پنجه کبوتری یا انحراف پنجهٔ پا به داخل در کودکان ۱۲ تا ۲۴ ماهه
اگر فرزندتان از ۱۲ تا ۲۴ ماهگی هنگامی که راه می‌رود، پاها و انگشتان پاهایش به سمت داخل می‌چرخد، فکر خوبی است که آنچه را مشاهده می‌کنید به پزشک کودک نوپای خود بگویید، اما احتمالاً هیچ چیز نگران‌کننده‌ای در میان نیست. راه رفتن پنجه کبوتری که به آن «پا به داخل راه رفتن» نیز می‌گویند، برای بچه‌های خردسال کاملاً معمول است. در این مطلب بیشتر با راه رفتن پنجه کبوتری یا پا به داخل راه رفتن در کودکان آشنا شوید.
چه چیزی باعث می‌شود پای یک کودک پنجه کبوتری شود؟
اگر کودک شما بچهٔ سالم و فعالی است و غیر از این که پایش کمی به داخل چرخیده است پا به داخل راه می‌رود، با روندی نرمال و طبیعی در حال پیشرفت است، این حالت پا روی فعالیت فیزیکی او تأثیر نمی‌گذارد، چون این وضعیت در مورد چرخش پا به داخل بسیار متداول است. بیشتر موارد انحراف انگشتان پا به داخل خودبهخود برطرف می‌شود، اما حتی اگر این مشکل همچنان ادامه داشته باشد، به ندرت در عملکرد کلی کودک تأثیر می‌گذارد. بعضی از کودکان از روی عادتشان، پا به داخل راه می‌روند، حتی با این که آناتومی پاهای آنها طبیعی است. در برخی دیگر، پا فقط هنگام خستگی یا دویدن یا راه رفتن به داخل می‌چرخد.
چرخش انگشتان پای کودک به داخل معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که پا در قسمت پایین‌تر از مچ، ساق پا یا ران‌ها به سمت داخل چرخش پیدا کند و باعث شود که انگشتان پا نیز رو به داخل انحنا یابد. اگرچه چرخش پنجهٔ پا ممکن است ژنتیکی باشد، اما این ناموزونی اغلب قبل از تولد و هنگامی که پاهای کودک می‌چرخد تا در فضای تنگ رحم جا بگیرد، ایجاد می‌شود.
اگر ساق پای یا استخوان درشت‌نی کودکتان به سمت داخل چرخیده باشد، به آن چرخش استخوان درشت‌نی گفته می‌شود. پا معمولاً وقتی رشد می‌کند و بلندتر می‌شود، راست می‌شود. بیشتر اوقات این وضعیت قبل از اینکه کودک به مدرسه برود، خودبهخود اصلاح می‌شود.
یکی دیگر از دلایل پنجه کبوتری بودن پای کودکان، چرخش استخوان ران به داخل است. این وضعیت در دختران بیشتر از پسران شایع است و اغلب هر دو پا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر استخوان‌های ران به داخل بچرخند، زانوها نیز رو به هم قرار می‌گیرند.
چرخش استخوان ران اغلب تا زمانی که کودک به پیش‌دبستانی می‌رود، آشکار نمی‌شود و معمولاً در فاصله‌ٔ شش تا هشت سالگی کودک بهتر می‌شود.
آیا چرخش پنجهٔ پا به داخل نیاز به درمان دارد؟
احتمالاً خیر. پزشکان قبلاً گچ‌گیری، آتل، کفش‌های مخصوص و حتی عمل جراحی را توصیه می‌کردند، اما در بیشتر موارد انحراف پنجه پا خودبهخود و بدون هیچ گونه درمانی اصلاح می‌شود. در حقیقت، متخصصان اکنون می‌گویند که درمان می‌تواند توانایی کودک برای بازی کردن را مختل کند و در برخی موارد حتی به مشکلات فیزیکی دیگری نیز منجر شود. در موارد نادر، برای اصلاح صدمات چرخش شدید ممکن است نیاز به گچ‌گیری یا جراحی باشد.
اگر هر گونه نگرانی‌ای در مورد پا به داخل راه رفتن کودکتان دارید با پزشک صحبت کنید. او می‌تواند به شما بگوید که آیا این انحراف خودبهخود اصلاح می‌شود یا خیر. اگر پزشک معتقد باشد که وضعیت به اندازه‌ای جدی هست که نیازمند بررسی متخصص است یا اگر فکر کند ممکن است عارضۀ جدی‌تری وجود داشته باشد، به احتمال زیاد شما را به یک متخصص ارتوپدی ارجاع می‌دهد.
از میان دلایل فیزیولوژیکی بسیاری که برای چرخش پنجه به داخل وجود دارد، بعضی‌ها در سن‌های خاصی شایع است. شایع‌ترین علت آناتومیک در کودک زیر دو سال، متاتارسوس ادکتوس است که در آن استخوان‌های قسمت میانی پا، یعنی ناحیه‌ٔ پایین مچ به سمت داخل انحراف پیدا می‌کنند.
همچنین ممکن است چرخش پنجهٔ پای فرزندتان به دلیل تورشن تیبیا باشد، که در آن استخوان‌های تحتانی پا، یعنی استخوان درشت‌نی ساق پا به سمت داخل می‌چرخند. همانند متاتارسوس ادکتوس، این مشکل معمولاً وقتی عضلات ساق پای فرزندتان با افزایش سن قوی‌تر می‌شود خودبهخود برطرف می‌شود. اگر چرخش درشت‌نی ساق بعد از گذشت تقریباً ۹ ماه از راه افتادن کودک برطرف نشد یا اگر چرخش به اندازهٔ کافی شدید باشد، ممکن است به ارزیابی مجدد پزشک متخصص اطفال نیاز داشته باشد. وقتی کودک به سه یا چهار سالگی برسد احتمالاً دیگر این مشکل را نخواهد داشت.
چرخش پنجهٔ پا به داخل پس از سه تا چهار سالگی، می‌تواند ناشی از چرخش استخوان پای فوقانی، یعنی استخوان ران به داخل باشد که آنته‌ورژن نامیده می‌شود. والدین معمولاً در سه سالگی متوجه انحراف پای کودک خود به داخل می‌شوند. بجز موارد شدید، کودک باید تا هفت یا هشت سالگی دیگر بدون مشکل راه برود. در غیر این صورت، تمرینات کششی و تقویت ماهیچه‌های پا معمولاً وضعیت پا را بهبود می‌بخشند. در موارد نادر، کودک به آتل‌بندی یا مداخله‌ٔ بیشتر احتیاج دارد.
اگرچه به احتمال زیاد پزشک کودکتان معتقد است که چرخش پا به داخل مشکلی ندارد، اما اگر برای شما خیلی نگران‌کننده باشد، می‌توانید دوباره آن را مطرح کنید.
آیا ممکن است چرخش پنجه به داخل در آینده مشکلی برای کودک ایجاد کند؟
اگر هنگام راه رفتن انگشتان یک پای کودک به پاشنه‌ٔ پای مخالفش برخورد کند، ممکن است زمین بخورد اما چرخش پنجه به داخل به خودی خود دردی ایجاد نمی‌کند. این وضعیت روی توانایی‌های ورزشی فرزندتان نیز تأثیری نمی‌گذارد و و باعث نمی‌شود که او بعداً دچار آرتروز یا مشکل کمر شود.
در هر سنی، اگر کودک در راه رفتن یا دویدن مشکل پیدا کرده است یا اگر متوجه شدید قسمت پایین‌تر از مچ پا یا ران‌های او متقارن نیستند، به پزشکش اطلاع دهید. اگر کودک دچار درد یا ورم شد یا می‌لنگید نیز حتماً او را به مطب پزشک ببرید.
