آمیزش دردناک یا دیسپارونی
آمیزش دردناک یا دیسپارونی چیست و چه علائمی دارد؟ در این مطلب میتوانید با علائم دیسپارونی، علل سکس دردناک، تشخیص نزدیکی جنسی درناک و درمان آمیزش دردناک یا دیسپارونی آشنا شوید.
آمیزش دردناک یا دیسپارونی
آمیزش یا نزدیکی دردناک میتواند به علل مختلفی، از مشکلات ساختاری در واژن گرفته تا نگرانیهای روحی و روانی رخ دهد. بسیاری از زنان در مقطعی از زندگی خود رابطهٔ جنسی دردناک دارند.
اصطلاح پزشکی مربوط به آمیزش دردناک، دیسپارونی (Dyspareunia) است که به عنوان درد مداوم یا مکرر ناحیهٔ تناسلی که درست قبل از رابطهٔ جنسی، در حین یا بعد از آن رخ میدهد، تعریف میشود. اگر دیسپارونی دارید یا احساس میکنید به آن دچار هستید حتماً با پزشک خود صحبت کنید، چون درمانهای موجود روی علت درد تمرکز میکنند و میتوانند به رفع یا کاهش این مشکل رایج کمک کنند.
اگر در حین رابطهٔ جنسی به طور مکرر درد دارید، با پزشک خود صحبت کنید. درمان این مشکل میتواند به زندگی جنسی، صمیمیت عاطفی با همسر و خودانگارهٔ بدنی شما کمک کند.
علائم دیسپارونی
اگر آمیزش دردناک دارید، ممکن است علائم زیر را داشته باشید:
- درد فقط هنگام دخول جنسی
- درد با هر نوع دخول، از جمله قرار دادن تامپون در واژن
- درد عمیق هنگام رانش آلت تناسلی مردانه در واژن
- درد سوزشدار
- درد ضرباندار و ادامهدار تا ساعتها بعد از نزدیکی جنسی
علل دیسپارونی
علل فیزیکی آمیزش دردناک با توجه به اینکه درد در زمان دخول یا با رانش عمیق آلت تناسلی مردانه رخ میدهد، متفاوت است. عوامل عاطفی میتواند با انواع مختلفی از آمیزش دردناک مرتبط باشد. علل دیسپارونی شامل موارد زیر است:
درد دخول
درد در موقع دخول آلت تناسلی مردانه در واژن ممکن است با طیفی از عوامل مرتبط باشد، از جمله:
روانکاری ناکافی واژن: این مورد اغلب نتیجهٔ نبود عشقبازی کافی پیش از شروع نزدیکی است. کاهش سطح استروژن پس از یائسگی، پس از زایمان یا در دوران شیردهی نیز میتواند علت ناکافی بودن روانکاری واژن (Insufficient lubrication) باشد. برخی از داروها بر میل جنسی یا میزان برانگیختگی تأثیر میگذارد، که میتواند روانکاری واژن را کاهش دهد و رابطهٔ جنسی را دردناک کند. اینها داروها شامل داروهای ضدافسردگی، داروهای فشار خون بالا، آرامبخشها، آنتیهیستامینها و برخی از قرصهای ضدبارداری است.
آسیب، ضربه یا تحریک: این شامل آسیب یا تحریک ناشی از تصادف، جراحی لگن، ختنهٔ زنان یا بریدگی ایجادشده در حین زایمان برای بزرگ کردن کانال زایمان یا همین اپیزیوتومی است.
التهاب، عفونت یا مشکل پوستی: عفونت در ناحیهٔ تناسلی یا دستگاه ادراری میتواند باعث آمیزش دردناک شود. اگزما یا سایر مشکلات پوستی در ناحیهٔ تناسلی نیز میتواند عامل این مشکل باشد.
واژینیسموس: عارضهٔ واژینیسموس که شامل اسپاسمهای غیرارادی عضلات دیوارهٔ واژن است میتواند دخول جنسی را دردناک کند.
عارضهٔ مادرزادی: مشکلی که از بدو تولد وجود داشته است. شکل نگرفتن کامل واژن که آژنزی واژن (Vaginal agenesis) نام دارد یا وجود غشایی که دهانهٔ واژن را مسدود میکند که اصطلاحاً پردهٔ بکارت بدون سوراخ نامیده میشود (Imperforate hymen) میتواند باعث دیسپارونی شود.
درد عمیق
درد عمیق معمولاً با دخول عمیق رخ میدهد و ممکن است در موقعیتهای خاص بدتر باشد. علل درد عمیق در واژن عبارتند از:
بیماریها و عارضههای خاص: این لیست شامل اندومتریوز، بیماری التهابی لگن، افتادگی رحم، برگشتگی رحم به عقب، فیبروم رحم، سیستیت، سندرم رودهٔ تحریکپذیر، اختلال عملکرد عضلات کف لگن، آدنومیوز، هموروئید و کیست تخمدان است.
جراحی یا درمانهای پزشکی: شکلگیری بافت زخم ناشی از جراحی لگنی مثل هیسترکتومی میتواند باعث آمیزش دردناک شود. درمانهای سرطان، مانند پرتودرمانی و شیمیدرمانی نیز میتواند باعث ایجاد تغییراتی شود که رابطهٔ جنسی را دردناک میکند.
عوامل عاطفی
احساسات عمیقاً با فعالیت جنسی در هم تنیده هستند، بنابراین ممکن است روی درد جنسی نقش داشته باشند. فاکتورهای عاطفی عبارتند از:
مسائل روانشناختی: اضطراب، افسردگی، نگرانی در مورد ظاهر فیزیکی، ترس از صمیمیت یا مشکلات رابطه میتواند به پایین بودن برانگیختگی جنسی و در نتیجه ناراحتی یا درد بینجامد.
استرس: ماهیچههای کف لگن معمولاً در پاسخ به استرس موجود در زندگی سفت میشوند. این میتواند روی درد هنگام آمیزش نقش داشته باشد.
سابقهٔ آزار جنسی: همهٔ افراد مبتلا به دیسپارونی در معرض سوءاستفادهٔ جنسی قرار نگفتهاند، اما اگر شخص مورد آزار جنسی قرار باشد، این موضوع میتواند در دسپارونی مؤثر باشد.
تشخیص اینکه آیا عوامل عاطفی با دیسپارونی مرتبط هستند یا خیر میتواند دشوار باشد. درد اولیه میتواند منجر به ترس از درد مکرر شود و آرام و ریلکس شدن را دشوار کند که خودش منجر به درد بیشتر میشود. اگر رابطهٔ جنسی، درد را برای شما تداعی کند، ممکن است کمکم از رابطهٔ جنسی اجتناب کنید.
تشخیص دیسپارونی
ارزیابی پزشکی برای دیسپارونی معمولاً شامل موارد زیر است:
تاریخچهٔ پزشکی کامل: پزشک ممکن است سؤال کند که درد شما از چه زمانی شروع شده، در چه ناحیهای است، درد چه حسی دارد و آیا با هر شریک جنسی و هر موقعیت جنسی اتفاق میافتد یا خیر. پزشک همچنین ممکن است در مورد سوابق جنسی، سابقهٔ جراحی و زایمان از شما سؤال کند. نباید احساس خجالت شما را از پاسخ صادقانه بازدارد. این سؤالات سرنخهایی در مورد علت درد شما ارائه میدهند.
معاینهٔ لگن: در طول معاینهٔ لگن، پزشک میتواند علائم تحریک پوست، عفونت یا مشکلات آناتومیک را بررسی کند. او همچنین ممکن است سعی کند با اعمال فشار ملایم به اندام تناسلی و عضلات لگن محل درد را مشخص کند.
معاینهٔ چشمی واژن با استفاده از ابزاری به نام اسپکولوم برای جدا کردن دیوارههای واژن، نیز ممکن است انجام شود. برخی از زنانی که آمیزش دردناک دارند در حین معاینهٔ لگن نیز احساس ناراحتی میکنند. اگر معاینه خیلی دردناک بود میتوانید از پزشک بخواهید آن را متوقف کند یا بتواند از ژلهای مخصوص برای کاهش دردتان برای معاینه استفاده کند.
تستهای دیگر: اگر پزشک به دلایل خاصی برای آمیزش دردناک مشکوک باشد، ممکن است سونوگرافی لگن را نیز توصیه کند.
درمان دیسپارونی
گزینههای درمانی با توجه به علت درد متفاوت است. بهطورکلی درمان دیسپارونی به شکلهای زیر است:
داروهای دیسپارونی
اگر عفونت یا عارضههای پزشکی در درد شما نقش داشته باشد، درمان آن عارضهها ممکن است مشکل را حل کند. تغییر داروهایی که باعث ایجاد مشکل در روانکاری واژن میشود نیز ممکن است علائم شما را از بین ببرد.
برای بسیاری از زنان یائسه، دیسپارونی ناشی از روانکاری ناکافی واژن به دلیل سطح پایین استروژن بدن است. اغلب، این وضعیت میتواند با اعمال مستقیم استروژن موضعی به واژن درمان شود.
سازمان غذا و داروی FDA، داروی اوسپمیفن (Osphena) را برای درمان دیسپارونی متوسط تا شدید در زنانی که مشکلات روانکاری واژن دارند، تأیید کرده است. اوسپمیفن مانند استروژن روی بافت پوششی واژن عمل میکند. مشکل داروی مذکور این است که میتواند باعث گرگرفتگی شود و ریسک سکتهٔ مغزی، لخته شدن خون و سرطان پوشش داخلی رحم (آندومتر) را به همراه داشته باشد.
دیگر داروی موجود برای تسکین آمیزش دردناک، پراسترون (Intrarosa) است. پراسترون کپسولی است که هر روز داخل واژن قرار میدهید.
سایر درمانهای دیسپارونی
برخی از درمانهای غیردارویی نیز ممکن است به دیسپارونی کمک کنند:
درمان حساسیتزدایی: در این روش درمانی، تمرینات آرامسازی واژن را یاد میگیرید که میتوانند درد را کاهش دهند.
مشاوره با درمانگر جنسی: اگر رابطهٔ جنسیتان برای مدتی دردناک بوده، ممکن است حتی پس از درمان نیز به تحریک جنسی پاسخ عاطفی منفی داشته باشید. اگر شما و همسرتان به دلیل آمیزش دردناک از رابطهٔ جنسی اجتناب کردهاید، ممکن است برای بهبود ارتباط با او و بازگرداندن صمیمیت جنسی نیز به کمک نیاز داشته باشید. صحبت با یک مشاور یا درمانگر جنسی میتواند به حل این مشکلات کمک کند. درمان شناختیرفتاری نیز میتواند در تغییر الگوهای فکری منفی و رفتارها مفید باشد.
تغییرات سبک زندگی و درمانهای خانگی رابطهٔ جنسی دردناک
برای کمک به کاهش درد حین رابطهٔ جنسی، شما و همسرتان میتوانید:
پوزیشنهای جنسی را تغییر دهید:. اگر در حین رانش آلت تناسلی مردانه در واژن درد شدیدی احساس میکنید، پوزیشنهای مختلفی مانند قرار گرفتن در بالا را امتحان کنید. در پوزیشنی که شما در بالا قرار دارید، ممکن است بتوانید عمق نفوذ آلت مردانه را طوری کنترل کنید که برایتان راحتتر باشد.
با هم صحبت کنید: در این مورد که چه چیزهایی حس خوب یا بدی ایجاد میکنند، با هم صحبت کنید. اگر نیاز دارید که همسرتان آهسته باشد، این موضوع را به او بگویید.
عجله نکنید: عشقبازی طولانیتر قبل از آمیزش میتواند به تحریک روانکاری طبیعی واژن کمک کند. ممکن است با به تأخیر انداختن دخول تا زمانی که کاملاً برانگیخته شوید، درد را کاهش دهید.
از روانکنندهها استفاده کنید: یک لوبریکانت تخصصی میتواند رابطهٔ جنسی را راحتتر کند. برندهای مختلف لوبریکانت بر پایهٔ آب را امتحان کنید تا برند مناسب خود را بیابید یا نظر پزشکتان را در مورد انتخاب لوبریکانت بپرسید.
کنار آمدن با مشکل و دریافت حمایت
تا زمانی که دخول واژینال کمتر دردناک شود، شما و همسرتان میتوانید راههای دیگری برای صمیمیت جنسی پیدا کنید. ماساژ جنسی، بوسیدن و خودارضایی متقابل جایگزینهایی برای آمیزش است که گاهی میتواند راحتتر، رضایتبخشتر و جذابتر از روتین جنسی معمول شما باشد.
آماده شدن برای ویزیت پزشک
صحبت با پزشک زنان اولین گام برای حل آمیزش دردناک است. پزشک میتواند مشکل را تشخیص دهد و درمان کند یا شما را به یک متخصص دیگر ارجاع دهد. جهت آماده شدن برای صحبت با پزشک، فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- مشکلات جنسی شما، از جمله اینکه چه زمانی شروع شدند و چند وقت یک بار و در چه شرایطی رخ میدهند.
- اطلاعات کلیدی پزشکی، از جمله بیماریهایی که برای آنها تحت درمان هستید.
- تمام داروها و مکملهایی که مصرف میکنید و دز مصرف آنها را یادداشت کنید.
- سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید.
سؤالات شما از پزشک
برخی از سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید:
- چه چیزی میتواند عامل مشکل من باشد؟
- برای بهبود وضعیتم چه تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنم؟
- چه درمانهایی در دسترس هستند؟
- چه کتاب یا مطالبی را میتوانید توصیه کنید؟ چه وبسایتهایی را پیشنهاد میکنید؟
سؤالات پزشک از شما
پزشک ممکن است از شما سؤالاتی بپرسد که برخی از آنها شامل موارد زیر است:
- چه مدت است که آمیزش دردناک داشتهاید؟
- درد را در چه قسمتی احساس میکنید؟
- آیا درد در هر بار رابطهٔ جنسی رخ میدهد یا فقط در موقعیتهای خاص؟
- رابطهٔ شما با همسرتان چگونه است؟
- آیا میتوانید در مورد نگرانیهای جنسی خود با همسرتان صحبت کنید؟
- آیا فعالیت غیرجنسی وجود دارد که باعث درد شما شود؟
- چقدر در مورد نگرانیهای جنسی خود احساس ناراحتی میکنید؟
- آیا تحریک، خارش یا سوزش واژینال دارید؟
- آیا تا به حال دچار یک بیماری زنان بودهاید یا جراحی زنان انجام دادهاید؟
پس اگر هنگام سکس و نزدیکی جنسی به طور مکرر درد دارید، حتماً با پزشک زنان خود صحبت کنید، چون درمان این مشکل میتواند به زندگی جنسی، صمیمیت عاطفی با همسر یا شریک جنسیتان و خودانگارهٔ بدنی شما کمک کند.