پیشگیری از بارداری با آی یو دی

�دستگاه داخل رحمی (IUD) یک ابزار کنترل بارداری است که در رحم قرار داده می‌شود تا مانع حاملگی ناخواسته شود. آی یو دی بسته به نوع آن می‌تواند تا 10 سال یا بیشتر از بارداری جلوگیری کند و چنانچه تصمیم به فرزند دار شدن داشته باشید، پزشک می‌تواند آن را در هر زمانی از رحم‌تان خارج کند تا بارداری اتفاق بیفتد. در این مطلب با پیشگیری از بارداری با آی یو دی (IUD)، نحوه استفاده و معایب این روش آشنا می‌شوید.

آی یو دی چیست؟

دستگاه داخل رحمی یا آی یو دی (IUD) یک ابزار کنترل بارداری است است که پزشک در رحم قرار می‌دهد تا بارداری اتفاق نیفتد. پیشگیری از بارداری با  آی یو دی‌ رایج‌ترین روش جلوگیری برگشت‌پذیر طولانی‌اثر (LARC) است. وقتی این دستگاه در رحم قرار داده می‌شود، تا زمان تعویض آن که بسته به شرکت تولید کننده از 3 تا 10 سال متغیر است، لازم به استفاده از سایر روش های پیشگیری از بارداری نیست. اگر تصمیم به بارداری بگیرید، پزشک می‌تواند آی یو دی را هر زمان که بخواهید از رحم‌ خارج کند.

آی یو دی برخلاف سایر اشکال ضدبارداری مثل کاندوم، از بیماری‌های مقاربتی (STI) جلوگیری نمی‌کند. بدین منظور بهتر است همزمان از کاندوم استفاده کنید تا هم از بارداری پیشگیری کنید و در عین حال ریسک ابتلا به عفونت‌های مقاربتی را کاهش دهید. آی یو دی بعد از زایمان، یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از بارداری مجدد، محسوب می‌شود.

انواع مختلف آی یو دی برای پیشگیری از بارداری

دو نوع آی یو دی وجود دارد: آی یو دی مسی و آی یو دی هورمونی که حاوی لوونورژسترول است. هر دو دارای فریم‌های پلاستیکی هستند که وقتی داخل رحم قرار می‌گیرند باز می‌شوند و به شکل حرف تی انگلیسی (T) در می‌آیند. نخی در پایین این دستگاه‌ها وجود دارد که تا داخل واژن امتداد می‌یابد و پزشک از آن برای خارج کردن آی یو دی استفاده می‌کند.

• آی یو دی مسی: در این نوع یک سیم مسی نازک دور قسمت عمودی "T" پیچیده شده است. این دستگاه با آزاد کردن یون مس از لقاح اسپرم با تخمک جلوگیری می‌کند.
• آی یو دی‌ هورمونی: بازوهای افقی "T" حاوی هورمون پروژستین لوونورژسترل هستند که از قسمت عمودی دستگاه در رحم آزاد می‌شود. 

پزشک می‌تواند آی یو دی را در طول ویزیت‌های چکاپ بررسی کند تا مطمئن شود که در جای خود قرار دارد.

چه کسانی نباید از آی یو دی استفاده کنند؟

برای پیشگیری از بارداری با آی یو دی لازم است که از سلامت کافی برخوردار باشید. در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر قادر به استفاده از آی یو دی به عنوان روش جلوگیری از بارداری نخواهید بود. 

• باردار هستید.
• مبتلا به عفونت مقاربتی هستید.
• احتمال ابتلا به به بیماری مقاربتی وجود دارد.
• مبتلا به سرطان دهانه رحم یا رحم هستید.
• خونریزی واژینال دارید که علت آن نامشخص است.

اگر به مس حساسیت دارید یا مبتلا به بیماری ویلسون هستید، نباید از آی یو دی‌ مسی استفاده کنید. بیماری ویلسون یک بیماری ژنتیکی است که باعث تجمع مس در بدن می‌شود. در صورتی که به بیماری شدید کبد یا سرطان سینه  مبتلا هستید، نباید از دستگاه داخل رحمی هورمونی استفاده کنید. همچنین، اگر ریسک بالایی برای ابتلا به سرطان سینه دارید، باید از آی یو دی هورمونی اجتناب کنید.

آی یو دی چگونه مانع بارداری می شود؟

همه دستگاه‌های داخل رحمی باعث ایجاد پاسخ ایمنی در بدن می‌شوند، به این معنا که بدن IUD را به عنوان مهاجم تشخیص می‌دهد و برای دفاع از خود وارد عمل می‌شود. این فرایند منجر به التهاب می‌شود و التهاب در رحم محیطی ایجاد می‌کند که برای اسپرم سمی است. در نتیجه، اسپرم نمی‌تواند برای بارور کردن تخمک به لوله‌های رحمی برسد. حتی اگر اسپرم بتواند تخمک را بارور کند، پوشش داخلی رحم لانه‌گزینی جنین و رشد تخمک بارور شده را دشوار می‌کند.

در پیشگیری از بارداری با آی یو دی هورمونی نیز لوونورژسترول مخاط دهانه رحم را غلیظ می‌کند و باعث می‌شود حرکت اسپرم به سمت لوله‌های فالوپ دشوارتر شود. همچنین این هورمون پوشش داخلی رحم را نازک می‌کند و تا حدی توانایی بدن برای آزاد کردن تخمک را در طول سیکل قاعدگی سرکوب می‌کند.

ماندگاری iud چقدر است؟

برندهای مختلف آی یو دی مدت زمان ماندگاری متفاوتی دارند. بسته به عواملی مانند سن و شرایط سلامت، پزشک ممکن است اجازه دهد از یک آی یو دی برای مدت طولانی‌تری استفاده کنید. راهنمایی‌های پزشک خود را در این مورد دنبال کنید. همچنین لازم است پزشک را از تصمیم برای باردار شدن در آینده مطلع کنید.

قبل از جایگذاری آی یو دی چه اتفاقی می‌افتد؟

برای پیشگیری از بارداری با آی یو دی پزشک ابتدا بر اساس سلامت و سبک زندگی شما مطمئن می‌شود که کاندید مناسبی برای استفاده از این روش هستید. شاید لازم باشد قبل از تصمیم‌گیری آزمایش بارداری یا آزمایش بیماری‌های مقاربتی را انجام دهید.

قبل از عمل وارد کردن دستگاه با پزشک در مورد مدیریت درد صحبت کنید. بسیاری از افراد قرار دادن آی یو دی را بدون مشکل تحمل می‌کنند. تعدادی از زنان نیز از آن اجتناب می‌کنند زیرا نگران دردناک بودن آن هستند. پزشک ممکن است توصیه کند که از قبل داروی مسکن مصرف کنید تا هرگونه درد یا ناراحتی را تسکین دهد. در 

جایگذاری آی یو دی برای پیشگیری از بارداری

قرار دادن دستگاه داخل رحمی پانزده دقیقه یا کمتر طول می‌کشد. پزشک می‌تواند این کار را به صورت سرپایی و در مطب انجام دهد. برای قرار دادن آی یو دی:

1. برای پیشگیری از بارداری با آی یو دی مشابه با انجام تست پاپ اسمیر روی صندلی معاینه قرار می‌گیرید
2. ممکن است برای کاهش هرگونه درد یا ناراحتی، به نزدیکی دهانه رحم بی‌حسی تزریق شود.
3. پزشک از اسپکولوم برای باز کردن واژن استفاده خواهد کرد. وقتی آی یو دی را وارد می‌کند، ممکن است درد خفیف تا شدیدی را حس کنید.

بعد از جایگذاری دستگاه داخل رحمی چه اتفاقی می‌افتد؟

پس از کارگذاری دستگاه ممکن است متوجه هیچ عارضه‌ای نشوید یا درد خفیف تا شدیدی را تجربه کنید. شما ممکن است:

• احساس سبکی سر یا سرگیجه داشته باشید
• انقباضات شکمی یا کمردرد را تجربه کنید.
• خونریزی خفیف یا لکه بینی داشته باشید.

استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بدون نسخه و پدهای گرم‌کننده می‌تواند درد را کاهش دهد. در صورت داشتن خونریزی پد و نوار بهداشتی نیز می‌توانند به کنترل خونریزی کمک کنند.

زمان شروع تاثیر iud برای پیشگیری از بارداری

شروع تاثیر آی یو دی‌ هورمونی به این بستگی دارد که در چه مقطعی از سیکل قاعدگی خود هستید. اگر در دوره پریود هستید، اثرگذاری آن بلافاصله است. اگر پریود نیستید، ممکن است یک هفته طول بکشد تا شروع به محافظت از شما در برابر بارداری داشته باشند. بدین منظور لازم است از سایر اشکال پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

مزایای استفاده از آی یو دی برای پیشگیری از بارداری

با توجه به اینکه احتمال شکست این روش بسیار پایین است و تا 99 درصد مانع بارداری می‌شود خیلی از زنان مایل به پیشگیری از بارداری با آی یو دی هستند. عدم استفاده از سایر روش‌های پیشگیری از بارداری، مقرون به صرفه بودن، قابلیت خارج کردن آن به هنگام تصمیم به بارداری و اثربخشی طولانی مدت آن از دیگر مزایای استفاده از این دستگاه است.

همچنین به هنگام استفاده از این روش، نگرانی در مورد فراموش کردن مصرف قرص ضدبارداری، آمپول ضدبارداری و غیره نخواهید داشت.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که برخی برندهای دستگاه‌های داخل رحمی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم، سرطان آندومتر، سرطان تخمدان و بیماری التهابی لگن (PID) را نیز کاهش دهند.

عوارض استفاده از iud

دستگاه‌های داخل رحمی هم بی‌خطر و هم موثر تلقی می‌شوند. عوارض پیشگیری از بارداری با آی یو دی اگرچه نادر است اما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خارج شدن آی یو دی: دستگاه ممکن است از رحم خارج شود. اگر این اتفاق بیفتد، معمولاً در طول قاعدگی و در چند ماه اول پس از کارگذاری آن رخ خواهد داد.
• سوراخ شدن: دیواره رحم می‌تواند در حین جایگذاری دستگاه سوراخ شود.
• بارداری پرخطر: احتمال باردار شدن اندک است. اگر باردار شوید، احتمال اینکه بارداری منجر به عوارض شود، بیشتر خواهد بود. 
• عفونت: باکتری‌ها می‌توانند در حین جایگذاری آی یو دی در رحم وارد بدن شوند و عفونت ایجاد کنند. احتمال بروز عفونت در 20 روز اول پس از کار گذاشتن دستگاه وجود دارد. پزشک دهانه رحم شما را در حین قرار دادن دستگاه تمیز می‌کند تا ریسک عفونت را کاهش دهد.

تاثیر iud بر چرخه قاعدگی

پیشگیری از بارداری با دستگاه‌‌های داخل رحمی می‌توانند در چرخه قاعدگی اختلال ایجاد کنند بدین صورت که:

• آی یو دی‌های مسی می‌توانند دردهای قاعدگی را تشدید کنند و خونریزی قاعدگی را افزایش دهند، به خصوص در چند ماه اول پس از جایگذاری آی یو دی.
• آی یو دی‌های هورمونی می‌توانند پریود را نامنظم کنند، به خصوص در چند ماه اول پس از جایگذاری. ممکن است پریودتان برای مدتی قطع شود که به آن آمنوره می‌گویند.

همچنین در اوایل جای‌گذاری آی یو دی ممکن است حین رابطه جنسی  احساس خشکی داشته باشند و شما یا همسرتان متوجه وجود نخ شوید. نخ‌ها معمولاً به مرور زمان نرم می‌شوند. اگر دستگاه آی یو دی شما را از داشتن یک رابطه جنسی لذت‌بخش باز می‌دارد یا باعث می‌شود در حین رابطه جنسی درد داشته باشید، با پزشک صحبت کنید.

بنابر آنچه گفته شد پیشگیری از بارداری با آی یو دی روشی امن، موثر و راحت برای کنترل بارداری هستند و پس از قرار گرفتن در رحم می‌توانند تا چندین سال از بارداری جلوگیری کنند. مزایا و معایب آی یو دی را با پزشک خود ارزیابی کنید. او می‌تواند به شما کمک کند تصمیم بگیرید که آیا آی یو دی بهترین گزینه برای شماست یا خیر. پزشک همچنین می‌تواند مناسب‌ترین نوع آی یو دی برای شما را توصیه کنند. اگر تصمیم به استفاده از IUD دارید، استفاده از یک روش دیگر برای پیشگیری از بیماری‌های آمیزشی را فراموش نکنید.