نحوه و شروع غذادهی به کودک با روش کودکمحور
مثل بسیاری از دیگر رویکردهای فرزندپروری، چیزی که برای بسیاری از خانوادهها مؤثر بوده است، الزاماً برای شما هم مفید نخواهد بود. برخی خانوادهها روش کودکمحور را با جدیت دنبال میکنند، درحالیکه دیگران از ترکیب روش کودکمحور و تغذیه با قاشق استفاده میکنند. برای مثال، گاهی پورهها و غذاهای لهشده را با قاشق به کودکتان میدهید و گاهی میگذارید غذاهای انگشتی یا فینگرفودها را خودش بخورد. در این مطلب میتوانید با سن شروع تغذیه به روش کودکمحور، غذاهای مناسب برای روش کودکمحور، نحوهٔ شروع تغذیه با روش کودکمحور و اطمینان از سیر شدن کودک در تغذیه با این روش آشنا شوید.
سن شروع تغذیه به روش کودکمحور
بیشتر کودکان در حدود شش ماهگی آمادهٔ روش تغذیه با غذای کمکی با روش کودکمحور هستند، هرچند برخی از آنها ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشند. اگر کودکتان علائم آمادگی و علاقهمندی زیر را دارد، احتمالاً آمادهٔ شروع تغذیه با مواد غذایی جامد به روش کودک محور خواهد بود:
- میتواند بدون تکیه بنشیند.
- به غذایی که شما میخورید علاقه نشان میدهد.
- به سمت غذای شما دست میبرد.
- اشیا را برمیدارد و به دهانش میگذارد.
- حرکات جویدن را با دهانش هنگام تماشای غذا خوردن شما نشان میدهد.
به خاطر داشته باشید که روش کودکمحور ممکن است برای کودکانی که نیازهای ویژه دارند یا بچههایی که نمیتوانند خودشان غذا را بردارند و بجوند مناسب نباشد. پس بسیار لازم است که قبل از شروع روش کودکمحور با پزشک کودکتان صحبت کنید، به ویژه اگر کودک:
- نیازهای ویژهای دارد و نمیتواند خیلی خوب بجود.
- در برداشتن غذا و بردن آن به سمت دهانش مشکل دارد.
- زودرس متولد شده است.
غذاهای مناسب برای روش کودکمحور
برخی غذاهایی که مناسب استفاده در روش کودکمحور تغذیه با مواد غذایی جامد هستند عبارتند از:
- خلال سبزیجات کاملاً پخته مثل هویج، کدو سبز، سیبزمینی شیرین و چغندر بخارپز
- موادی که شکل و بافت خاصی دارد مثل کلمبروکلی و گلچههای گلکلم بخارپز
- تودههایی از آووکادوی نرم
- میوههای نرم و رسیده مثل موز، پاپایا، گلابی، کیوی، خربزه و سیب کاملاً پخته
- گوشت قلقلی نرم یا نوارهای بزرگ از مرغ آبپز
- پاستاهای تهیهشده از غلهٔ کامل یا پاستای سبزیجات که گرفتن آنها در دست آسان باشد مثل پاستای پیچی یا لولهای
- برنج به شکل کوفته
وقتی کودکتان در این کار پیشرفت میکند، میتواند یاد بگیرد که تکههایی از غذایش را به ماست یا چیزی مثل حمص بزند و بخورد.
نحوهٔ شروع تغذیه با روش کودکمحور
اگر کودکتان علائم آمادگی را نشان میدهد و پزشک او نیز موافق است که امتحان روش کودکمحور برای او ایرادی ندارد، شاید بهتر باشد با شرکت در یک کلاس کمکهای اولیهٔ کودکان شروع کنید تا مطمئن شوید که در صورت بروز حالت خفگی در کودکتان به خوبی میدانید باید چه کار کنید. صرف نظر از اینکه چه روشی برای تغذیهٔ کودکتان استفاده میکنید نیز یادگیری کمکهای اولیه اهمیت دارد، زیرا کودکان میتوانند با هر چیز کوچک دیگری غیر از غذا هم دچار حالت خفگی شوند. نکات زیر میتواند به شما در مورد شروع استفاده از روش کودکمحور کمک کند:
برنامهریزی کنید: برای دو ماه اول، جلسات تغذیهٔ کودکمحور را برای زمانی که کودک گرسنه نیست برنامهریزی کنید. ابتدا ممکن است واکنش کودک فقط بازی و کندوکاو غذاها باشد. یادگیری خوردن مواد غذایی جامد برای کودکتان زمان میبرد و در این فاصله، او هنوز مواد غذایی را عمدتاً از شیر مادر یا شیر خشک دریافت خواهد کرد.
به غذا خوردن کودک دقت کنید: اطمینان حاصل کنید که شما یا بزرگسال دیگری در طول وعدههای غذایی با دقت روی کودک نظارت دارید و اگر او دچار حالت خفگی شد میدانید چه کاری را باید انجام دهید یا با کجا تماس بگیرید.
از درست نشستن کودک مطمئن شوید: اطمینان پیدا کنید که کودکتان در صندلیاش به حالت عمودی نشسته است و در حالت تکیهداده به عقب نیست.
در انتخاب شکل غذا دقت کنید: به کودکتان غذاهای نرم یا کاملاً پختهای را بدهید که به خلالها یا نوارهایی حداقل به اندازهٔ مشتش خرد شده است و نه تکههایی به اندازهٔ یک لقمه. او احتمالاً در ابتدا تلاش خواهد کرد که غذا را در مشتش بگیرد و آن را به صورتش بکوبد اما به مرور زمان یاد میگیرد که غذا را بین انگشت شست و اشارهاش بگیرد.
نوع غذا را آگاهانه انتخاب کنید: بافت، قوام و اندازهٔ غذای یک کودک شش ماهه لازم است به شکلی باشد که کودک از پس آن بربیاید. برای مثال، به کودک غذاهای چسبناک مثل کرهٔ بادامزمینی یا مواد سفت مثل هویج خام ندهید. غذاهای انگشتی نرم نیز مناسب هستند، چون حتی اگر کودکتان دندانهای زیادی ندارد، باز هم میتواند غذاها را لثه بزند.
از دادن غذاهای خطرساز خودداری کنید: غذاهایی که میتواند ریسک خفگی ایحاد کند مثل آجیل، انگور، ذرت بوداده و غذاهایی را که به شکل سکه خرد شده است مثل سوسیس و هاتداگ هرگز به کودکتان ندهید.
غذاهای جدید را یکییکی معرفی کنید: درست مثل روش تغذیه با قاشق، فکر خوبی است که پس از معرفی یک غذای جامد، دو تا سه روز برای معرفی غذای جدید بعدی منتظر بمانید. در این صورت اگر کودکتان واکنش آلرژیکی نشان دهد، میفهمید که احتمالاً کدام غذا باعث آن بوده است.
ابتدا خودتان غذای کودک را امتحان کنید: مطمئن شوید غذایی که کودکتان میخورد درست و به قدر کافی له شده است، یعنی باید امتحان کنید که شما میتوانید آن غذا را با زبان روی سقف دهانتان له کنید. این به معنای آن است که هیچ سبزیجات خام و هیچ میوهٔ سفتی مثل سیب یا مرکبات؛ مگر اینکه هر قسمت آن پوست کنده باشد، را نباید به کودک بدهید. اما تکههایی از غذا که به اندازهای بزرگ و سفت است که هنگام مکیدن یا جویدن تکههای کوچکی آنها جدا نشود اشکالی ندارد. برای مثال گوشت کاملاً پخته ایرادی ندارد اما تکههای نان سوخاری مناسب نیست.
کاسه و بشقابها را بردارید: غذا را مستقیماً روی سینی صندلی پایهبلند کودک یا توی یک سینی جدا روی میز جلوی کودکتان بگذارید، زیرا کودک کاسه و بشقاب را خیلی زود به روی زمین خواهد انداخت.
با کثیفکاری کنار بیایید: روش کودکمحور تغذیه با غذای کمکی کثیفکاری زیادی به همراه دارد. بهتر است از لباسهای کودکتان با یک پیشبند بزرگ یا روپوش محافظت کنید. همچنین میتوانید با انداختن یک پارچه، سفره یا روزنامه زیر صندلی کودک از کثیف شدن زمین یا لباسهای خودتان محافظت کنید.
دور هم غذا بخورید: هر وقت امکانش بود همراه همهٔ اعضای خانواده غذا بخورید. کودکان غذا خوردن را با مشاهده و تقلید از دیگر اعضای خانواده به صورت اکتسابی یاد میگیرند. وعدههای غذایی خانوادگی همچنین به کودکتان این احساس را میدهد که او عضوی از یک گروه است؛ شما هم از این گروه لذت ببرید.
اطمینان از میزان غذا خوردن کافی کودک
عادت کردن به مواد غذایی جامد برای کودکان مدتی طول میکشد، بنابراین برای اطمینان از اینکه کودکتان مواد مغذی کافی دریافت میکند، مهم است که در طول سال اول و حتی پس از شروع خوردن مواد غذایی جامد، به شیردهی یا تغذیه با شیر خشک ادامه دهید. صرفنظر از اینکه کودک چه غذاهایی میخورد، منبع اصلی مواد مغذی او باید حداقل تا ۱۱ ماهگی و نزدیک یک سالگی شیر مادر یا شیر خشک باشد. وقتی کودکتان یاد میگیرد که مواد غذایی جامد را بخورد، به شیر مادر یا شیر خشک کمتری نسبت به ماههای قبل نیاز خواهد داشت.
پزشک کودکتان در چکآپها و ویزیتهای مراقبتهای سلامت کودکتان رشد او را بررسی خواهد کرد، بنابراین اگر نگران مقدار غذای مصرفی یا وزن کودک هستید لازم است با پزشک کودکتان صحبت کنید.
