گرمازدگی در کودکان: علائم، پیشگیری و درمان
بچه‌ها اغلب در آب‌وهوای گرم یا محیط‌های دربسته و خفه مثل داخل یک خودرو در تابستان ممکن است به گرمازدگی دچار شوند. در این مطلب می‌توانید با گرمازدگی، علائم آن در کودک و راه‌های درمان و پیشگیری از گرمازدگی کودکان آشنا شوید.
گرمازدگی چیست و چطور اتفاق می‌افتد؟
گرمازدگی وضعیتی است که زندگی فرد را تهدید می‌کند و زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به شدت گرمش می‌شود. در واقع، دمای بدن بالا می‌رود، درحالی‌که توانایی آن برای خنک شدن مختل می‌شود.
کودکان، به ویژه بچه‌های خردسال در برابر گرمازدگی آسیب‌پذیر هستند. برای مثال، اگر کودکتان در هوای خیلی داغ مدت زیادی بیرون از خانه بماند، ممکن است دچار گرمازدگی شود، به خصوص اگر بدنش دچار کمبود آب شود یا اگر بیش از حد لباس به او پوشانده باشید.
همچنین مسافر یک خودروی داغ بودن یا گذاشتن کودک در یک خودروی پارک‌شده؛ که هرگز نباید این کار را انجام دهید، نیز کودک را در معرض ریسک گرمازدگی قرار می‌دهد. گرمازدگی ممکن است طی چند دقیقه در یک خودرو، یعنی جایی که درجه حرارت آن خیلی سریع از دمای بیرون بسیار بیشتر می‌شود اتفاق بیفتد.
گرمازدگی کودک چه علائمی دارد؟
کودک ممکن است ابتدا نشانه‌هایی از فرسودگی ناشی از گرما یا گرماتکیدگی را نشان دهد که خفیف‌تر از گرمازدگی است. شما ممکن است متوجه شوید که او به طور غیرمعمول تشنه یا خسته است، یا اینکه پوستش سرد و مرطوب است. اگر کودکتان خیلی کوچک نیست و به اندازهٔ کافی بزرگ باشد، ممکن است از درد پا یا دل‌درد نیز شکایت کند. اما اگر فرسودگی گرمایی کودکتان به گرمازدگی پیشروی کند، ممکن است علائم زیر را داشته باشد:
- تب ۳۹/۴ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر، اما بدون عرق کردن
- پوست داغ، قرمز یا خشک
- نبض سریع
- بی‌قراری
- گیجی
- سرگیجه
- سردرد
- استفراغ
- تنفس سریع و کم‌عمق
- بیهوشی
- بی‌حالی، مثلاً ممکن است وقتی اسم کودکتان را صدا می‌زنید یا پوستش را لمس می‌کنید، به شکل معمول پاسخ ندهد.
اگر کودک کمی علائم خستگی از گرما را نشان می‌دهد، چه کار باید کرد؟
اگر کودک شما علائم فرسودگی ناشی از گرما یا اصطلاحاً گرماتکیدگی را نشان می‌دهد اما هنوز به گرمازدگی تبدیل نشده است:
- خودتان با اورژانس تماس بگیرید یا از یک نفر بخواهید با اورژانس تماس بگیرد تا شرایط را برای مسئول اورژانس توضیح دهد و اشتباه عمل نکنید.
- در صورت امکان او را به داخل خانه و اتاقی دارای تهویه مطبوع ببرید.
- اگر زیر شش ماه دارد، شیر خودتان یا اگر شیر خشک می‌خورد، شیر خشک زیادی به او بدهید.
- اگر شش ماهه یا بزرگ‌تر است، کمی آب به او بدهید.
- دست و پا و صورتش را با آب خنک بشویید.
- یا او را با آب کمی خنک‌تر از همیشه، ولی نه سرد حمام دهید و برای بقیه‌ٔ روز داخل خانه نگه دارید.
- اگر به نظر نمی‌رسد که حالش به سرعت بهتر می‌شود و راهنمایی‌های مسئول اورژانس هم کمکی به بهبود کودک نکرد، او را به نزدیک‌ترین اورژانس ببرید.
اگر کودک دچار گرمازدگی شدید شد، چه باید کرد؟
باید هرچه سریع‌تر دمای داخلی بدن کودک را پایین بیاورید. زمان در این اتفاق بسیار مهم است، چون كودكی كه دچار گرمازدگی شدید شده، به راحتی می‌تواند بیهوش شود. پس:
- ابتدا با اورژانس تماس بگیرید یا از کسی بخواهید با اورژانس تماس بگیرد و خودتان به کودک برسید.
- سپس کودک خود را به طور کامل برهنه کنید و او را در جای خنکی دراز کنید.
- اگر بیرون و در معرض نور خورشید هستید، سایه‌ای پیدا کنید، اما اگر امکان داشت حتماً او را به اتاق خنکی منتقل کنید.
- درحالی‌که منتظر آمبولانس هستید، بدن کودک خود را با دستمال یا حوله‌ٔ خیس‌شده با آب خنک مرطوب کنید و سپس او را باد بزنید.
- می‌توانید از یک پنکهٔ برقی استفاده کنید یا فقط او را با چیزی که در دست دارید، مانند یک مجله یا یک تکه کاغذ باد بزنید.
- با آرامش با کودک صحبت کنید و به او قوت قلب بدهید تا آرام بماند.
- در این حالت و حین بیهوشی چیزی برای نوشیدن به او ندهید.
- هیچ دارویی به کودک ندهید.
چطور از گرمازدگی کودکان جلوگیری کنید؟
بروز گرمازدگی شرایط و علل مشخص زیادی لازم ندارد و به ویژه اگر کودکتان به آب‌وهوای گرم، برای مثال، در ابتدای تابستان عادت ندارد، می‌تواند اتفاق بیفتد. اما برای پیشگیری حدودی در تابستان و هوای گرم چه کار کنید:
- به کودک خود لباس‌های سبک و گشاد نخی بپوشانید.
- حتماً بطری آب همراه داشته باشید و به کودکتان آب بدهید.
- سعی کنید کودک را هنگام بیرون بردن از خانه در سایه نگه دارید.
- زیر آفتاب پیاده‌روی طولانی نکنید.
- در طول رانندگی مراقب باشید که خودرو به قدر کافی خنک بماند.
- در روزهای گرم، بیش از حد معمول مایعات به کودک بدهید.
- هنگامی که درجه حرارت خیلی بالاست، در صورت امکان کودکتان را در خانه نگه دارید.
