صندلی بالابر یا بوستر خودرو: راهنمای خرید و نصب بوستر یا صندلی بالابر خودرو کودک
اگرچه برخی از ما خاطرات شادی کودکانهای از نشستن بدون هیچ نوع کمربند و صندلی ماشین مخصوص کودک مثلاً در پشت یک وانت داریم، اما در آن زمان افراد و والدین به درستی نمیدانستند که این کار چقدر خطرناک است. در این مطلب با نکات ایمنی مهمی در مورد صندلی بالابر ماشین کودک یا بوستر صندلی خودرو برای کودکانی که حداقل چهار سال دارند آشنا شوید.
چرا کودک به صندلی بالابر یا بوستر صندلی خودرو نیاز دارد؟
امروزه مردم بسیار بیشتر از گذشته از خودروهای شخصی استفاده میکنند و بچهها اکنون در مقایسه با زمانی که صندلیهای ایمنی کودک استفاده نمیشدند، زمان بسیار بیشتری را در خودروها میگذرانند. بنابراین منطقی است که راهکارهای ایمنی امروزه بسیار بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند. اگرچه افزایش استفاده از کمربند ایمنی و صندلی ماشین کودک به معنای کاهش صدمات و تلفات جانی وسایل نقلیهٔ موتوری است، اما هنوز هم هر ساله میلیونها تصادف در جادهها رخ میدهد.
یک مشکل این است که کمربند ایمنی طراحیشده برای بدن بزرگسالان، کودکان را محکم نگه نمیدارد. با این حال، بچههایی که از بالابر استفاده میکنند، احتمال آسیبدیدگی ناشی از تصادف خود را ۴۵ درصد کاهش میدهند. دلیلش این است که بالابر یا همان صندلی حامی دقیقاً همان کاری را که از نامش پیداست انجام میدهد. این وسیله ارتفاع کودک را بیشتر میکند، به شکلی که برای نگه داشته شدن توسط کمربند سهنقطهای یا همان کمربند شانه و کمر، وسیلهٔ نقلیهٔ شما به قدر کافی بالا باشد.
بدون داشتن صندلی بالابر، کمربند ایمنی بزرگسالان در صورت تصادف به جای جلوگیری از آسیب خود میتواند باعث آسیبدیدگی شود. به عنوان مثال، اگر کمربند روی دامن بر شکم فرزند شما قرار گیرد؛ که بدون بالابر احتمالاً همینطور خواهد بود، در صورت تصادف او میتواند دچار آسیب معده، کبد یا طحال شود و اگر کمربند شانه به جای اینکه روی قفسهٔسینه بخوابد روی گردن او قرار بگیرد، کودک ممکن است سعی کند آن را به زیر بغلش، یعنی جایی که میتواند در صورت تصادف دندههای او را بشکند و به اندامهای داخلی آسیب برساند، یا پشت سرش جابهجا کند، که در آن صورت هیچ محافظتی در برابر صدمات سر، گردن و نخاع فراهم نمیکند. به همین دلیل است که در حال حاضر همهٔ بچههایی که بزرگتر از سن استفاده از صندلی ماشین کودک هستند باید در اتومبیل در صندلی بالابر بنشینند تا زمانی که:
- حداقل هشت سال سن و ۱۴۵ سانتیمتر قد دارند.
- از محدودهٔ قدی و وزنی توصیهشده توسط شرکت سازنده برای آن بالابر بیشتر باشند.
کودک شما میتواند از کمربند ایمنی معمولی اتومبیل استفاده کند؛ فقط زمانی که پشتش به پشتی صندلی ماشین برسد، زانوهایش به طور طبیعی روی لبهٔ صندلی خم شوند و پاهای او روی کف اتومبیل صاف بماند. استفاده از صندلی بالابر، صرفنظر از اینکه اجبار قانونی باشد یا نه، عاقلانه است، چون یک بالابر میتواند از مرگ بسیاری از کودکان حین تصادف جلوگیری کند و گرچه ممکن است تصور کنید که بیشتر این تراژدیها ناشی از برخورد شدید در سرعتهای بالا و در بزرگراههاست، اما واقعیت این است که بیشتر تصادفات اتومبیلی که شامل حضور بچههاست در فاصلهٔ ۱۰ دقیقهای یا کمتر و نزدیک به خانه اتفاق میافتند.
بدیهی است که همه میخواهند کودکانشان در خودروها ایمن باشند. یک مسئلهٔ مهم این است که از گفتن اشتباهات شایعی در رابطه با ایمنی کودک در صندلی ماشین مثل «ما فقط داشتیم میرفتیم تا سر کوچه» پیشگیری کنید و هر بار قبل از سوار ماشین شدن از خودتان بپرسید که «اگه من الان تصادف کرده بودم، آرزو میکردم ای کاش کودکم در چه وضعیتی سوار ماشین شده بود؟» یک نفس عمیق بکشید و مطمئن شوید که فرزند شما هر بار در آن وضعیت سوار ماشین میشود.
بالابر صندلی خودرو باید چه ویژگیهایی داشته باشد؟
بیشتر بوسترها و بالابرهای صندلی خودرو موجود در بازار، استانداردهای سختگیرانهٔ ایمنی را تأمین میکنند، بنابراین هر بالابری که به صورت نو خریداری میکنید از نظر فنی ایمن است. اما همین حکم برای بالابرهای دست دوم یا بالابرهای خریداریشده در چندین سال قبل صادق نیست، زیرا ممکن است آنها برای مطابقت با استانداردهای منسوخشده طراحی شده باشند یا به دلیل نقض ایمنی از بازار جمع شده باشند.
همچنین حتی اگر صندلی بالابر استانداردهای دولتی را رعایت کند، اگر درست نصب نشود یا به صورت نادرست استفاده شود، باز هم میتواند خطرساز باشد. پس ایمنترین صندلی آنی است که سایز مناسب کودکتان و استفاده از آن و نصبش هم برای شما آسان باشد.
اگر فرزند شما کمتر از ۱۸ کیلوگرم وزن دارد، استفاده از صندلی ایمنی دوحالته را در نظر بگیرید. صندلی دوحالته نوعی از صندلی ایمنی ماشین کودک است که همراه کودک شما رشد میکند، یعنی قابل تبدیل است و وقتی لازم شد به بالابر تبدیل میشود. این صندلیها یک مهار پنجنقطهای قابل جابهجایی دارند که شبیه مهارهای مورد استفاده در صندلیهای ایمنی معمولی است. این نوع کمربند، ایمنترین نوع مهار محسوب میشود، زیرا تسمهها، کودک شما را هم در شانه و هم باسن مهار میکنند و نیروی برخورد در صورت تصادف را بین قویترین قسمتهای بدن پخش میکند.
برای داشتن بیشترین محافظت، شما باید تسمهٔ مهار پنجنقطهای را تا هر وقت که ممکن است استفاده کنید. بنابراین صندلی یا بوستری انتخاب کنید که بلندی تسمههای آن قابل تنظیم است، به خصوص اگر فرزند شما قد بلندی دارد.
از صندلیهای دوحالتهٔ قدیمیتر که یک سینی پلاستیکی یا سپری «T» شکل دارند دوری کنید، زیرا اینها در صورت تصادف نیروی برخورد را به سمت شکم، که یکی از آسیبپذیرین نواحی بدن کودک است، توزیع میکنند. این صندلیها علاوه بر اینکه نسبت به صندلی دارای مهار پنحنقطهای امنیت کمتری دارند، برای بچههای درشتتر نیز راحتی کمتری دارند.
بعضی از صندلیهای ایمنی دوحالته دارای ویژگی خمشونده به پشت هستند، اما استفاده از آنها نیز توصیه نمیشود، زیرا در صورت تصادف فشار زیادی به ناحیهٔ کشالهٔ ران کودکی که به پشت لمیده است وارد میکنند. همچنین به خاطر داشته باشید که زاویهٔ طبیعی پشتی صندلی عقب خودرو ۲۰ تا ۳۰ درجه از محور عمودی است. اگر هر چیزی بیشتر از این باشد، این خطر هم وجود دارد که در اثر تصادف کودک شما از زیر کمربند ایمنی به جلو لیز بخورد.
وقتی قد کودک شما برای نشستن در صندلی ایمنی ترکیبی بیش از حد بلند میشود، یعنی وقتی شانههای او بالاتر از دو سوراخ مخصوص تسمههای روی شانه است، میتوانید مهار تسمهای را جدا کنید و به استفاده از صندلی درحالیکه کمربند سهنقطهای اتومبیل را روی او بستهاید، ادامه دهید یا میتوانید مستقیماً از شکل بالابر آن استفاده کنید.
هر نوع بوستری که انتخاب میکنید، مطمئن شوید که گیرهٔ نگهدارندهای برای کمربند شانهای اتومبیل شما دارد، که کمربند را روی جای مناسب از قفسهٔسینهٔ کودک شما قرار میدهد. همچنین اطمینان حاصل کنید که این گیره اجازه میدهد کمربند به راحتی جمع شود.
بیشتر بالابرهای دارای پشتی بلند، گیرههایی در دو طرف دارند و بهترین بالابرها گیرههایی در چند ارتفاع مختلف دارند تا با رشد فرزندتان منطبق شود. یک بوستر بدون پشتی ممکن است گیرهٔ جداگانهای برای تعیین محل کمربند و دستههای صندلی یا گیرهای در نزدیکی باسن کودک داشته باشد تا مسیر کمربند روی دامن و قسمت پایینی کمربند شانه را مشخص کند.
برخی از بوسترهای دارای پشتی بلند «بالهای» نرمی دارند که به عنوان پشتیبان سر عمل میکنند، که اگر کودک شما همچنان در اتومبیل به خواب میرود مفید است. اگر بچهٔ شما در اتومبیل زیاد میخوابد و در بالابر بدون پشتی مینشیند، میتوانید یک بالش مخصوص بخرید که در حین چرت زدن دور گردن او قرار میگیرد، یا یک پتوی لولهشده را بین کودک خوابیده و کنارهٔ اتومبیل خود نگه دارید.
سایز فرزند شما عامل دیگری است که باید به آن توجه شود. اگر او درشت است، به دنبال بالابری با پایهٔ پهن یا قابل تنظیم باشید و اگر کودک نسبت به سن خود قد بلندی دارد یا درشت هیکل است، به دنبال مدلی باشید که سوراخهای مخصوص تسمههای شانه بالاتر هستند یا پایهٔ بالابر جادارتر است.
چند نوع بوستر یا صندلی بالابر خودرو وجود دارد؟
میتوانید از میان بالابرهای بدون پشتی که ارتفاع نشیمنگاه فرزندتان را بالا میبرد، انتخاب کنید یا از میان بالابرهایی دارای پشتی بلند یا به سبک صندلی که از نشیمنگاه، تنه، گردن و سر کودکتان پشتیبانی میکند. بهترین نوع بالابر برای فرزند شما عمدتاً به نوع صندلی خودروی شما ارتباط دارد.
اگر صندلی عقب اتومبیل شما پشتی کوتاهی دارد، بهتر است از بالابری با پشتی بلند استفاده کنید که از سر و گردن فرزند شما در صورت تصادف از سمت عقب ماشین پشتیبانی میکند. اگر پشتی صندلیهای عقب اتومبیل شما به اندازهٔ کافی بلند است که از سر و گردن کودک پشتیبانی کند، اما کاملاً مطابق با فرم بدن انسان طراحی شده، یک مدل بالابر بدون پشتی روی صندلی مناسبتر خواهد بود و کمتر از مدل دارای پشتی بلند احتمال وارونه شدن دارد.
برخی از کارشناسان ایمنی خودرو نیز بالابرهای بدون پشتی را توصیه میکنند، زیرا باعث میشود کودک شما بتواند در صندلی عقبتر بنشیند. اما یادتان باشد از بالابرهای دست دوم بدون پشتی که یک میلهٔ محافظ مهار دارند استفاده نکنید، چون این مدلها دیگر ساخته نمیشوند و برای کودکان ایمن تلقی نمیشوند.
بوستر یا بالابر صندلی کودک را چطور نصب کنید؟
قبل از خرید حتماً صندلی یا بالابر را تست کنید. بالابرها به گونهای طراحی شدهاند که با کمربند سهنقطهای اتومبیل شما منطبق باشند، بنابراین نصب آنها آسان است. کافی است بالابر خود را روی صندلی اتومبیلتان قرار دهید و مطمئن شوید که صاف روی صندلی قرار میگیرد و به راحتی وارونه نمیشود. در صورت امکان کودک خود را در بالابری که در اتومبیلتان گذاشتهاید بنشانید.
اطمینان حاصل کنید که او واقعاً برای نشستن در بالابر آماده است. یکی از اشتباهاتی که بسیاری از والدین مرتکب میشوند این است که فرزندشان را قبل از اینکه او واقعاً برای استفادهٔ ایمن از آن بزرگ شده باشد، در بالابر مینشانند. طبق گزارشات، هر بار که کودک خود را به نوع بعدی از صندلی ایمنی منتقل میکنید، مقداری محافظت را از دست میدهید، بنابراین مطمئن باشید فرزند شما برای صندلی بالابر آماده است. اگرچه دستورالعمل استفادهٔ برخی صندلیهای ایمنی دوحالته میگوید که از وزن ۱۳ کیلو و ۶۰۰ گرم میتوان آنها را بدون تسمهٔ مهار یا کمربند پنجنقطهای استفاده کرد، اما این فقط برای یک کودک بسیار قدبلند و لاغر صدق میکند که برای بستن تسمهٔ مهار خیلی بلند است اما هنوز ۱۸ کیلوگرم وزن ندارد.
بیشتر بچهها میتوانند و باید تا زمانی که حداقل ۱۸ کیلوگرم وزن دارند، استفاده از تسمهٔ مهار را ادامه دهند. این امر به ویژه در صورتی صحت دارد که فرزندتان معمولاً در اتومبیل فعال و پرجنبوجوش است، زیرا ممکن است از زیر کمربند ایمنی خارج شود یا کمربند روی شانه را کنار بزند و این کارها وقتی در یک تسمهٔ مهار پنجنقطهای بسته شده باشد، بسیار سختتر است.
برای تعیین اینکه آیا کودک شما آمادهٔ انتقال به یک بالابر است، آن را در ماشین خود قرار دهید و او را در آن بنشانید. بررسیچک کنید که پشتش کاملاً به پشتی صندلی میرسد و زانوهایش در لبهٔ نشیمنگاه صندلی خم شده است. اگر او برای بالابر خیلی کوچک باشد، پاهایش راست و رو به بیرون میماند، یعنی درست خم نمیشود و ممکن است خمیده بنشیند یا به جلو لیز بخورد، که هر دو حالت میتواند خطرناک باشد.
همچنین در حین نشستن او در صندلی بالابر، وضعیت کمربند ایمنی او را نیز بررسی کنید. کمربند روی دامن باید روی لگن قرار بگیرد و نه شکمش و با بالای رانهایش تماس داشته باشد. کمربند شانه باید روی شانههای او و نه گردن یا بازویش بنشیند و از مرکز قفسهٔسینه عبور کند.
اطمینان حاصل کنید که بالابر در محل مناسب قرار دارد. ایمنترین جا برای بیشتر بالابرها در قسمت میانی صندلی عقب است، تا کودک شما به بهترین شکل از تصادف جانبی محافظت شود. مشکل این است که بسیاری از وسایل نقلیه در قسمت میانی صندلی عقب به جای کمربند سهنقطهای، فقط کمربند روی دامن دارند. کمربند روی دامن هرگز نباید به تنهایی برای ثابت کردن بالابر سر جای خود استفاده شود.
اگر این مسئله در مورد خودروی شما صادق است، بالابر فرزند خود را در یکی از دو طرف صندلی عقب قرار دهید. اگر فرزندتان در سمت راست ماشین باشد، دیدن او آسانتر است تا زمانی که مستقیماً پشت سر شما باشد. این کار همچنین پیاده شدن از اتومبیل در خیابانی شلوغ را راحتتر و ایمنتر میکند.
اگر دو کودک در اتومبیل دارید، محل صندلی بالابر بستگی به نوع کمربند ایمنی ماشین شما و همچنین طراحی صندلی عقب دارد. در صورت امکان بهتر است یک کودک را در قسمت میانی و یک کودک را در سمت راست صندلی عقب، یعنی سمت پیادهرو قرار دهید. اما اگر کنار هم نشستن فرزندانتان فرصتی است تا به یکدیگر سیخونک بزنند و در نتیجه وقتی سعی میکنید بین آنها داوری کنید، حواس شما را از رانندگی پرت کنند، احتمالاً به یک منطقهٔ حائل در وسط نیاز دارید و باید بچهها را در دو طرف صندلی عقب بنشانید.
در این حالت، کودک کوچکتر را در سمت راست قرار دهید تا بیشتر بتوانید او را بررسی کنید. اگر ماشین شما یک مدل قدیمیتر است که در صندلیهای عقب فقط کمربند روی دامن دارد، یک معضل واقعی دارید که بهترین گزینهٔ شما در آن صورت خرید کیت تبدیل و نصب کمربندهای شانه است.
و البته، هرگز اجازه ندهید کودکی ۱۳ ساله یا جوانتر در صندلی جلو با بالابر یا بدون آن سوار شود، به خصوص اگر در سمت مسافر کیسهٔ هوا یا ایربگ دارید. کیسههای هوا ممکن است برای بزرگسالان نجاتبخش باشند، اما در هنگام باز شدن میتوانند باعث صدمات جدی به سر و گردن کودکان شوند.
از گیرههای نگهدارندهٔ کمربند بالابر استفاده کنید. اگر بالابر فرزند شما گیرههای نگهدارندهٔ کمربند دارد که یا متصل به دو طرف بالابر دارای پشتی بلند است یا به یک بند مخصوص در مدل بدون پشتی وصل شده است، در صورت لزوم از آنها استفاده کنید. این گیرهها تضمین میکنند که کمربند شانه به درستی روی تنهٔ کودک شما قرار میگیرد. با این حال، اگر کمربند شانهٔ اتومبیل شما واقعاً روی شانهٔ فرزندتان مینشیند و نه روی گردن یا بازوی او، و از وسط سینهٔ او میگذرد، به گیرهها احتیاجی ندارید.
صندلی ایمنی دوحالته را با سیستم چفت و بستی استفاده کنید. تقریباً همهٔ صندلیهای اتومبیلها و وسایل نقلیهٔ تولیدشده امروزه با سیستم لچ (چفت و بستهای تحتانی) سازگار است. سیستم لچ از بستهایی (لنگرهایی) که در صندلی عقب اتومبیل شما جا داده شده است با قلابها و افسارهای نصبشده روی صندلی ایمنی فرزندتان استفاده میکند.
سیستم لچ به گونهای طراحی شده است که با رفع نیاز به استفاده از کمربند ایمنی اتومبیل، نصب صندلی ایمنی دوحالته را آسان تر کند. کتابچهٔ راهنمای صندلی ایمنی را بخوانید تا بفهمید که چگونه قلابهای صندلی ایمنی را به بستهای تعبیهشده در ماشین خود وصل کنید. برخی از بالابرهای جدیدتر ممکن است اتصالات لچ داشته باشند تا به شما در ثابت کردن بالابر کمک کنند، اما سیستم لچ برای بالابرها ضروری نیست، زیرا همهٔ بالابرها برای محکم کردن کودک سر جایش از کمربند سهنقطهای خود اتومبیل استفاده میکنند.