روش های انجام سقط جنین
سقط جنین فرایند خاتمه دادن به بارداری با مداخلات پزشکی است. پایان دادن به بارداری می‌تواند هم به شکل ناخواسته و هم عمدی انجام شود. فارغ از علت آن، مهم است که این روند با نظارت پزشک و رعایت بهداشت باشد. سقط به دو روش دارویی و جراحی انجام می‌شود. بسته به سن بارداری یکی از این دو روش برای اتمام بارداری به کار می‌رود.
ما در ادامه هر دو روش جراحی و دارویی را به شما معرفی می‌کنیم، پس برای آشنایی با روش های سقط جنین، این مطلب را تا پایان مطالعه کنید.
سقط جنین
سقط جنین یک مداخلۀ پزشکی است که برای پایان دادن به بارداری استفاده می‌شود. روش‌های مختلفی از سقط وجود دارد که بسته به مدت زمانی که از بارداری می‌گذرد قابل انجامند. سقط جین با دارو و جراحی دو نوع اصلی از روش های سقط جنین هستند. برای داشتن عوارض کمتر هر کدام از این روش‌ها باید با نظارت پزشک انجام شود. پزشک معمولاً با انجام معاینات، بررسی سوابق پزشکی، تأیید بارداری، تعیین زمان دقیق بارداری با سونوگرافی می‌تواند دستور انجام سقط را بدهد. اینکه کدام روش مناسب بوده و چه خطرات و عوارضی می‌تواند برای شما به همراه داشته باشد نیز به تشخیص پزشکتان خواهد بود.
برخی از عواملی که باعث می‌شوند، پزشک سقط جنین را تجویز کند، بارداری خارج رحم یا ابتلا به بیماری‌های آمیزشی است. در مواردی نیز شخص به شکل خودخواسته به بارداری پایان می‌دهد. توجه داشته باشید که انجام این فرایند به شکل غیرقانونی و کمبود امکانات پزشکی تهدیدی برای سلامت و حتی جان شماست. سقط به هر علتی که باشد باید با مشورت و مجوز پزشک در شرایط کاملاً بهداشتی انجام شود. در ادامه به معرفی هر یک از دو روش های سقط جنین می‌پردازیم.
سقط دارویی یا سقط جنین با دارو
یکی از شایع‌ترین روش های سقط جنین، سقط دارویی است و همان‌طور که از اسم آن هم پیداست، در این روش با استفاده از دارو به بارداری پایان داده خواهد شد. این روش سقط معمولاً در 10 هفته اول بارداری انجام می‌شود. سقط دارویی جنین به‌منظور تکمیل سقط زودهنگام و خودبه‌خودی، خارج کردن کامل بافت از رحم و تمام کردن بارداری ناخواسته یا به صلاحدید پزشک به دلایل مختلف پزشکی از جمله برای حفظ سلامت مادر، انجام می‌شود.
این روش سقط جنین با عمل جراحی یا بیهوشی انجام نمی‌شود و در بسیاری از خانم‌ها مانند یک پریود سنگین پشت سر گذاشته می‌شود. پس از مصرف داروهای سقط جنین، یک خونریزی شدیدتر از قاعدگی معمولی اتفاق می‌افتد و به احتمال زیاد همراه با گرفتگی شکم، اسهال یا درد و ناراحتی در معده خواهد بود. توجه داشته باشید که این علائم پس از مصرف دارو طبیعی است. سقط دارویی معمولاً در مطب یا کلینیک انجام می‌شود، اما در خانه هم می‌توانید این کار را انجام دهید. البته توصیه می‌شود که داروهای سقط جنین را با نظارت پزشک مصرف کنید، تا از عوارض احتمالی پیشگیری شود. حدود یک هفته پس از سقط جنین با دارو باید به پزشک مراجعه کنید تا از دفع کامل جنین و خاتمه بارداری مطمئن شوید.
داروهای مصرفی برای سقط جنین
داروهای مختلفی وجود دارد که از آن‌ها برای سقط جنین استفاده می‌شود. هرکدام از این داروها ویژگی‌های خاص خودشان را دارند که پزشک با بررسی شرایط و خطرات یکی از آن‌ها را تجویز می‌کند.
میفپریستون خوراکی و میزوپروستول خوراکی
میفپریستون (Mifeprex) و میزوپروستول (Cytotec) رایج‌ترین داروهای سقط جنین هستند ومعمولاْ در عرض هفت هفته از اولین روز آخرین قاعدگی مصرف می‌شوند. میفپریستون، وظیفه خنثی کردن عمل پروژسترون را دارد که این کار باعث نازک شدن پوشش داخلی رحم می‌شود. میزوپروستول رحم را منقبض کرده و همین کار باعث خارج شدن جنین رحم و پایان دادن به بارداری می‌شود.
میفپریستون خوراکی و میزوپروستول واژینال یا زیر‌زبانی
این روش سقط جنین دارویی هم تقریبا شبیه روش قبل است، اما با این تفاوت که قرص میفپریستون داخل واژن یا زیر زبان قرار گرفته و رفته‌رفته جذب بدن می‌شود. این روش عوارض جانبی کمتری داشته و تاثیر بیشتری نیز دارد. برای اینکه این داروها تاثیر بیشتری داشته باشند، باید تا 9 هفته از اولین روز آخرین قاعدگی مصرف شوند.
متوتروکسات و میزوپروستول واژینال
به ندرت برای حاملگی ناخواسته متوتروکسات به کار می‌رود، البته برای حاملگی‌های خارج از رحم هم همچنان از آن استفاده می‌شود. سقط دارویی به این روش باید در عرض هفت هفته از اولین روز آخرین قاعدگی انجام شود و ممکن است یک ماه طول بکشد تا روند سقط تکمیل شود. متوتروکسات به شکل تزریقی یا خوراکی قابل استفاده است و میزوپروستول را می‌توان بعداً در خانه استفاده کرد.
میزوپروستول واژینال
این نوع سقط جنین دارویی تاثیر کمتری نسبت به دیگر روش‌ها داشته و به‌همین‌دلیل باید تا قبل از پایان هفته نهم بارداری انجام شود.
مصرف داروهای القا کننده سقط باعث ایجاد خونریزی شدید واژینال و گرفتگی عضلات شکم می‌شوند. در برخی موارد ممکن است این علائم تا دو هفته نیز طول بکشند. همچنین شاید بعضی افراد هم پس از مصرف این داروها، علائمی مانند حالت تهوع، استفراغ، سردرد، تب، لرز، اسهال و… را تجربه کنند. البته باید توجه داشته باشید که شدت درد و خونریزی پس از مصرف داروهای سقط با توجه به سن یا تعداد هفته‌های بارداری متغیر خواهد بود. برای کاهش درد هنگام سقط می‌توانید از مسکن‌ها استفاده کنید و به‌منظور کنترل خونریزی، پدهای بهداشتی با قدرت جذب بالا بهترین پیشنهاد محسوب می‌شوند.
در موارد کمی احتمال عفونت بعد از سقط دارویی وجود دارد، اما به‌منظور پیشگیری، ممکن است پزشک آنتی‌بیوتیک برایتان تجویز کند. معمولاً تا چند روز پس از سقط توانایی انجام برخی از کارهای روزانه را نخواهید داشت، اما احتمال اینکه برای مدت طولانی به استراحت نیاز داشته باشید، بسیار کم است. پس از سقط دارویی محدودیت‌هایی از قبیل بلند کردن اجسام سنگین، استفاده از تامپون، ورزش‌هایی مانند شنا و… خواهید داشت که رفته‌رفته می‌توانید به زندگی عادی خود بازگردید. برای مطمئن شدن نسبت به بازگشت به فعالیت‌های روزانه، بهتر است با پزشکتان صحبت کنید. بیشتر از 95 درصد سقط دارویی جنین با موفقیت پشت سر گذاشته می‌شود، اما درصورتی که سقط تکمیل نشده باشد، احتمالاً به جراحی نیاز خواهید داشت.
برای اینکه نسبت به بهبودی مطمئن شوید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک با ارزیابی اندازۀ رحم و بررسی خونریزی یا علائم عفونت به سلامت شما پی خواهد برد. بعد از انجام سقط جنین به روش دارویی ترجیحاً تا دو هفته پس از انجام این کار از رابطۀ جنسی واژینال و استفاده از تامپون دوری کنید. ممکن است پزشک درباره دفع بافت و لخته خون، خونریزی، درد و مواردی این‌چنینی از شما سوال بپرسد. اگر پزشک نسبت به سقط ناقص مشکوک شود، سونوگرافی را تجویز می‌کند و در صورت وجود این اتفاق، احتمالاً باید سقط را با عمل جراحی انجام دهید.
در صورت مشاهده این علائم حتماْ پزشکتان را در جریان بگذارید. برخی از این‌ها می‌توانند نشاندهنده عفونت باشند:
- ادامه داشتن یا تشدید درد در شکم و کمر تا چند روز بعد از سقط
- خونریزی شدید که به مدت دو ساعت طول بکشد و هر ساعت دو یا چند پد به طور کامل خیس شود.
- تب به مدت بیشتر از ۲۴ ساعت
- داشتن علائم بارداری مثل تهوع و درد و احتباس سینه‌ها
- نداشتن قاعدگی به مدت دو ماه
- ترشحات غیرمعمول و بدبو از واژن
نکات مربوط به سقط دارویی
همان‌طور که گفته شد، سقط جنین به روش دارویی باید تا هفته نهم و تا قبل از پایان هفته 10 بارداری انجام شود، درصورتی که مدت زمان بیشتری از بارداری‌تان گذشته، باید روش‌های دیگری را برای سقط انتخاب کنید. این روش سقط برای برخی از افراد پیشنهاد نمی‌شود، مواردی که می‌تواند مانع استفاده از روش سقط دارویی جنین شوند، عبارتند از:
- عبور کردن از هفته دهم بارداری
- حاملگی خارج از رحم
- کم‌خونی شدید یا وجود اختلال در انعقاد خون
- نارسایی مزمن آدرنال
- استفاده کوتاه مدت از کورتیکواستروئیدها
- وجود دستگاه‌های داخل رحمی یا IUD
- حساسیت به داروهای نامبرده
- عدم دسترسی به مراقبت‌های اورژانسی یا نظارت پزشک
توجه داشته باشید که قبل از انجام سقط با دارو، باید حتماً با پزشک درباره سوابق پزشکی و بیماری‌های خود صحبت کنید.
سقط جنین با جراحی
در این روش، با استفاده از عمل جراحی، بافت تشکیل شده در رحم، خارج شده و بارداری پایان می‌یابد. سقط جنین با جراحی معمولاً در طول سه ماهه اول بارداری تا هفته 14 صورت می‌گیرد. عمل‌هایی مانند ساکشن یا آسپیراسیون و وکیوم، دیلاتاسیون و تخلیه یا D&E و دیلاتاسیون و کورتاژ یا D&C برای انجام این روش سقط، انجام می‌شود. پزشک با بررسی شرایط جسمانی، سوابق پزشکی و سن بارداری، انجام سقط با بیهوشی کامل یا بی‌حسی موضعی را انتخاب می‌کند. برای انجام بهتر سقط با عمل جراحی، چند ساعت یا یکی دو روز قبل از عمل ، داروهایی برای باز شدن دهانه رحم تجویز خواهد شد. ساکشن، رایج‌ترین روش برای سقط با جراحی است که در آن، یک لوله پلاستیکی نازک وارد واژن شده و بافت تشکیل شده در داخل رحم را با مکش تخلیه می‌کند. این روش تقریبا 15 دقیقه طول می‌کشد.
برای کسانی که در سه ماهۀ دوم بارداری قرار دارند و بیشتر از 14 هفته از آخرین قاعدگی آن‌ها گذشته، سقط با روش D&E انجام می‌شود. طی این روش، یک ابزار به اسم فورسیس وارد رحم شده و بافت داخل رحم تخلیه خواهد شد. این عمل حدود 10 تا 20 دقیقه طول می‌کشد و معمولاً همان روز، پزشک اجازه مرخص شدن را می‌دهد. به طور کلی، سقط پس از هفته 24 بارداری انجام نمی‌شود، اما در مواردی که ممکن است بارداری باعث آسیب به مادر شده یا احتمال تولد نوزاد با ناتوانی شدید وجود داشته باشد، پس از آن هم پزشک، سقط را تجویز می‌کند.
درصورتی که بارداری از سه ماهۀ دوم گذشته باشد هم سقط احتمالاً با روش D&C انجام می‌شود. تقریباً همه روش های سقط جنین سرپایی بوده و در مطب یا کلینیک انجام می‌شوند. در بیش از 99 درصد موارد سقط جنین به روش جراحی با موفقیت پشت سر گذاشته می‌شود، اما درصورتی جنین سقط نشود، باید سقط را دوباره انجام دهید.
تفاوت سقط دارویی جنین و سقط با عمل جراحی
این دو روش از روش های سقط جنین هردو اثربخشی بالایی دارند و ایمن هستند. البته امروزه بسیاری از افراد سقط جنین با دارو را انتخاب می‌کنند. عدم نیاز به بیهوشی و سهولت در انجام آن در اولین هفته‌های بارداری جز مهم‌ترین ویژگی سقط با دارو محسوب می‌شود. برخی از شرایط مانند قرار گرفتن در هفته‌های 11 بارداری به بعد و زمان کوتاه برای تکمیل سقط، از مواردی هستند که باعث می‌شوند سقط جنین با جراحی تجویز شود و به علت حضور پزشک خود شخص نیز تمایل بیشتری به این روش دارد. درکل پزشک با بررسی شرایط شما و مدت زمان بارداری یکی از این دو روش را برای سقط انتخاب می‌کند.
سعی کردیم در این مطلب توضیحاتی کامل درباره روش های سقط جنین دارویی و جراحی را برایتان توضیح دهیم. طبق آنچه که گفته شد روش های سقط جنین متفاوت است. برخی اوقات ممکن است به‌دلایل مختلف، سقط را با موفقیت پشت سر نگذارید و نیاز باشد که روشی دیگر را دوباره امتحان کنید. در بیشتر موارد هم، سقط جنین، خونریزی و دردی شبیه به پریود دارد؛ البته باید توجه داشته باشید که میزان و شدت خونریزی بیشتر از قاعدگی است. برای اینکه از شدت درد سقط جنین کاسته شود، پزشک مسکن‌های مختلفی را تجویز می‌کنند. خونریزی پس از سقط جنین نیز معمولاً چندین هفته طول می‌کشد. پزشک با توجه به شرایط شما و سن بارداری یکی از روش‌های سقط دارویی یا جراحی را انتخاب می‌کند.
سوالات متداول
بله، اما بهتر است این کار تحت نظارت پزشک انجام شود.
روش بکارگیری سقط جنین بستگی به سن بارداری دارد و با دو روش دارویی و جراحی انجام می‌شود.
