توانایی کنترل و بالا نگه داشتن سر در کودک
کودکتان مهارت حیاتی کنترل سر را که پایه و بنیان تمام حرکتهای بعدی است در طول سال اول زندگیاش به تدریج به دست میآورد. در این مطلب میتوانید با زمان و سن بالا گرفتن سر در کودکان، روند زمانی پیدا کردن این توانایی و مهارت، تأخیر در توانایی کنترل سر و بالا نگه داشتن سر کودک و مرحلهٔ بعد از آن در کودکان شیرخوار آشنا شوید.
زمان و سن بالا گرفتن سر در کودکان
نوزادان هنگام تولد کنترل خیلی کمی روی سرشان دارند، زیرا مهارتهای حرکتی و عضلات گردن آنها کاملاً ضعیف است. آنها این مهارت حیاتی را که پایه و بنیان تمام حرکتهای بعدی مثل نشستن و راه رفتن است در طول سال اول زندگیشان به تدریج به دست خواهند آورد.
کودک شما احتمالاً از حدود یک ماهگی قادر به بالا آوردن سرش میشود و از حدود چهار ماهگی میتواند وقتی در حالت نشسته قرار داده شده است، سرش را بالا نگه دارد. عضلات گردن و کنترل سر او تا شش ماهگی قوی و باثبات میشود.
روند تکامل توانایی کودک در کنترل و بالا نگه داشتن سر
پیدا کردن توانایی بالا نگه داشتن سر و کنترل سر نیز مانند دیگر مهارتها در کودکان با بزرگتر شدن آنها در هر ماه کاملتر خواهد شد. سیر این روند زمانی در کودک شیرخوار به ترتیب زیر خواهد بود:
نوزادان: نوزادتان حداقل در یک ماه اول زندگی برای نگه داشتن سر و گردنش کاملاً به شما وابسته است. شاید این روش طبیعت برای اطمینان از این است که شما و کودکتان هنگامی که او را در آغوشتان نگه داشتهاید، فرصت زیادی برای خیره شدن به چشمهای یکدیگر و ایجاد پیوند عاطفی دارید.
کودک یک تا دو ماهه: تا پایان ماه اول زندگی، کودک شما میتواند وقتی در حالت دمر قرار داده شده است، سرش را چند لحظه بالا بیاورد و از یک طرف به طرف دیگر بچرخاند. در حدود شش تا هشت هفتگی، اگر کودک خیلی قوی است و در حرکاتش هماهنگی زیادی دارد، میتواند وقتی روی پشت قرار داده شده است هم سرش را بالا بیاورد. اگر کودک را در آغوشی میگذارید اطمینان حاصل کنید که جلوی صورتش باز است، زیرا او هنوز نمیتواند سرش را تکان دهد تا راحت نفس بکشد.
وقتی کودک را روی شانهتان در آغوش گرفتهاید، او کنترل کافی برای بالا نگه داشتن سرش به صورت متزلزل و برای مدت کوتاهی را دارد. همچنین وقتی کودک در صندلی ماشین یا در آغوشی رو به جلو قرار گرفته است میتواند سرش را بالا نگه دارد. اما برای گذاشتن کودک در کالسکه یا کولهپشتی، لازم است تا زمانی که کودک بتواند سرش را به شکل باثباتی بالا نگه دارد صبر کنید.
کودک سه تا شش ماهه: تا این سن متوجه پیشرفتی قطعی در کنترل سر کودک خواهید شد. او قادر خواهد بود که وقتی روی شکمش است سرش را با زاویهٔ ۴۵ درجه بالا بیاورد و آن را ثابت نگه دارد. به عنوان یک بازی سرگرمکننده که عضلات گردن کودک را هم تقویت خواهد کرد، او را روی پشتش بخوابانید و با گرفتن دستهایش آهسته به حالت نشسته دربیاورید. کودک را دوباره آهسته روی پشتش برگردانید و حرکت را تکرار کنید. در این سن، کودک باید بتواند وقتی بلندش میکنید سرش را موازی با بقیهٔ بدنش نگه دارد. احتمالاً اکنون دیگر میتوانید او را در کولهپشتی کودک بگذارید.
شما مجبور نیستید کار زیادی برای تشویق کنترل سر انجام دهید، اما لازم است تا زمانی که این کنترل به وجود میآید مراقبش باشید، به ویژه در چند ماه اول وقتی کودک را بلند میکنید یا در آغوش میگیرید لازم است گردن و سرش را با دستتان نگه دارید.
از سه تا شش ماهگی میتوانید کودکتان را در وضعیت نشسته در یک جای امن و طوری که تکیهگاه زیادی برای گردن و سرش وجود داشته باشد قرار دهید. از بالش استفاده کنید یا او را روی دامنتان طوری بنشانید که پشتش به شما باشد. او را در گوشههای مختلفی از خانه بنشانید تا چشماندازش تغییر کند اما هرگز کودک را در حالت نشسته بدون نظارت رها نکنید، زیرا ممکن است به رو بیفتد.
تأخیر بالا نگه داشتن سر در کودکان
اگر کودکتان در سه ماهگی هنوز برای بالا نگه داشتن سرش حتی اندکی هم تقلا میکند، لازم است در ویزیت بعدی آن را با پزشکش مطرح کنید. کودکان مهارتهایشان را به اشکال مختلفی پیدا میکنند و برخی از آنها سریعتر از بقیه به برخی مهارتها میرسند و کنترل سر هم در این میان استثنا نیست. کودکان زودرس نیز ممکن است دیرتر از دیگر کودکان به این نقطهٔ عطف و دیگر نقاط عطف برسند که باز هم اگر نگران هستید، میتوانید این موضوع را با پزشک مطرح کنید.
مرحلهٔ بعد از کنترل سر در کودک
وقتی کودکتان کنترل سر مناسب را پیدا کرد میتواند به مراحل نشستن، غلت خوردن و چهار دستوپا رفتن حرکت کند. کنترل سر همچنین برای بلعیدن غذاهای کمکی و نشستن در صندلی بلند کودک ضروری است.