چه چیزهایی در شیر مادر وجود دارد؟
اینکه در شیر مادر چه چیزهایی وجود دارد با این موضوع ارتباط پیدا میکند که شیر در چه زمانی ساخته شده است و برای چه کودک و در چه سنی!
یکی از ویژگیهای شگفتانگیز شیر انسان، تغییر کردن آن برای تأمین نیازهای کودک متناسب با رشد اوست. شیری که یک مادر برای نوزاد زودرسش میسازد متفاوت از شیری است که برای یک نوزاد فولترم تولید میکند و این شیر هم متفاوت از شیری است که برای یک کودک شش ماهه خواهد ساخت. با این حال، همهٔ انواع شیر مادر دقیقاً حاوی همان اجزای مغذی و ایمنسازی است که هر کودک در سنی که هست به آن نیاز دارد.
آغوز یا کلستروم، شیر زردنگی است که سینههای مادر پس از زایمان تولید میکند، حتی ممکن است قطرات آغوز را در هفتههای آخر بارداری روی نوک سینههای خود دیده باشید. آغوز به اندازهای غنی از آنتیبادیهاست که برخی آن را اولین واکسیناسیون کودک مینامند. این شیر در مقایسه با شیر رسیدهٔ مادر حاوی مقدار بیشتری پروتئین، مواد معدنی، نمک، ویتامین A، نیتروژن، گلبولهای سفید خون و آنتیبادیهای خاصی است و چربی و قند کمتری نیز دارد. همچنین آغوز کمی اثر ملین دارد و به نوزاد کمک میکند دستگاه گوارش خود را از مکونیوم یعنی مدفوعی که قبل از تولد جمع شده است پاک کند و در نتیجه ریسک زردی را کاهش میدهد. آغوز با وجود کم بودن فوقالعاده باارزش است. شاید احساس کنید شیر چندانی تولید نمیکنید اما هر قطره از آن سرشار از مواد مغذی و ایمنساز است.
شیر رسیده، با توجه به دفعات شیردهی در چند ساعت و چند روز اول پس از زایمان، تقریباً دو تا چهار روز پس از تولد نوزاد وارد سینههای شما میشود و مقدار آن بیشتر از آغوز است. مادران اغلب در ابتدا شیر بیش از حدی تولید میکنند اما بعد اشتهای کودک و دفعات شیردهی، مقدار شیر تولیدشده را با مقدار شیر مورد نیاز هماهنگ میکند. شیر رسیده حاوی آب، چربی، کربوهیدراتها، پروتئین، ویتامینها و مواد معدنی، اسید آمینهها، آنزیمها و گلبولهای سفید خون است. در طول یک وعده شیردهی، شیر مادر از شیر پیشین که آب و لاکتوز بیشتری دارد به شیر پسین که چربی و کالری بیشتری دارد تغییر میکند. پس از چند هفته شیردهی، شیر شما حاوی گلبولهای سفید کمتر و مقدار بیشتری از یک آنزیم ضدباکتری دیگر به نام لیزوزیم است که سطح آن تا پایان دورهٔ شیردهی بالا میماند. تا زمانی که مواد غذایی جامد به بخشی از رژیم غذایی روزانهٔ کودک تبدیل میشوند، مقدار شیری که شما تولید میکنید همراه با افزایش وزن و اشتهای کودک بیشتر میشود.
شیر مادر حاوی بیش از ۲۰۰ مادهٔ مفید شناخته شده است و ترکیبات بیشتری هم در حال شناسایی هستند. برای مثال، پژوهشگران باور دارند که اسید چربی که اخیراً در شیر مادر کشف شده، رشد مغز و شبکیهٔ چشم کودک را تقویت میکند و ممکن است رشد شناختی او را افزایش دهد. همچنین بسیاری از این ترکیبات، از جمله گلبولهای سفیدی را که با عفونتها مبارزه میکنند، نمیتوان به شکل مصنوعی تولید کرد.