جایگزین نه گفتن به کودکان دو تا چهار ساله: به جای نه گفتن چه کار کنید؟
کودک شما هم ممکن است دیگر از شنیدن «نه» گفتن شما رفتارش را متوقف نکند یا از شما حرفشنوی نداشته باشد. علت چیست و در چنین موقعیتی چه کار باید کرد؟ در این مطلب با میزان درک یک کودک دو تا چهار ساله از شنیدن «نه» والدین و راهکارهای برخورد با چنین موقعیتی آشنا شوید.
نه گفتن به کودک دو تا چهار سال
چرا کودک به شنیدن نه اهمیتی نمیدهد
بچهها اغلب شروع به نادیده و نشنیده گرفتن «نه!» گفتن والدینشان میکنند و شاید متوجه شوید که باید ۱۰ بار این نه را بگویید تا کودکتان یک بار واکنشی را که میخواهید نشان دهد. اما علت چیست؟
شاید کودک خردسال یا پیشدبستانی شما هم کلمهٔ «نه» را آنقدر شنیده است که دیگر به راحتی آن را نادیده میگیرد، یا شاید شما فقط میخواهید رویکرد مثبتتری نسبت به تأدیب و تربیت او در پیش بگیرید. چه در تلاش باشید تا کودک دو تا چهار سالهٔ خود را از دردسر دور نگه دارید، چه بخواهید درست و غلط را به او بیاموزید، خوشبختانه جایگزینهای زیادی برای این دستور بیش از حد استفادهشده و تکراری وجود دارد. روشهای بهتر و مؤثرتر زیر را برای نه گفتن را امتحان کنید.
به جای نه گفتن به کودکان چه کار کنید
عبارتهای دیگر را امتحان کنید
اگر لحن مثبتی به درخواست خود بدهید، طوری که به مذاق شنونده خوش بیاید، احتمالاً کودکتان نیز به همان شکل پاسخ خواهد داد. به جای نه گفتن، به روشنی بگویید که چه کاری را میتواند در عوض آن انجام دهد.
برای مثال، به جای فریاد زدن «نه، تو هال توپ بازی نکن!» بگویید: «بیا بیرون توپ بازی کن». اگر او در حال درست کردن یک کاردستی است و همهٔ جای کف اتاق چسب ریخته، کمکش کنید تا مثلاً یک روزنامه یا سفرهٔ کاغذی زیر دستش بیندازد، چون این عمل به او کاری برای انجام دادن میدهد و نه کاری برای متوقف کردن!
حق انتخاب بین گزینههای خودتان را بدهید
کودک شما میخواهد استقلال و حس کنترل داشته باشد. بنابراین، وقتی قبل از ناهار برای آبنبات التماس میکند، به جای امتناع صریح به او حق انتخاب بین کمی انگور خردشده و خلال سیب را بدهید، یا بگذارید بعد از ناهار خودش آبنباتی را که دوست دارد انتخاب کند.
اگر او معمولاً اصرار میکند لباس مطلقاً غیرقابل قبولی مانند مایو در ماههای زمستان را بپوشد، هر روز صبح دو دست لباس قابلقبول به او بدهید تا از از بینشان یکی را انتخاب کند. گرچه ممکن است از گزینههایی که به او پیشنهاد دادهاید راضی نباشد، اما در نهایت میآموزد که آنها را بپذیرد.
حواسش را پرت کنید
حتی یک کودک دو تا چهار سال را میتوان به راحتی از دردسر منحرف کرد. وقتی مثلاً مجسمهٔ بلوری ظریفی در یک فروشگاه توجه او را به خود جلب کرد، به سرعت به چگونگی انعکاس نور در آینهٔ آن سمت فروشگاه اشاره کنید یا ذهنش را با یک سؤال مثل «برای ناهار چی بخوریم؟»، یک اسباببازی، یا کمی تنقلات سالم توی کیفتان منحرف کنید.
در همین حین، از موضوع وسوسهانگیز دور شوید. خرید کردن با بچههای پیشدبستانی بزرگتر کمی آسانتر است. آنها همچنین نسبت به پرت کردن حواسشان به شکل سرراست و بیپرده نیز پذیراتر هستند. پس مثلاً بگویید: «ما نمیتونیم با اون مجسمه بازی کنیم، اما میتونیم اسباببازیهای کوکی اینجا رو امتحان کنیم».
موقعیت نه گفتن را محدود کنید
هر وقت میتوانید، کودک خود را از موقعیتهایی که در آنها مجبور به نه گفتن هستید، دور نگه دارید و در عوض محیطهای امنی را فراهم کنید که حس ماجراجویی و کنجکاوی او را ترغیب میکنند. خانهٔ شما هنوز هم باید به شکل جدی و دقیق کودکایمن باشد و وسایل خطرناک و شکستنی از دسترسش دور نگه داشته شوند.
همچنین مکانهایی را انتخاب کنید که آزادانه بتواند در آنها گشت و گذار کند. به عنوان مثال، زمین بازی یا حیاط یبزرگ و نه فروشگاه ظرف و ظروف یا خانهای پر از اشیای شکستنی! مطمئناً نمیتوانید کودک خود را از تمام موقعیتهایی که مجبورید نه بگویید دور نگه دارید، اما اگر بتوانید آنها را محدود کنید زندگی برای هر دوی شما راحتتر خواهد بود و میتوانید بیشتر «بله» بگویید.
اما به خاطر داشته باشید که بسیاری از کودکان پیشدبستانی از خرید لذت میبرند و در طول آن رفتار کاملاً خوبی دارند، اگر چند اقدام احتیاطی انجام دهید. خرید را برای ساعتهایی که کودکتان به خوبی استراحت کرده است برنامهریزی کنید و زیادهروی نکنید؛ یک یا دو ساعت حضور در بازار زیاد هم هست.
در مورد چیزهای کوچک سخت نگیرید
زندگی فرصتهای معنادار فراوانی برای آموزش تربیت و انظباط به کودکتان فراهم میکند. به دنبال فرصتهای اضافی نروید. اگر او در حال پا کوبیدن در یک چالهٔ آب است و شما به هر حال در راه خانه هستید، چرا نگذارید این کار را بکند؟ یا چه ضرری دارد اگر میخواهد لباس جدید خودش را در فروشگاه بپوشد؟
هر زمان که میتوانید به حس ماجراجویی، تفریح کردن و اکتشاف او فرصت بدهید. اگر از خطر در امان است و مجبور نیستید نه بگویید، زیاد سخت نگیرید.
هنگام نه گفتن جدی باشید
مسلماً وقتی موضوع رفتار کودکتان در میان است، مثلاً امکان صدمه دیدنش وجود دارد یا ممکن است به دیگری صدمه بزند، جایگزینهای نه کافی نیست. «نه» را قاطعانه اما با آرامش، با اعتقاد راسخ و چهرهٔ خونسرد بگویید: «نه! دم گربه رو نکش». گفتن «نه، نه، عزیزم» با لحن شاد و خوشحال پیامهای متناقضی را به کودکتان منتقل میکنند و قطعاً او را از کارش دلسرد نخواهد کرد.
هنگامی که به نه گفتن شما پاسخ داد، لبخند بزنید یا یک لحظه او را در آغوش بگیرید و به دنبالش چیزی تصدیقآمیز بگویید: «وای! چه حرف گوشکن هستی تو!»