گروههای پرخطر علیه هپاتیت B واکسینه شوند
واکسن هپاتیت B، واکسن نوترکیب آنتیژن سطحی ویروس هپاتیت B است. میدانیم که واکسن هپاتیت B یکی از واکسنهایی است که در بدو تولد برای نوزادان تزریق میشود، اما چه گروههای پرخطر دیگری باید واکسن هپاتیت B دریافت کنند و آنتیبادی چه افرادی و چقدر پس از دریافت واکسن هپاتیت B باید ارزیابی شود؟
دریافت واکسن هپاتیت B برای گروههای پرخطر
افراد و گروههای پرخطر باید سه نوبت واکسن هپاتیت B را دریافت کنند. دز اول واکسن در اولین مراجعه، دز دوم یک ماه پس از مراجعهٔ اول و دز سوم، شش ماه پس از نوبت اول تجویز میشود. بیماران تحت درمان با دیالیز باید قبل از انجام واکسیناسیون از نظر HBsAg و HBsAb بررسی شوند. در بزرگسالان تحت درمان با دیالیز و بزرگسالان مبتلا به HIV و سایر نقصهای سیستم ایمنی، دز واکسن هپاتیت B دو برابر مقدار معمول است. این افراد در صورت نیاز به واکسیناسیون مجدد نیز باید با دز دو برابر معمول واکسینه شوند. توصیه میشود گروههای پرخطری مثل پرسنل شاغل در مراکز درمانی بستری و سرپایی که به نحوی با خون و ترشحات آغشته به خون و مایعات بدن بیمار در تماس قرار میگیرند نیز واکسینه شوند. بهطورکلی، افراد زیر باید واکسن هپاتیت B را دریافت کنند:
- پزشکان، پرستاران، ماماها، بهیاران و واکسیناتورها
- دندانپزشکان و کمک دندانپزشکان
- کارشناسان و تکنیسینهای آزمایشگاههای تشخیص طبی
- کارکنان نظافت واحدهای بهداشتی و درمانی و آزمایشگاههای تشخیص طبی
- دانشآموزان بهورزی، دانشجویان پزشکی، دندانپزشکی، پرستاری و مامایی
- بیماران تحت درمان با دیالیز
- بیماران نیازمند به تزریق مکرر خون و فرآوردههای خونی
- مبتلایان به هپاتیت C
- مبتلایان به HIV
- افراد خانوادهٔ بیمار HBs Ag مثبت ساکن در زیر یک سقف مسکونی مشترک
- افراد تحت درمان سرکوبگر سیستم ایمنی
- بیماران مبتلا به بیماری مزمن کبدی
- افراد مبتلا به دیابت
- کودکان مراکز اصلاح و تربیت
- کودکان ناتوان ذهنی و پرسنل مؤسسات نگهداری این کودکان
- پرسنل خانهٔ سالمندان
- معلمان مدارس استثنایی
- آتشنشانها و امدادگران اورژانس
- زندانبانان، کارشناسان آزمایشگاههای تحقیقات جنایی و صحنهٔ جرم و پزشکی قانونی
- افراد دارای رفتار پرخطر جنسی و اعتیاد تزریقی
- رفتگران شهرداری
- کلیهٔ زندانیها
- ساکنان گرمخانهها و مراکز نگهداری افراد بیخانمان
- افراد در تماس شغلی با اجساد مانند غسالها
ارزیابی آنتیبادی پس از دریافت واکسن هپاتیت B در افراد پرخطر
ارزیابی آنتیبادی بین یک تا دو ماه پس از دریافت واکسن هپاتیت B در افراد پرخطر زیر توصیه میشود:
- کارکنان شاغل در بخش بهداشت و درمان و امدادگران
- نوزادان متولدشده از مادران HBs Ag مثبت
- بیماران تحت درمان با دیالیز خونی
- افراد مبتلا به HIV و سایر مبتلایان به نقصهای سیستم ایمنی در خطر مواجهه با ویروس هپاتیت B
- افرادی که با فرد HBs Ag مثبت به طور مشترک از یک سوزن استفاده میکنند و شریک جنسی آنان
چنانچه هر یک از افراد پرخطر، تیتر آنتیبادی را ارزیابی نکرده باشند، توصیه میشود در اولین فرصت تیتر آنتیبادی خود را بررسی کند. اگر تیتر آنتیبادی بیشتر یا مساوی ۱۰ IU/ml باشد، نیازی به دز بوستر وجود ندارد. چنانچه میزان آنتیبادی زیر ۱۰ IU/ml باشد، لازم است مجدداً سه نوبت واکسن هپاتیت B شود و یک تا دو ماه بعد مجدداً سطح آنتیبادی و HBs Ag اندازهگیری شود. درصورتیکه سطح آنتیبادی در این افراد باز هم کمتر از ۱۰ IU/ml باشد و فرد HBs Ag مثبت باشد، فرد باید از نظر مراقبتهای بهداشتی و اقدامات احتیاطی تحت آموزش و مشاوره قرار گیرد و نسبت به واکسیناسیون اطرافیان او نیز اقدام شود. اگر فرد HBs Ag منفی باشد و به دور دوم واکسیناسیون هم پاسخ نداده باشد، علاوه بر رعایت اقدامات احتیاطی، لازم است در صورت تماس با ترشحات آغشته به خون فرد HBs Ag مثبت، تحت درمان با HBIG قرار بگیرد.
در بزرگسالان تحت درمان با دیالیز یا بزرگسالان مبتلا به نقص سیستم ایمنی مانند HIV، بهتر است سالانه سطح ایمنیشان بررسی و در صورت داشتن تیتر آنتیبادی کمتر از ۱۰ IU/ml، مجدداً یک دز یادآور به میزان دو برابر تزریق شود. همچنین چنانچه فردی در گذشته یک بار تیتر آنتیبادی خود را ارزیابی کرده باشد و تیتر او بیشتر یا مساوی ۱۰ IU/ml باشد، در آینده نیاز به تکرار تیتر آنتیبادی یا دز بوستر واکسن ندارد.