وقتی کودکتان حرف نژادپرستانهای میشنود چطور واکنش نشان دهید؟
مشاهدهٔ چنین چیزهایی گرچه بسیار ناراحتکننده است، اما والدین میتوانند از آنها به عنوان «لحظات آموزشی» استفاده کنند. شما میتوانید به محض وقوع چنین چیزی با گفتن این جمله که «این حرف بد و ناراحتکنندهای بود که این شخص گفت. ما توی خونوادهمون اینطور حرفهایی نمیزنیم» برای فرزند خود روشن کنید که چنین صحبتهایی را غیرقابل قبول میدانید.
با توجه به میزان تجربهٔ قبلی کودکتان از چنین رویدادهایی یا برخورد با انواع مختلف مردم، او ممکن است یکی از واکنشهای زیر را داشته باشد:
- اهمیت این اتفاق را درک کند.
- متوجه آن نشود.
- بیشتر سؤال داشته باشد تا نگرانی.
- حتی درک نکند که این اظهار نظر منفی بوده است.
پس نشانههای رفتاری کودک خود را دنبال کنید. اگر او با چشمانی باز و شوکهشده واکنش نشان داد، میتوانید بپرسید «شنیدن این حرف چه احساسی بهت داد؟» یا فقط احساساتش را آنطور که به نظرتان میرسد منعکس کنید، مثلاً با گفتن «غمگین به نظر میای». این کار کلماتی به او میدهد تا احساسات خودش را شناسایی کند و راهی برای بحث بیشتر با شما باز میکند. اگر او هیچ واکنشی نشان نداد، به یاد داشته باشید که اگر دیدگاه خود را بیان کنید و به سادگی از این اتفاق عبور نکنید، به کودک خود درس مهمی میدهید که میتوانید وقتی بزرگتر شد و درک بهتری از چنین موقعیتهایی پیدا کرد آن را تقویت کنید.
اگر شخصی که این اظهار نظر را میکند غریبه است، توصیه نمیکنیم با او در این مورد بحث کنید. اما در مورد این اتفاق با فرزند خود صحبت کنید. میتوانید خیلی ساده بگویید: «ما معتقدیم که باید به همه احترام گذاشته بشه و ما توی خونوادهمون از این حرفها نمیزنیم». اگر میتوانید در آن لحظه این چنین گفتوگوها را با فرزند خود ادامه دهید و در غیر این صورت، شما حداقل زمینه را برای بحثهای آینده آماده کردهاید.
از طرف دیگر، اگر فرزندتان اظهار نظرهای نژادپرستانه را از یکی از دوستان یا اقوام بشنود، شما چند روش ممکن برای مواجهه با این مسئله دارید. گفتن چیزی به گویندهٔ آن در همانجا، روشنترین راه برای آگاه کردن فرزندتان از نظر شما در مورد چنین جملاتی است. مطمئناً شما دوستان و اقوام خود را بهتر میشناسید و میدانید که آیا شروع چنین بحثی میتواند منجر به گفتوگوی شدیدتر و ناخوشایندتری شود که دوست ندارید فرزند خردسالتان بشنود یا نه. پاسخی کوتاه و دور از پرخاش میتواند سیگنال لازم را به کودکتان ارسال کند. به عنوان مثال، اگر گوینده شخصی از نژاد یا قومیت متفاوتی مثلاً به اسم «ویدا» را که شما میشناسید تحقیر کرده است، میتوانید به سادگی پاسخ دهید که «ویدا دوست خوبی برای ماست و ما واقعاً از حرف زدن باهاش لذت میبریم.» اگر او در مورد گروهی از مردم اظهار نظر نژادپرستانهای کرده است میتوانید بگویید: «ما بچههامون روی طوری بزرگ میکنیم که برای همهٔ مردم احترام قائل باشن. ممنون میشم اگه برای مورد بیان این نوع اظهار نظرها جلوی پسرم مراقب باشی.»
بعداً اگر خواستید میتوانید بحثی خصوصی با گویندهٔ آن سخنان داشته باشید. شما میتوانید توضیح دهید از اینکه فرزندتان چنین سخنانی بشنود احساس ناراحتی میکنید و مؤدبانه از او بخواهید که سعی کند در حضور فرزندتان به این دیدگاه شما احترام بگذارد. همچنین میتوانید موضوع را به طور خصوصی با کودک خود مطرح کنید، به او بگویید که در این باره با آن شخص صحبت کردهاید و ببینید که آیا او سؤالی ندارد یا از اینکه چنین صحبتهای آزاردهندهای را از یک دوست یا خویشاوند عزیز شنیده، ناراحت است یا نه.
البته که تغییر نوع نگاه بزرگسالان به دنیا دشوار است و مسئولیت اصلی شما این است که به فرزندتان کمک کنید این تجربه را پردازش کند و درسهای درست را از آن بگیرد. شکل برخورد شما با نژادها، قومیتها، ادیان یا طبقات اقتصادی دیگر، قویترین و معنیدارترین تأثیر را روی فرزند شما دارد. با احترام گذاشتن به دیگران در تعاملات روزمره، بیشترین چیزها را در مورد نحوهٔ رفتار با دیگران و شکل پاسخگویی به کلیشهها و نژادپرستی به کودک خود میآموزید.