نقاط عطف رشد: مهارت خودمراقبتی در کودکان دو ساله چقدر و چگونه است؟
مراقبت از خود یا خودمراقبتی یکی از مراحل مهم از نقاط عطف رشد کودکان است. اما در مورد یک کودک دو ساله باید انتظار چه چیزهایی را داشته باشید؟ وقتی فرزندتان کودکی شیرخوار بود، شما تمام کارها را برایش انجام میدادید، اما هرچه بزرگتر میشود، یاد میگیرد کارهای بیشتری را خودش انجام دهد. تماشای استقلال روزافزون کودکتان میتواند حسی تلخ و شیرین در شما برانگیزد، اما یادگیری مراقبت از خود بخش مهمی از رشد شخصی و اجتماعی فرزندتان است. در این مطلب با رشد مهارت خودمراقبتی در کودکان دو ساله آشنا شوید.
مهارت خودمراقبتی کودک دو ساله
درآوردن لباسها
اگرچه کودکتان ممکن است قبلاً چگونگی درآوردن لباسهایش را یاد گرفته باشد، اما در حوالی این سن احتمالاً روزانه چندین دست لباس عوض میکند، آن هم فقط برای این که میتواند! و این ایرادی هم ندارد. کودکان دو ساله به هر حال شهره به شلختگی هستند و غالباً لباسهایشان پوشیده از غذا یا رنگهای بازی است. اما اگر برعکس است و کودکتان حاضر نیست لباسهایش را وقتی شما میخواهید عوض کند، سعی کنید کوتاه بیایید، چون الان وقت آن است که انتظارات خود را کمی کاهش دهید.
گرفتن عطسه
کودکتان میتواند شروع به رعایت برخی قوانین پایهای بهداشت کند. یکی از قوانین پایه این است که به جای عطسه کردن در هوا یا داخل دستش، وقتی دستمال ندارد صورتش را به داخل آرنجش فرو ببرد. پس این روش را برای جلوگیری از پاشیدن میکروب به همه جا و جلوگیری از انتقال میکروبها از طریق دست به کودکتان یاد بدهید.
چطور به کودکان یاد بدهید دستهایشان را بشویند؟
مسواک زدن
بسیاری از کودکان دو ساله اصرار دارند که خودشان مسواک بزنند. به او نشان دهید که چطور این کار را انجام دهد. کودکتان در سه سالگی احتمالاً چابکی دست کافی برای استفاده از حرکات چرخشی ضروری در حین مسواک زدن را خواهد داشت. به او اجازه دهید یک دور تلاش کند، اما به دنبالش خودتان مسواک کاملی به دندانهای او بزنید و اطمینان حاصل کنید که از خمیردندان حاوی فلوراید و فقط به اندازهٔ یک نخود استفاده میکند، چون کودک به جای این که همهٔ آن را از دهانش بیرون بریزد و بشوید، به طور قطع مقداری را قورت میدهد و مقدار زیاد فلوراید چیز خوبی نیست.
کودکتان تا مدتها بعد، احتمالاً تا شش یا هفت سالگی، قادر به مسواک زدن به شکلی خوب و کافی نخواهد بود. هماهنگی نسبتاً زیادی لازم است تا یک کودک بتواند مسواک را طوری نگه دارد و در دهانش مانور دهد که دندانهایش واقعاً تمیز شوند.
اما بگذارید تلاشش را بکند، حتی اگر کمی بیشتر از چیزی که میخواهید طول میکشد. این باعث میشود احساس بزرگ شدن کند و عادت خوبی برای تمام عمر پیدا کند. اگر هم میبینید که صبحها وقت کافی ندارید، میتوانید شبها بگذارید با آرامش و با سرعت خودش مسواک بزند.
در مورد مسواک زدن کودکان دقیق و کامل بخوانید.
استفاده از توالت و دستشویی
بعضی از بچهها مهارتهای فیزیک و شناختی ضروری برای شروع آموزش استفاده از توالت را حدود ۱۸ تا ۲۴ ماهگی پیدا میکنند، درحالیکه برخی دیگر تا سه یا چهار سالگی برای آموزش آماده نیستند. وقتی زمانش برسد، فرزندتان به شما خواهد فهماند، پس در این مورد خاص عجله نکنید.
در مورد توالت رفتن کودک دو ساله بیشتر بدانید.
آماده کردن صبحانه
کودک دو سالهٔ شما ممکن است قادر به آوردن یک کاسه، پر کردن آن با غلات صبحانه مثل جو دوسر و ریختن شیر به تنهایی نباشد و شما ممکن است فرصت نظارت روی او در حین تلاش کردن را نداشته باشید. اما میتوانید این کارها را به مراحلی تقسیم کنید و اجازه دهید تا آنجا که ممکن است در این کار مشارکت کند.
به عنوان مثال، از او بخواهید یک کاسهٔ پلاستیکی از یک کابینت پایین برای شما بیاورد. بعد از این که غلات صبحانه را در آن ریختید، بگذارید شیر را مثلاً از یک پیمانهٔ اندازهگیری داخل آن بریزد. همچنین میتوانید با قرار دادن میانوعدههای سالم در دسترسش، طوری که بتواند آنها را به تنهایی آماده کند، مستقل شدن فرزندتان را تشویق کنید. ممکن است مقداری را روی زمین بریزد، اما به هر حال تلاشهایش را تحسین کنید.
کمک به رشد مهارت خودمراقبتی کودک دو ساله
پیشرفت مهارتهای خودمراقبتی در طول سالهای قبل از دبستان خیلی سریع است. بیشتر بچهها تا چهارمین سالگرد تولدشان بر اصول اولیهٔ مراقبت از خود مثل لباس پوشیدن، شستن دستها، غذا خوردن و رفتن به دستشویی؛ اما نه شستن کامل و خشک کردن خودشان، تسلط پیدا کردهاند. همچنان که ماهها و سالها میگذرند، فرزندتان در رفع نیازهای خود بهتر و بهتر میشود.
بعد تا چشم به هم بزنید، کودکتان میتواند بند کفشهایش را ببندد و تنهایی به حمام برود. بعد دیگر چیزی نمانده است تا بتواند لباسهایش را در لباسشویی بیندازد، شام درست کند و بعد هم برای تمرین به زمین ورزش برود. در آن زمان شما آرزو خواهید کرد که فرزندتان گهگاهی اجازه میداد مثل یک کودک از او مراقبت کنید، اما امتناع او در مورد چشمپوشی از استقلالش، شاهد و گواهی بر تمام کارهایی است که شما برای آموزش خودمراقبتی به او انجام دادید، پس خوشحال باشید. اما برای تقویت و رشد مهارت خودمراقبتی در کودکان دو ساله چه کارهایی میتوانید انجام دهید:
تشویق را سرلوحه کنید: تشویق بجا یک کلید طلایی است. هر وقت کودکتان شانس خود را در مهارت جدیدی امتحان میکند، صرفنظر از نتیجهٔ کار، بگویید به او افتخار میکنید که تلاش کرده است و ترغیبش کنید تا دوباره امتحان کند.
کمتر مداخله کنید: همیشه و مدام برای کمک مداخله نکنید و بگذارید ابتدا خودش درخواست کمک کند. این نکته مهم و ضروری است که او فرصت کافی داشته باشد تا چیزها را به تنهایی و با سرعت خاص خودش یاد بگیرد.
از فشار آوردن به کودک خودداری کنید: سعی کنید قبل از این که آماده باشد او را تحت فشار نگذارید.
انعطافپذیر باشید: اگر اجازه میدهید صبحانهاش را آماده کند، به این معناست که باید برشتوک را از زمین جارو کنید، پس این پیامدها را بپذیرید و خیلی سخت نگیرید.
زمان مراجعه به پزشک
بچهها مهارتهایشان را به اشکال متفاوتی به دست میآورند و بعضی از آنها سریعتر از بقیه هستند. اما اگر فرزندتان تا دو سالگی هنوز به انجام هیچ کاری به طور مستقل علاقه نشان نداده است، یا اگر ناتوان از انجام وظایف پایه مانند غذا خوردن با قاشق یا چنگال است، یا اگر مهارتهایی را که قبلاً داشته از دست میدهد، لازم است با پزشکش صحبت کنید.