10 علامت تخمک گذاری که باید بشناسید
یکی از سؤالات مهم خانم‌هایی که قصد باردار شدن دارند و برای بچه‌دار شدن تلاش می‌کنند این است که چه زمانی از ماه بیشترین احتمال بارداری وجود دارد. تخمک گذاری بخشی از یک سیکل قاعدگی است و شامل روزهایی می شود که بالاترین احتمال باروری وجود دارد. برخی از زنان که به تغییرات بدنی خود در دوران قاعدگی آگاهی کامل دارند، قادر هستند حتی علائم تخمک گذاری را که تقریباً در اواسط چرخه قاعدگی اتفاق می‌افتد را هم شناسایی کنند. برخی از این نشانه‌ها می تواند شامل درد یا گرفتگی خفیف شکم، نفخ، کمی افزایش در دمای بدن، تغییر در مخاط دهانه رحم و حساسیت پستان باشد. شناخت این علائم برای زنانی که در تلاش برای باردار شدن هستند کمک می‌کند تا بتوانند برای باردار شدن برنامه ریزی بهتری داشته باشند و کمتر نگران باشند که چرا بارداری اتفاق نیفتاده است. در این مطلب با 10 علامت تخمک گذاری و شناسایی روزهایی که احتمال بیشتری برای بارداری وجود دارد آشنا می شوید.
تخمک گذاری چیست؟
تخمک گذاری زمانی است که یک تخمک توسط یکی از تخمدان‌های شما آزاد می‌شود. این اتفاق یک بار در ماه می‌افتد و معمولاً، بدن در هر بار یک تخمک آزاد می‌کند. سپس، تخمک آزاد شده به سمت لوله فالوپ حرکت می‌کند. در آنجا ممکن است با اسپرم برخورد کند و بارور شود. اگر تخمک بارور شود، به رحم می‌رود، لانه گزینی جنین صورت می‌گیرد و این شروع یک بارداری است. اگر تخمک ظرف 12 تا 24 ساعت بارور نشود، می‌میرد و جذب بدن می‌شود. در این صورت در دوره قاعدگی بعدی، دیواره رحم فرو می‌ریزد و به شکل خونریزی پریود از بدن دفع می‌شود.
زمان شروع تخمک گذاری
به طور کلی، تخمک گذاری در اواسط چرخه قاعدگی صورت می‌گیرد. اگر سیکل شما به طور متوسط 28 روزه است، ممکن است حدوداً در روز 14 چرخه انجام شود. با این وجود، طول سیکل‌های طبیعی می‌تواند از 21 تا 35 روز متفاوت باشد. برخی از زنان تقریباً در روز ثابتی از سیکل خود تخمک آزاد می‌کنند، اما برای برخی دیگر تعیین زمان دقیق آن دشوار است.
اهمیت دانستن زمان تخمک‌گذاری
طول عمر تخمک پس از تخمک‌گذاری بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت است و بعد از آن تخمک تجزیه می‌شود و بارور نخواهد شد. لقاح باید در مدت زمان ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از این آزاد شدن تخمک اتفاق بیفتد، به همین دلیل برای افزایش شانس باروری در هر دوره لازم است هنگام این فرایند، اسپرم‌ها در آن محل حضور داشته باشند تا بتوانند تخمک را بارور کنند. به همین دلیل، دانستن این موضوع که آیا تخمک‌گذاری انجام شده است و دقیقاً در چه زمانی انجام می‌شود، به زن و مرد کمک می‌کند که برای باردار شدن در زمان‌های درست نزدیکی جنسی داشته باشند.
احتمال بارداری در زمان تخمک گذاری
بیشترین احتمال باروری شما پنج روز قبل از تخمک گذاری تا یک روز بعد از آن است زیرا اسپرم می‌تواند تا 3 تا 5 روز در بدن شما زنده بماند. با این حال، بهترین فرصت برای باردار شدن زمانی است که در طول تخمک گذاری اسپرم زنده در لوله‌های فالوپ وجود داشته باشد. اگرچه امکان باردار شدن بدون توجه کردن به زمان تخمک گذاری وجود دارد، اما اگر علائم را بشناسید می‌توانید شانس باردار شدن خود را افزایش دهید و در مدت زمان کمتری که انتظارش را دارید باردار شوید. تلاش برای باردار شدن تنها دلیل برای توجه به این دوره نیست. برخی از زنان از آن به عنوان راهی برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنند و در حوالی این زمان از رابطه جنسی اجتناب می‌کنند تا باردار نشوند، هرچند این روش خیلی قابل اعتمادی برای پیشگیری از بارداری نیست. توجه داشته باشید که آگاهی از الگوی قاعدگی و تخمک گذاری اطلاعات خوبی در مورد سلامت باروری شما نیز فراهم می‌کند.
علائم شروع تخمک گذاری
به طور معمول، تعدادی علائم وجود دارد که نشان می‌دهند شما در حال تخمک گذاری هستید. شناسایی علائم تخمک گذاری می‌تواند به شما در برنامه‌ریزی زمان رابطه جنسی در صورت تمایل به بارداری کمک کند. توجه داشته باشید که همه این نشانه‌ها قابل اعتماد نیستند و اگر سیکل قاعدگی نامنظم داشته باشید، زمان آن غیرقابل پیش‌بینی است و توصیه می‌شود به یک پزشک مراجعه کنید تا بتواند به شما در شناسایی زمان تخمک گذاری کمک کند و علت بی نظمی قاعدگی را تشخیص دهد. همچنین به خاطر داشته باشید که احتمالاً همه زنان این علائم ندارند و فقدان این علائم به معنای عدم تخمک گذاری نیست.
تغییر در دمای پایه بدن
دمای پایه بدن پایین‌ترین دمای بدن یا به عبارتی دمای بدن در حالت استراحت در یک دوره 24 ساعته است. در روز بعد از تخمک گذاری، دمای پایه بدن اندکی افزایش می‌یابد و تا پریود بعدی بالا خواهد ماند. همچنین ممکن است کمی قبل از اینکه افزایش یابد، دچار افت دمای بدن شوید. ثبت تغییرات دمایی ماهانه می‌تواند تخمک گذاری را تایید کند، اما آن را پیش‌بینی نمی‌کند. بنابراین با دنبال کردن دمای پایه بدن می‌دانید که در حال تخمک گذاری هستید. با این حال بارورترین بازه زمانی شما دو تا سه روز قبل از افزایش دمای پایه بدن است. برای استفاده از روش دمای پایه باید دمای بدن خود را برای چند ماه با یک دماسنج مخصوص پیگیری کنید تا الگوی تغییرات آن را شناسایی کنید.
تغییرات در مخاط دهانه رحم
مخاط دهانه رحم همان ترشحات واژینال است که گاهی در لباس زیر خود می‌بینید. طی چند روز قبل از تخمک گذاری و بلافاصله پس از آن متوجه افزایش مخاط دهانه رحم و تغییر در بافت آن می‌شوید. میزان مخاط ترشح شده طی 5 تا 6 روز قبل از زمان این دوره افزایش می‌یابد و در عرض 2 تا 3 روز پس از آن به اوج خود می‌رسد. همچنین، این مخاط شفاف، رقیق، لغزنده و مانند سفیده تخم مرغ خام کشدار می‌شود. این قوام به اسپرم کمک می‌کند تا به سمت تخمک حرکت کند. وقتی مخاط لغزنده و شفاف باشد، احتمال لقاح بالاتر است.
تغییرات دهانه رحم
در طول تخمک گذاری، دهانه رحم نرم‌تر، مرطوب‌تر و بازتر از حد معمول است. ممکن است دقیقاً ندانید که دهانه رحم چه تغییراتی در طول یک سیکل قاعدگی دارد، مگر اینکه به طور منظم آن را چک کنید تا متوجه تغییرات شوید. اگر انگشت تمیز و شسته شده را داخل واژن ببرید، می‌توانید این تغییرات را احساس کنید. همچنین ممکن است متوجه شوید که فرج (لب‌های خارجی واژن) در طول تخمک گذاری کمی متورم و حساس‌تر است.
انقباضات شکمی
تخمک گذاری می‌تواند باعث ناراحتی خفیف به شکل انقباض یا پیچ خوردگی در قسمت تحتانی شکم شود. ممکن است در یک طرف شکم احساس درد داشته باشید که ناشی از تخمک گذاری است. در موارد کمتر رایج، ممکن است درد را به شکل کمردرد یا درد پهلو احساس کنید. برخی زنان اصلاً درد ندارند و در زنانی که آن را تجربه می‌کنند، معمولاً اختلالی در فعالیت روزانه آنها ایجاد نمی‌کند. این درد ممکن است خفیف یا تیز و ناگهانی باشد و می‌تواند چند دقیقه، چند ساعت یا حتی یکی دو روز طول بکشد.
لکه بینی
ممکن است در حوالی زمانی که تخمک را آزاد میکنید، لکه‌بینی خفیف یا خونریزی جزئی داشته باشید. خونریزی نتیجه باز شدن فولیکول اطراف تخمک است. خون به مرور زمان قهوه‌ای می‌شود، بنابراین ممکن است ترشحات قرمز یا قهوه‌ای رنگ داشته باشید. لکه‌بینی تخمک گذاری ممکن است یکباره باشد یا طی چند روز اتفاق بیفتد.
حساس شدن پستان‌ها
پس از تخمک‌گذاری ممکن است به خاطر افزایش هورمون‌ها و به ویژه هورمون پروژسترون پستان‌ها حساس، سنگین و دردناک شوند و در نوک سینه‌ها احساس درد و حساسیت داشته باشید.
افزایش حس بویایی
مطالعات در این مورد متناقض هستند، اما برخی از آنها نشان می‌دهند که زنانی که تخمک گذاری می‌کنند یا در نیمه دوم چرخه قاعدگی خود قرار دارند، نسبت به زنانی که تخمک گذاری نمی‌کنند، حس بویایی و چشایی قوی‌تری دارند.
افزایش میل جنسی
برخی زنان می‌گویند که درست قبل از تخمک گذاری و در حین آن تمایل جنسی بیشتری دارند و مطالعات نیز افزایش میل جنسی در طول این دوره را تایید می‌کنند. این افزایش میل جنسی همزمان با تولید هورمون لوتئینه کننده (LH) اتفاق می‌افتد، حدود شش روز طول می‌کشد و حدود سه روز قبل از به حداکثر رسیدن هورمون لوتئینه کننده (24 تا 36 ساعت قبل از تخمک گذاری) شروع می‌شود.
تغییر در اشتها یا خلق و خو
درست قبل از تخمک گذاری، ممکن است به اندازه قبل احساس گرسنگی نکنید و کمتر غذا بخورید. محققان دریافته‌اند که وقتی سطح استروژن درست قبل از این دوره به اوج خود می‌رسد، اشتها به کمتر از حد معمول کاهش می‌یابد. پس از آن، افزایش پروژسترون، هورمونی که بدن شما را برای بارداری آماده می‌کند، منجر به افزایش اشتها می‌شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که کالری دریافتی زنان در نیمه دوم چرخه قاعدگی بیشتر از کالری دریافتی در زمان تخمک گذاری است.
همه ما در مورد خلق و خوی منفی قبل از قاعدگی یا سندرم پیش از قاعدگی شنیده‌ایم، اما آیا می‌دانستید که شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد در اواسط چرخه قاعدگی، یعنی در حوالی زمان تخمک گذاری، احتمالاً خلق و خوی خوبی خواهید داشت؟ تصور محققان بر این است که بهبود خلقی به دلیل تولید هورمون لوتئینه کننده و هورمون محرک فولیکول (FSH) باشد که توسط غده هیپوفیز در مغز ترشح می‌شود.
احتباس مایعات
افزایش هورمون لوتئینه کننده و استروژن درست در زمان تخمک گذاری می‌تواند باعث شود مایعات در بدن شما دچار احتباس شده و احساس نفخ داشته باشید. همچنین ممکن است گوارش و هضم هم به کندی عمل کرده و باعث تجمع گاز بیشتری شود که معمولاً تا چند روز طول می‌کشد.
روش های تشخیص زمان تخمک گذاری
هیچ روشی برای پیش بینی زمان تخمک گذاری وجود ندارد. اما چند راه وجود دارد که می‌توانید با کمک آنها تخمین بزنید که چه زمانی احتمال وقوع این دوره و بارداری بیشتر است. برای افزایش شانس باردار شدن می‌توانید همزمان از بیش از یک روش استفاده کنید. استفاده از کیت تخمک گذاری که به راحتی از داروخانه‌ها قابل تهیه است، روش تقویمی و مانیتورهای بررسی باروری با استفاده از ردیابی برخی تغییرات از جمله دمای بدن و مخاط رحم از جمله روش‌‌هایی هستند که با استفاده از آنها می‌توان زمان تقریبی تخمک گذاری را مشخص کرد و چنانچه قصد بارداری داشته باشید بهترین زمان برای برقراری رابطه جنسی است.
بنابر آنچه گفته شد آشنایی با فرایند تخمک‌گذاری و علائم آن کمک می‌کند تا بتوانید زمان‌های مناسب برای باروری را تشخیص دهید. نزدیکی در زمان تخمک‌گذاری شانس باردار شدن را به شدت افزایش می‌دهد. می‌توانید برخی علائم از جمله تغییرات در دمای پایه بدن و مخاط دهانه رحم را برای چند سیکل قاعدگی دنبال کنید تا تشخیص دهید که احتمالاً چه زمانی تخمک گذاری میکنید. اگر به این علائم توجه کنید و تغییرات را در اپلیکیشن یا تقویمی ثبت کنید، ممکن است الگویی را مشاهده کنید که می‌تواند به شما در پیش‌بینی زمان احتمالی دوره بعدی کمک کند. با این حال، اگر پریودهای شما نامنظم باشد، ممکن است این روش‌ها کارایی لازم را نداشته باشند. اگرچه علائم و روش‌های نامبرده برای تعیین این روز در همه زنان از دقت کافی برخوردار نباشند، اما آگاهی از این علائم هنگام مراجعه به پزشک مفید خواهند بود.
سوالات متداول
احتمالاً درست در اواسط چرخه قاعدگی تخمک گذاری میکنید.
درد خفیف شکمی، افزایش جزئی در دمای بدن، تغییر در قوام و رنگ ترشحات واژن، ورم و احساس درد در سینه‌ها، بهبود خلق و خوی و تغییر در اشتها از جمله علائم رایج هستند.
