شیر گاو: باید و نبایدهای دادن شیر گاو به کودکان
چرا نمی‌توان به کودک زیر یک سال شیر گاو داد؟ از چه سنی و چگونه شیر گاو را به کودک معرفی کنید؟ در این مطلب با پاسخ علمی تمام سؤال‌هایتان در مورد دادن شیر گاو به کودکان آشنا شوید.
چرا برای دادن شیر گاو به کودک باید حداقل تا یک سالگی صبر کرد؟
کودکان زیر یک سال نمی‌توانند شیر گاو را به طور کامل و به راحتی شیر مادر یا شیر خشک هضم کنند. شیر گاو حاوی تراکم بالایی از پروتئین و مواد معدنی است که می‌تواند به کلیه‌های نابالغ کودکان فشار بیاورد.
شیر گاو مقدار درست آهن، ویتامین C و سایر مواد مغذی برای کودکان شیرخوار را ندارد و حتی ممکن است در بعضی از کودکان باعث کم‌خونی ناشی از فقر آهن شود، زیرا پروتئین موجود در شیر گاو می‌تواند باعث تحریک دیواره‌ٔ دستگاه گوارش شود و در نتیجه منجر به از دست رفتن خون از طریق مدفوع شود. نهایتاً، شیر گاو سالم‌ترین نوع چربی برای کودکان در حال رشد نیست.
با این حال، وقتی فرزندتان توان هضم آن را پیدا کرد، شیر گاو می‌تواند مکمل یک رژیم متعادل از غذاهای کمکی که شامل غلات، سبزیجات، میوه و گوشت است باشد.
چرا کودک باید نوشیدن شیر گاو را شروع کند؟
شیر منبعی غنی از کلسیم است، که استخوان‌ها و دندان‌هایی قوی می‌سازد و به تنظیم سیستم انعقاد خون و کنترل عضلانی کمک می‌کند. شیر همچنین یکی از معدود منابع ویتامین D است که به بدن در جذب کلسیم کمک می‌کند و برای رشد استخوان‌ها حیاتی است.
شیر همچنین پروتئین را برای رشد کودک و کربوهیدرات‌ها را برای تأمین انرژی مورد نیاز او در تمام روز فراهم می‌کند و شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد اگر فرزندتان از همان آغاز میزان کافی کلسیم را دریافت کند، در آینده ریسک پایین‌تری برای ابتلا به فشار خون بالا، سکتهٔ مغزی، سرطان رودهٔ بزرگ و شکستگی لگن دارد.
وقتی کودک شروع به نوشیدن شیر گاو می‌کند، باید شیردهی را متوقف کرد؟
خیر، نیازی به از شیر گرفتن کودکتان بعد از معرفی شیر گاو به او نیست و تا زمانی که هر دو از شیردهی لذت ببرید، می‌توانید پس از اولین سالگرد تولد فرزندتان همچنان به شیردهی ادامه دهید.
کودک نوپا باید چقدر شیر بخورد؟
طبق نظر کارشناسان طب اطفال، کودک یک ساله می‌تواند میزان کافی کلسیم و ویتامین D را از ۲۴۰ تا ۳۵۰ میلی‌لیتر، یعنی بین یک تا ۱/۵ فنجان شیر گاو یا مقدار معادل سایر فرآورده‌های شیری مانند ماست یا پنیر دریافت کند. در دو سالگی، کودک باید روزانه ۴۷۰ میلی‌لیتر یا دو فنجان شیر گاو یا سایر فرآورده‌های شیری بنوشد.
با این حال، بیش از ۹۴۰ میلی‌لیتر، معادل چهار فنجان شیر به کودکتان ندهید، وگرنه ممکن است او دیگر جایی برای سایر غذاهای مورد نیاز برای تکمیل رژیم غذایی‌اش نداشته باشد. اگر کودک نوپایتان هنوز تشنه است، به او کمی آب بدهید.
آیا می‌توان به کودک نوپا شیر بدون چربی یا کمچربی داد؟
در بیشتر موارد، هنوز خیر. کارشناسان توصیه می‌کنند به کودکان یک ساله شیر کامل داده شود، مگر اینکه ریسک بالایی برای چاقی مفرط داشته باشند. کودکان در این سن برای حفظ وزن طبیعی و برای کمک به بدن در جذب ویتامین‌های A و D به چربی شیر کامل که بیشتر است نیاز دارند. غلظت پروتئین و مواد معدنی موجود در شیر بدون چربی نیز برای کودکانی در این سن بیش از حد زیاد است. وقتی فرزندتان دو ساله شد، درصورتی‌که رشد خوبی داشته باشد می‌توانید شیر کم‌چرب یا بدون چربی را جایگزین کنید.
ولی اگر شما اضافه وزن یا چاقی مفرط دارید یا اگر سابقهٔ خانوادگی چاقی مفرط، کلسترول بالا یا بیماری قلبی عروقی دارید ممکن است پزشک فرزندتان توصیه کند که از یک سالگی به بعد به فرزندتان شیر کمچربی یا با ۲ درصد چربی بدهید.
چطور کودک را به خوردن شیر گاو ترغیب کنید؟
بعضی از کودکان نوپا بلافاصله به خوردن شیر گاو عادت می‌کنند، اما برخی دیگر در این تغییر تردید دارند، زیرا شیر گاو از نظر بافت، طعم و حتی دما متفاوت از شیر مادر است.
اگر در مورد کودک نوپای شما نیز همین‌طور است، ابتدا شیر گاو را با مقداری شیر مادر یا شیر خشک مخلوط کنید. مخلوط کردن یک پیمانه شیر گاو با سه پیمانه شیر مادر یا شیر خشک را امتحان کنید. سپس به تدریج نسبت آن را تغییر دهید تا به ۱۰۰ درصد شیر گاو برسید. همچنین شاید اگر شیر گاو را در دمایی معادل دمای اتاق به کودک بدهید، در تمایل او برای نوشیدن تأثیر داشته باشد.
اگر فرزندتان شیر دوست نداشته باشد، رعایت توصیه‌های تغذیه‌ای مربوط به مصرف شیر یا فرآورده‌های شیری می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. اما روش‌های زیادی برای گنجاندن این فرآورده‌ها در رژیم غذایی کودک وجود دارد. مثلاً:
- شیر را به غلات صبحانه‌ٔ او اضافه کنید.
- ماست و انواع ساندویچ‌های پنیر را به عنوان میان‌وعده به او بدهید.
- سوپ را به جای آب با شیر درست کنید.
- یک سس تهیه‌شده با شیر را به غذاهای سس‌دار اضافه کنید.
اگر کودک نتواند شیر را تحمل کند یا به خاطر وگان بودن خانواده نتواند آن را بخورد چه؟
عدم دریافت کلسیم و ویتامین D از شیر و سایر فرآورده‌های شیری به هر دلیلی که باشد، پزشک شما احتمالاً یا شیر سویای غنی‌شده یا مکمل‌های کلسیم و ویتامین D را توصیه می‌کند.
آیا باید برای کودک شیر ارگانیک یا فاقد هورمون خرید؟
هیچ مدرک قطعی‌ای وجود ندارد که نشان دهد این نوع شیر برای بچه‌ها بهتر است اما هیچ ضرری هم در آنها وجود ندارد. فقط شیر ارگانیک گران‌تر است. با این حال، کارشناسان در مورد دادن شیر خام یا غیر پاستوریزه به کودک هشدار می‌دهد. بدون فرایند پاستوریزه‌سازی، شیر ممکن است حاوی باکتری یا انگل‌های مضر باشد که می‌توانند باعث مشکلات جدی در سلامت کودک شوند.
ممکن است کودک به شیر حساسیت داشته باشد؟
اگر فرزندتان در دورهان شیرخوارگی شیر خشک مبتنی بر شیر گاو را بدون مشکل خورده است، می‌توانید مطمئن باشید که او در تحمل شیر معمولی گاو نیز هیچ مشکلی نخواهد داشت، حتی کودکانی که در سال اول زندگی به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه شده‌اند، معمولاً می‌توانند شیر معمولی گاو را تحمل کنند، زیرا آنها از طریق شیر مادر در معرض پروتئین شیر گاو قرار گرفته‌اند، مگر اینکه شما از خوردن تمام انواع لبنیات خودداری کرده باشید.
اما اگر فرزندتان به دلیل توصیه‌ٔ پزشک شیر خشک مبتنی بر سویا می‌خورد، قبل از معرفی شیر گاو به او با پزشکتان مشورت کنید، چون او ممکن است توصیه کند با شیر سویای غنی‌شده با ویتامین D و کلسیم شروع کنید. اما آلرژی واقعی به شیر گاو نسبتاً نادر است. علائم اصلی حساسیت به شیر گاو عبارتند از:
- راش یا کهیر، به ویژه در اطراف دهان یا چانه
- ناراحتی شکمی
- اسهال
- استفراغ
- ورم
- خارش
همچنین گرفتگی بینی مزمن، آبریزش بینی، سرفه، خس‌خس سینه یا مشکلات تنفسی، همگی می‌توانند نشانه‌ٔ این باشند که حساسیت به شیر روی سیستم تنفسی کودکتان اثر گذاشته است. اگر کودک نوپای شما دچار هر کدام از این علائم شد، با پزشکش صحبت کنید. همچنین اگر کودک علائم زیر را نشان داد فوراً او را به مطب پزشک معالجش یا به نزدیک‌ترین مرکز اورژانس ببرید، چون با علائم کودک ممکن است یک واکنش آلرژیک تهدیدکننده‌ٔ حیات داشته باشد:
- بسیار رنگ‌پریده یا ضعیف است.
- تمام بدنش کهیر زده است.
- در سر یا گردنش ورمی ایجاد شده است.
- اسهال خونی دارد.
اگر مشخص شود که فرزندتان نسبت به شیر گاو حساسیت دارد، شما باید مراقب باشید که از غذاهایی مانند پنیر، شیر عسلی یا شیر تغلیظ‌‌شده، بستنی، ماست، مارگارین حاوی شیر، کره، شکلات شیری و پودر شیر پرهیز کنید. همه‌ٔ مواد آلرژی‌زا باید به طور واضح روی برچسب محصولات غذایی مشخص شوند که لازم است موقع خرید به آن دقت کنید.
