ یا درهای ایمنی را ابزارهای ضروری ایمن‌سازی محیط برای کودک می‌دانند. گیت‌های محافظ کودک، دسترسی او به راه‌پله‌های خطرناک و اتاق‌ها و جاهای خطرساز مانند حمام یا آشپزخانه را مسدود می‌کنند.
متأسفانه، گیت‌های محافظ اگر قدیمی باشند یا به طور نامناسب مورد استفاده قرار گیرند، می‌توانند برای کودکان ایجاد خطر کنند. پس بهتر است گیت‌های ایمنی کاملاً نو بخرید و از استاندارد بودنشان مطمئن شوید. شما می‌توانید به جای گیت‌های قدیمی به سبک آکاردئونی که پره‌های V شکل دارند، گیتی با میله‌های عمودی انتخاب کنید، چون گیت‌های آکاردئونی می‌توانند خطر گیر افتادن و خفه شدن ایجاد کنند.
به‌طورکلی، به دنبال گیت‌هایی باشید که فرزندتان قادر به از جا درآوردن آنها نباشد، اما شما بتوانید به راحتی باز و بسته کنید. در غیر این صورت، هنگام عجله شما وسوسه خواهید شد که آنها را باز بگذارید.
همچنین هرگز از گیت‌های فشاری در بالای پله‌ها استفاده نکنید. به جایش گیتی نصب کنید که به دیوار پیچ شود، چون بسیار ایمن‌تر هستند.
بررسی ریسمانهای پرده
ریسمانهای روی پرده‌های کرکره‌ای و پارچه‌ای را بررسی کنید، چون ریسمانهای روی پرده‌های پنجره‌ها علتی شایع در خفه شدن کودکان است.
پرده‌های کرکره‌ای پنجره خطر خاصی را ایجاد می‌کنند، زیرا گردن کودک می‌تواند در ریسمان‌هایی که پرده‌ها را بالا می‌برد یا به صورت افقی از بین پره‌های پرده عبور می‌کند گرفتار شود. یک کودک می‌تواند در یک ریسمان حلقه‌ای پنجره گرفتار و در عرض چند دقیقه خفه شود. در صورت امکان برای پنجره‌های خود از پرده‌ٔ بدون ریسمان و بند استفاده کنید و از قرار دادن تخت کودک در نزدیکی پنجره خودداری کنید.
اگر در خانه‌ٔ خود پرده‌هایی با ریسمانهای کشیدنی دارید، یا ریسمان‌ها را کوتاه کنید یا یک حلقه ریسمان را با یک منگوله‌ٔ ایمنی جایگزین کنید. در هر صورت، به هر شکل ممکن آنها را از دسترس خارج کنید.
توجه به در و پنجره‌ها
هر ساله تعدادی کودک در اثر سقوط از پنجره جان خود را از دست می‌دهند یا زخمی می‌شوند. بنابراین، پنجره‌ها و درهای خانه را هم ایمن‌سازی کنید.
همیشه پنجره‌های عمودبازشوی دوتکه را از تکه‌ٔ بالا باز کنید یا روی آنها قفل بزنید تا از باز شدن آنها توسط کودکان خردسال جلوگیری کنید.
پنجره‌های کم‌ارتفاع نباید بیش از ۱۰ سانتی‌متر باز شوند. قفل‌هایی موجود است که می‌تواند از باز شدن پنجره بیش از این مقدار جلوگیری کند. برخی از پنجره‌های جدید دارای قفل‌هایی هستند که از قبل نصب شده‌اند.
توری‌های پنجره به اندازه‌ٔ کافی محکم نیستند که از سقوط کودک جلوگیری کنند. برای ایمن‌سازی پنجره‌ها، نگهدارنده‌ٔ پنجره یا حفاظ پنجره نصب کنید. حفاظ پنجره یا نردهٔ محافظ کودک روی قسمت قاب پنجره پیچ می‌شود و میله‌هایی به فاصله‌ٔ حداکثر ۸ سانتی‌متر دارد و می‌توان آنها را متناسب با پنجره‌هایی در اندازه‌های مختلف تنظیم کرد.
طبق استانداردهای این صنعت، حفاظ‌ها باید کاملاً ثابت باشند اما آن‌قدر محکم نباشد که در صورت وضعیت اضطراری یک بزرگسال یا یک بچه‌ٔ بزرگ‌تر نتواند آنها را بردارد. کمیسیون‌های ایمنی، حفاظ‌های غیرقابل جابه‌جایی را برای پنجره‌های طبقه‌ٔ هفتم و بالاتر ایمن می‌داند.
برای جلوگیری از صدمه دیدن دست‌ها روی درها و لولای درها از ترمز درب یا محافظ انگشت استفاده کنید. کودکان هنگام بستن درها مستعد گیر انداختن دست‌ها و انگشتان کوچک خود لابه‌لای در و زخمی کردن آنها هستند.
پیشگیری از مسمومیت
از مسمومیت کودکان پیشگیری کنید. روی تمام کابینت‌ها و کشوهایی که حاوی اسپری‌های حشره‌کش، مواد پاک‌کننده، داروها و سایر سموم بالقوه هستند قفل محافظ کودک نصب کنید. حتی بعضی از گیاهان خانگی اگر بلعیده شوند می‌توانند مضر باشند.
داروهای قدیمی یا تاریخ مصرف گذشته را دور بریزید. مراقب سموم پنهان هم باشید. همهٔ سموم به راحتی قابل تشخیص نیستند. مونوکسید کربن گازی بی‌بو و بی‌رنگ است که توسط لوازم خانگی گازسوز دچار نقص مانند کوره، هیتر آبی، فر، اجاق گاز، خشک‌کن لباس گازی و موتور برق اضطراری تولید می‌شود. اگرچه شما نمی‌توانید مونوکسید کربن را ببینید، بو کنید یا بچشید، اما این گاز می‌تواند کشنده باشد.
برای محافظت از خانواده‌ٔ خود، یک سنسور هشداردهنده‌ٔ مونوکسید کربن را در هر محل خوابی در خانه، از جمله اتاق کودک نصب کنید. باتری‌های آنها را هر بهار و پاییز هنگام تغییر ساعت خود بررسی کنید. اگر زنگ خطر زده شد، فوراً خانه را ترک کنید و با شماره‌ٔ اورژانس یا آتش‌نشانی تماس بگیرید.
مراقب سرب نیز باشید. اگر در ساختمانی قدیمی زندگی می‌کنید، ممکن است رنگ‌های استفاده‌شده در آن حاوی سرب باشد. رنگ حاوی سرب مخصوصاً در صورت پوسته‌پوسته شدن یا ریختن برای کودک شما خطرناک است. سرب همچنین در لوله‌های قدیمی‌تر که با سرب اندود شده یا لحیم شده‌اند نیز یافت می‌شود. اگر خانه‌ٔ شما خیلی قدیمی است یا ریسک دیگری از لحاظ قرار گرفتن در معرض سرب وجود دارد، درمورد آزمایش خون فرزندتان برای وجود سرب، با پزشک مشورت کنید.
تنفس غبار یا گاز سرب یا بلعیدن هر چیزی که حاوی سرب باشد، می‌تواند به مسمومیت سرب در کودک منجر شود. مسمومیت با سرب می‌تواند باعث اختلال یادگیری، بیماری کلیوی، آسیب مغزی، تأخیر در رشد و مشکلات دیگری شود. در مورد مسمومیت سرب بیشتر بدانید.
همچنین همیشه آماده باشید و شماره‌ٔ مرکز کنترل مسمومیت‌ها به شماره‌ٔ ۱۴۹۰و شماره‌ٔ اورژانس محلی خود را داخل گوشی موبایل یا نزدیک هر تلفنی که در خانه دارید نگه دارید.
در مورد ایمن‌سازی خانه از سموم بیشتر و کامل بدانید.
جلوگیری از غرق شدن
غرق شدن تصادفی یکی از علل اصلی مرگ و میر کودکان یک تا چهار ساله است. وان، توالت و حتی سطل آب همگی مخاطرات بالقوه هستند. به همین دلیل است که تمرین ایمنی آب در خانه اهمیت دارد.
بیشتر مرگ و میرهای ناشی از غرق شدن در خانه، مربوط به کودکان زیر یک سال و وان حمام است. هرگز کودک خود را بدون مراقبت در وان رها نکنید، حتی اگر او در یک حلقه‌ٔ بادی یا صندلی یا تشک مخصوص وان باشد. کودک را هر زمان که در سرویس بهداشتی است زیر نظر داشته باشید و یک قفل کودک روی در توالت فرنگی نصب کنید تا از افتادن تصادفی او در آن جلوگیری کنید.
نوزادان و کودکان نوپا می‌توانند در آبی به عمق چند سانتی‌متر غرق شوند. این سناریوی به ظاهر غیرممکن به این دلیل اتفاق می‌افتد که سر کودکان خردسال سنگین‌تر است. آنها اگر در حین ادرار کردن در توالت یا سطل تعادل خود را از دست بدهند که اغلب اتفاق می‌افتد، می‌توانند با سر داخل آن بیفتند و گیر کنند.
هرگز یک سطل آب یا مایعات دیگر را بدون مراقبت رها نکنید. اگر از یک سطل آب برای تی کشیدن یا تمیز کردن استفاده می‌کنید، به محض تمام شدن کارتان آب آن را بریزید.
در آخر، مراقب استخرها و جکوزی‌ها باشید. استخرهای بادی کودکان یک ریسک عمده برای غرق شدن هستند. اگر استخر بادی دارید، پس از هر بار استفاده، آن را تخلیه کنید و به صورت عمودی در جایی نگه دارید.
اگر استخر ثابت دارید، آن را با حفاظی که حداقل ۱۲۰ سانتی‌متر ارتفاع دارد محصور کنید و بعد از هر بار استفاده، دروازه‌ٔ منتهی به استخر را قفل کنید. مچنین همیشه روکش روی جکوزی خود را ببندید.
جلوگیری از آتش‌سوزی
کارشناسان می‌گویند که زنگ خطر فعال می‌تواند احتمال مرگ در آتش را به نصف کاهش دهد. در هر اتاق خانه حسگر دود نصب کنید. آنها را ماهانه بررسی کنید تا مطمئن شوید کار می‌کنند و حداقل یک بار در سال باتری‌ها را تعویض کنید. سعی کنید حسگر دودی نصب کنید که از باتری‌های طولانی‌مدت، یعنی ۱۰ ساله استفاده می‌کند.
اگر می‌توانید یک کپسول آتش‌نشانی در خانه‌ٔ خود داشته باشید و آن را مطابق دستورالعمل شرکت سازنده سرویس یا بررسی کنید. در مورد زمان و چگونگی استفاده از کپسول آتش‌نشانی اطلاعات لازم را داشته باشید.
در مورد خطرات آتش با کودک خود صحبت کنید. یک برنامه‌ٔ تخلیه‌ٔ خانه تهیه کنید و مسیر فرار در صورت آتش‌سوزی را مرتباً تمرین کنید.
آگاه‌سازی مهمان‌ها
وقتی مهمان دارید نیز مراقب باشید. هر قدر هم که خانه را ایمن‌سازی کرده باشید، مهمان شما احتمالاً استانداردهای شما را روی کیف پول خود اعمال نکرده است. داروها، لوازم آرایش و سایر چیزهایی که افراد به طور معمول با خود حمل می‌کنند برای کودکان خردسال خطرناک هستند. پس به مهمان‌ها نیز در این مورد توضیحاتی بدهید و بخواهید کیف و وسایل خود را در جایی دور از دسترس بچه‌ها بگذارند.
جعبهٔ کمک‌های اولیه
جعبهٔ کمک‌های اولیه هم در خانه داشته باشید. اطمینان حاصل کنید که پرستار بچه و سایر مراقبان می‌دانند که این وسایل را در کجای خانه‌ٔ شما پیدا کنید و در مواقع اضطراری چگونه واکنش نشان دهند.
خرید ابزارهای ایمنی
شما می‌توانید انواع ابزارهایی را که به شما در ایمن‌سازی خانه کمک کنند در فروشگاه‌ها پیدا کنید اما به خاطر داشته باشید که این ابزارها جایگزین چشم و گوش شما نیستند و بهترین ابزار هنوز نظارت خودتان است.
شماره‌های اورژانسی
برای وضعیت اضطراری آماده شوید. شماره‌های اضطراری را در تلفن‌های خانگی و تلفن همراه خود ذخیره کنید. فهرستی از این شماره‌ها را در نزدیکی هر تلفن خانه‌ٔ خود نگه دارید و این فهرست را به همهٔ مراقبان کودک بدهید.
ارزیابی مداوم
این نکته را نیز به یاد داشته باشید که با رشد فرزندتان باید تمام این اقدامات احتیاطی را دوباره ارزیابی کنید، چون ایمن‌سازی خانه برای کودکان فرایندی مداوم است. به عنوان مثال، گیت محافظی که برای کودک یک ساله‌ٔ خود بالای پله‌ها قرار داده‌اید ممکن است وقتی دو ساله شد، به سازه‌ٔ صعودی مورد علاقه‌ٔ او تبدیل شود.
نکات ایمنی را در مقاله‌های ما درباره‌ٔ ایمن‌سازی اتاق کودک، ایمن‌سازی آشپزخانه و ایمن کردن حمام و سرویس بهداشتی خود بخوانید.
