مواد غذایی نامناسب
رژیم غذایی مناسب میتواند در یک بارداری سالم نقش مهمی داشته باشد. همچنین مواد غذاییای وجود دارد که زنان باردار باید در دوران بارداری از آنها پرهیز یا مصرف آنها را تا حد زیادی کم کنند. شناختن مواد غذایی مضر در دوران بارداری میتواند به شما در تهیۀ یک رژیم سالم کمک کند. در این مطلب با مواد غذایی مضر و خطرناک برای بارداری آشنا خواهید شد.
مواد غذایی مضر
پرهیز غذایی در دوران بارداری اهمیت ویژهای دارد. مصرف غذاهایی با ارزش غذایی کم مانند فستفود، چیپس، شیرینی و شکر در دوران بارداری، اگرچه به طور حتم منجر به بروز مشکل نمیشود، اما مصرف آنها بدون دریافت مواد مورد نیاز بدن باعث اضافه وزن شما خواهد شد. با این حال، مصرف برخی از مواد غذایی در دوران بارداری میتواند خطرهایی را برای شما یا جنین به دنبال داشته باشد، برخی از این مواد غذایی که باید از مصرف آنها در دوران بارداری پرهیز کنید در زیر آمده است:
ماهی بزرگ آبهای گرم: ماهیهای بزرگ و ماهیهای آب گرم ممکن است حاوی مقادیر بیشتری جیوه باشد. جیوه در دوران بارداری برای زنان باردار مناسب نیست. بهتر است در دوران بارداری از ماهیهای کوچک و ماهیهای رودخانهای یا پرورشی مانند قزلآلا، سالمون یا ماهی سفید استفاده کنید.
جگر: جگر حاوی میزان زیادی ویتامین A است که مصرف خیلی زیاد آن در بارداری خطرناک خواهد بود. بهتر است از مصرف مواد غذایی یا خوراکهای حاوی جگر نیز در طول بارداری خودداری کنید یا آنها را طبق نظر پزشکتان مصرف کنید.
کالریهای اضافی: شما الان به جای دو نفر غذا میخورید اما لازم نیست کالریهای دریافتیتان را دو برابر کنید. در طول بارداری جا برای تنقلاتی مثل بستنی، کمی چیپس خانگی که خودتان تهیه کردهاید و شیرینی وجود دارد اما مهم است که غذاهایی دومنظوره انتخاب کنید که علاوه بر فراهم کردن کالریهای اضافی مورد نیازتان، مواد مغذی مورد نیاز برای به حداکثر رساندن رشد کودکتان را نیز فراهم کنند، نه اینکه با خوردن شیرینیها کالری مورد نیازتان را به دست آورید.
شکلات: شکلات حاوی مقادیری کافئین و تئوبرومید است که اثرهایی مشابه کافئین دارد. به همین دلیل، مصرف زیاد شکلات در دوران بارداری میتواند مضر باشد و توصیه نمیشود. بهتر است در دوران بارداری مصرف شکلات را بسیار کم کنید.
پاپایای نارس: پاپایای نارس سبز حاوی شیرهای است که میتواند باعث شروع انقباضات رحم شود. شیرهٔ موجود در پاپایای نارس همانند هورمون اکسیتوسین و پروستاگلاندین که در شروع زایمان نقش دارند عمل میکند. بنابراین عاقلانه است که از خوردن پاپایای نارس پرهیز کنید، هرچند این میوه زیاد در ایران محبوب نیست اما ممکن است برخی مادران باردار ایرانی یا مادران فارسیزبان در کشورهای دیگر به آن علاقهمند باشند که بهتر است از خوردن آن بپرهیزند.
کافئین: قهوه، چای و نوشابه حاوی کافئین است و مصرف مداوم و زیاد آنها در بارداری مجاز نیست. برخی از تحقیقات نشان داده است که مصرف کافئین در دوران بارداری با تولد نوزاد کموزن در ارتباط است.
الکل: هر مقداری از مصرف الکل در دوران بارداری برای جنین خطرناک است. اگر از دهانشویههای الکلی استفاده میکنید، بهتر است در دوران بارداری مصرف آنها را کم یا آن را با دهانشویههای غیرالکلی جایگزین کنید.
برخی از دمنوشهای گیاهی: مصرف برخی از دمنوشهای گیاهی مانند گلگاوزبان و چای نعنا در دوران بارداری ممکن است باعث ایجاد حالت تهوع در شما شود، اما برخی دیگر از نوشیدنیها مثل شربت یا چای زعفران میتواند خطرهای جدی برای جنین شما داشته باشد. بهتر است در مورد نوشیدنیهای مجاز دوران بارداری تحقیق کنید و هیچ دمنوشی را بدون مشورت با ماما یا پزشک خود ننوشید.
مواد غذایی آلوده به باکتری
برخی از باکتریها و سموم موجود در مواد غذایی میتواند برای مادر باردار و جنین او خطرهایی ایجاد کند. لیستریا، سالمونلا، بروسلا و توکسوپلاسموز برخی از این باکتریهای متداول است که در صورت توجه نکردن مادر در مصرف مواد غذایی ممکن است باعث عفونت و مشکلهایی برای او شود. این عوامل عفونی میتواند خطر سقط جنین، آسیب به رشد مغزی جنین و سایر قسمتهای بدن او را افزایش دهد، همچنین ممکن است باعث مسمومیت و اسهال و در نتیجه از دست رفتن آب بدن مادر و دهیدراته شدن او و همچنین تب شود. برخی از مواد غذایی که ممکن است باعث عفونت باکتریایی شود، در زیر آمده است:
گوشت خام و نیمپز: در صورت مصرف گوشتها و تماس با گوشت قرمز، مرغ یا ماهی خام و نیمپز ممکن است به دلیل آلوده بودن آنها به باکتری توکسوپلاسموز یا لیستریا احتمال عفونت در مادر زیاد شود. بهتر است گوشت را خوب بپزید. همچنین منجمد کردن گوشت پیش از مصرف میتواند در رفع این مشکل بسیار مؤثر باشد. بهتر است مادران باردار بدون دستکش به گوشت خام دست نزنند و حتماً از دستکش برای انجام این کار استفاده کنند. همچنین بهتر است در دوران بارداری از خوردن سوشیها هم خودداری کنید و اگر سؤالی در این مورد دارید حتماً با پزشکتان مشورت کنید.
غذاهای آماده: غذاهای آمادۀ طبخ مثل سوسیس، کالباس، ناگت مرغ و دیگر انواع ناگت به این دلیل که فرایند پخت آنها کامل نیست، در صورت خوب پخته نشدن میتواند آلودگی و باکتری را به مادر انتقال دهد. هاتداگ، گوشتهای سرد مستعد داشتن لیستریا مونوسیتوژنس؛ باکتری ایجادکنندهٔ لیستریوزیس، هستند که میتواند به مشکلات جدی منجر شود. همچنین بهتر است مادارن باردار از تماس پیدا کردن مایع بستههای هاتداگ با دیگر غذاها، قاشق و چنگال و سطوحی که غذا روی آنها آماده میشود جلوگیری کنند و پس از کار کردن با گوشتهای سرد دستهایشان را بشویند تا احتمال آلودگی را کاهش دهند.
تخممرغ خام یا نیمپز: تخممرغ خام یا نیمپز و فرآوردههایی که از تخممرغ خام درست میشود مانند سس مایونز میتواند حاوی باکتری سالمونلا باشد. پخت کامل باعث از بین رفتن این باکتری میشود. برای پیشگیری از عفونت این باکتری بهتر است از مصرف تخممرغ خام و نیمپز مثل تخممرغ عسلی و سایر مواد غذایی که با تخممرغ خام تهیه میشود و در فرایند تولید پخته نمیشود پرهیز کنید.
جوانهٔ خام گیاهان: جوانهٔ خام یکی از چیزهایی است که به نظر میرسد باید برای سلامت خود بخورید اما در طول بارداری نباید آن را بخورید. حتی قبل از اینکه جوانهها رشد کنند، باکتریها میتوانند از ترکهای پوستهٔ بذر وارد بذرهای جوانه شوند و از آنجا که جوانهها معمولاً قبل از خوردن پخته نمیشوند، هیچ راهی برای کشتن آنها نیست، بنابراین از جوانهٔ خام یونجه، شبدر، ترب و ماش که در برخی ساندویچها و سالادها وجود دارند پرهیز کنید.
سبزیجات و میوههای آلوده: مصرف سبزیجات و میوههایی که به خوبی شسته و ضدعفونی نشدهاند، ممکن است باعث مسمومیت زنان باردار شود. بهتر است سبزی و میوه را قبل از مصرف با دقت بشویید و از مصرف میوه و سبزیجاتی که از کیفیت شسته شدن آنها مطمئن نیستید پرهیز کنید. همچنین نگرانی ابتلا به توکسوپلاسموز در مورد میوهها و سبزیجات نشسته نیز وجود دارد، پس حتماً قبل از استفاده، آنها را برای چند دقیقه در ظرفی حاوی سرکه و آب یا آب و نمک بگذارید و بعد آبکشی کنید. از خوردن میوهها یا سبزیجات لکدار و لهشده خودداری کنید، زیرا این باکتری میتواند در قسمتهایی از میوه که آسیب دیده است رشد کند.
لبنیات غیرپاستوریزه: شیر و مواد لبنی غیرپاستوریزه و محلی میتواند منبع آلودگی باشد. باکتریهای لیستریا و بروسلا در مواد لبنی غیرپاستوریزه میتواند باعث بیماری و مشکلهای جدی برای مادر و جنین شود. شیر، کشک، پنیر، سرشیر و ماست از مواد لبنی پرمصرفی است که باید از آلوده نبودن آن مطمئن شوید. در صورت مصرف کشک خشک، بهتر است بعد از مخلوط کردن آن با آب به مدت ۳۰ دقیقه جوشانده شود.